Cihan

UEFA Şampiyonlar Ligi play-off turu rövanş maçında Benfica ile karşı karşıya gelecek olan Fenerbahçe, kritik mücadele öncesinde maçın hakemini öğrendi. Sarı-lacivertlilerin tur için büyük önem taşıyan bu deplasman maçında Sloven hakem Slavko Vincic düdük çalacak.

Gözler Slavko Vincic'te!

UEFA Şampiyonlar Ligi play-off turu rövanş maçında Benfica ile karşı karşıya gelecek olan Fenerbahçe, kritik mücadele öncesinde maçın hakemini öğrendi. Sarı-lacivertlilerin tur için büyük önem taşıyan bu deplasman maçında Sloven hakem Slavko Vincic düdük çalacak.<h3>Tanıdık Hakem Sahada</h3>Geçtiğimiz hafta Kadıköy'de oynanan ve 0-0 beraberlikle sonuçlanan ilk maçın ardından tur şansını Portekiz'e taşıyan Fenerbahçe için hakem seçimi büyük bir merak konusuydu. UEFA, bu önemli karşılaşma için tecrübeli hakem Slavko Vincic'i görevlendirdi.Vincic, Türk futbolseverlerin yakından tanıdığı bir isim. Sloven hakem, geçtiğimiz sezon Galatasaray ile Fenerbahçe arasında oynanan ve yine 0-0 berabere biten derbiyi yönetmişti. Bu durum, Fenerbahçe için bir nevi "tanıdık hakem" avantajı yaratabilirken, sarı-lacivertli camia hakemin kararlarını yakından takip edecek.Fenerbahçe, Şampiyonlar Ligi'ne kalma hedefiyle Benfica deplasmanında sahaya çıkacak. Bu kritik karşılaşma, çarşamba günü futbolseverleri ekran başına kilitleyecek.

Fenerbahçe-Benfica maçının hakemi tanıdık

İsviçre’de şu günlerde hasat zamanı. Bu yıl beklenen 3000 tonluk Zwetschgen (erik) üretiminin üçte birini Fellenberg çeşidi oluşturuyor. 

Tarım reformcusunun mirası

Koyu mavi rengi, tatlı ve hafif baharatlı aromasıyla tanınan bu erik, süpermarket raflarında en sık karşımıza çıkan tür. Ancak “Fellenberg” adını nereden aldığı ve tam olarak kim tarafından İsviçre’ye getirildiği hâlâ gizemini koruyor.<h3>200 Yıllık Bir Yolculuk</h3>Fellenberg eriğinin kökeni İtalya’nın Lombardiya bölgesine dayanıyor. 19. yüzyılın başlarında İsviçre’ye getirilip burada geliştirilerek yaygınlaştı. Çeşidin adı ise, tarım reformcusu ve siyasetçi Philipp Emanuel von Fellenberg’den (1771–1844) geliyor.Fellenberg, eğitim ve tarım alanında yaptığı reformlarla tanınan, Avrupa çapında etkili bir isimdi. Hofwil’de kurduğu tarım okulu, hem yoksul çocuklara hem de patrik ailelerin çocuklarına eğitim sunarak dönemin sosyal yapısında devrim niteliğinde bir adım oldu. Bu okulda tarımsal yenilikler – toprak döngüsü, gübreleme, yeni tarım araçları – öğretilirken, meyve çeşitleri üzerinde de çalışmalar yapıldı. Büyük olasılıkla, Fellenberg eriği de bu ortamda geliştirildi ve daha sonra Almanya’ya ve diğer Avrupa ülkelerine yayıldı.<h3>İsviçre’nin “Mavi Kraliçesi”</h3>Bugün İsviçre’de 1000 tonun üzerinde Fellenberg eriği hasat ediliyor. Bu çeşit, çekirdekten kolay ayrılması, dayanıklılığı ve aromasıyla sofralık tüketimde öne çıkıyor. Aynı zamanda reçel ve tatlı üretiminde de yaygın olarak tercih ediliyor.<h3>Geleceği Belirsiz</h3>Fellenberg, geleneksel çeşitler arasında günümüze kadar ulaşmayı başarmış nadir örneklerden biri. Ancak yeni erik türleri, daha yüksek verim ve hastalıklara karşı daha güçlü yapıları sayesinde Fellenberg’in gelecekteki yerini tehdit ediyor. Tarım uzmanı Moritz Köhle (Agroscope), bu tarihi çeşidin birkaç on yıl daha İsviçre’de güçlü kalıp kalamayacağının belirsiz olduğunu vurguluyor.

İsviçre’nin mavi kraliçesi: Fellenberg eriğinin gizemli hikâyesi

İsviçre İlaç Kurumu Swissmedic, son dönemde hızla artan “zayıflama iğneleri” talebi nedeniyle piyasaya sürülen sahte ve yanıltıcı ürünlere karşı ciddi bir uyarıda bulundu.

Swissmedic’ten uyarı

Özellikle GLP-1 hormonu içerdiği iddia edilen sahte ilaçlar ve takviyeler, sağlık açısından büyük riskler barındırıyor.<h3>Zayıflama iğneleri artık “yaşam tarzı ürünü” oldu</h3>Ozempic, Wegovy veya Mounjaro gibi GLP-1 tabanlı ilaçlar, obezite tedavisinde dünya genelinde büyük talep görüyor. Ancak bu popülerlik, suistimal ve sahtecilik için de kapı araladı. Sosyal medya ve sahte eczane siteleri üzerinden:<ul><li>Yanıltıcı kapsül, damla ve takviyeler GLP-1 etiketiyle satılıyor. Oysa etkinliği kanıtlanmış bir madde içermiyorlar.</li><li>Reçeteli ilaçlarda bulunan semaglutid, sahte ürünlerde gizlice kullanılıyor. “Slimming King” adlı bitkisel olduğu iddia edilen üründe Swissmedic doğrudan semaglutid tespit etti. Kontrolsüz kullanım, ağır sağlık sorunlarına yol açabilir.</li><li>İnsülin kalemleri sahte etiketlerle “GLP-1 iğnesi” gibi satılıyor. Sağlıklı bir kişinin insülin enjekte etmesi hayati risk taşıyan hipoglisemiye (aşırı kan şekeri düşüklüğü) neden olabilir.</li></ul><h3>Swissmedic: Fark etmek zor, en güvenlisi eczane</h3>Swissmedic’in açıklamasına göre, sahte ürünler artık profesyonelce hazırlanıyor ve gerçeğinden ayırt etmek giderek zorlaşıyor. Bu nedenle vatandaşlara uyarı yapılıyor:<ul><li>Sadece eczanelerden veya doktor reçetesiyle alın.</li><li>Sosyal medya veya sahte eczane sitelerinden ürün satın almayın.</li><li>“Mucizevi kilo kaybı” vaat eden reklamlara karşı şüpheci olun.</li></ul>Swissmedic, İsviçre’de de bu sahte ürünler yüzünden acil servise başvuran hastaların olduğunu bildirdi.

Sahte zayıflama ürünleri tehlike saçıyor

Lausanne polisi yeni bir ırkçılık skandalıyla sarsıldı. Savcılık tarafından yürütülen soruşturmada, iki özel WhatsApp grubunda ırkçı, cinsiyetçi, homofobik ve antisemit içerikler ile engellilere yönelik aşağılayıcı mesajlar ortaya çıkarıldı. 

WhatsApp grubunda nefret söylemi

Bu gelişmenin ardından dört polis görevden uzaklaştırıldı; önümüzdeki günlerde yeni uzaklaştırmaların gelmesi bekleniyor.Gruplardan biri 6, diğeri 48 üyeden oluşuyordu ve katılımcıların hepsi bir dönem Lausanne polis teşkilatında görev almıştı. 2023’te kapatılan bu gruplarda toplam 10 bini aşkın mesaj bulundu.Lausanne Belediye Başkanı Grégoire Junod, yaşananları “ağır bir sistematik sorun” olarak nitelendirdi. Polis işlerinden sorumlu Belediye Meclis Üyesi Pierre-Antoine Hildbrand ise, “Bu olay Lausanne polisinin imajına büyük zarar verdi” diyerek köklü bir reform sürecine gidileceğini açıkladı.Olay, 2018’de bir uyuşturucu kontrolü sırasında hayatını kaybeden Mike Ben Peter’i anmak için yapılan grafitinin yanında, bir polis memurunun alaycı bir şekilde poz verdiği fotoğrafın soruşturulmasıyla ortaya çıktı. İncelenen telefon kayıtları, söz konusu WhatsApp gruplarını gün yüzüne çıkardı.&nbsp;

Lausanne Polisinde ırkçılık skandalı – Dört polis görevden uzaklaştırıldı

İsviçre’de 28 Eylül’de yapılacak oylamada, “Varsayılan kira vergisi” uygulamasının kaldırılıp kaldırılmayacağı belirlenecek. 1934 yılında ekonomik kriz döneminde bir tür ek vergi olarak getirilen bu sistem, ev sahiplerinin kendi evlerinde oturuyormuş gibi vergi ödemesini öngörüyor.

İsviçre’de tarihi vergi oylaması

Şimdiye kadar üç kez halk oylamasına gidilen ancak her seferinde reddedilen kaldırma girişimi bu kez başarıya ulaşabilir. SRG için GFS Bern tarafından yapılan ilk ankette seçmenlerin %58’i ‘Evet’, %33’ü ‘Hayır’ oyu vereceğini söylüyor. Hatta ankete göre, geleneksel olarak karşı çıkan SP seçmenleri arasında bile çoğunluk ‘Evet’ diyor.Ancak uzmanlara göre bu tablo aldatıcı olabilir. Çünkü ankete katılanların önemli bir kısmı kararlarını “içgüdüyle” vermiş durumda. Oylama gününe kadar dengelerin değişmesi ihtimali yüksek.Milyonluk bütçeli ‘Evet’ kampanyası ‘Evet’ cephesinin elinde büyük bir avantaj var: 7 milyon frankı aşan bütçe. Bu rakam, ‘Hayır’ kampanyasının yirmi katı. Ev sahipleri derneği, bu kez tartışmalı vergiye son verme fırsatını kaçırmak istemiyor. Ayrıca yaşlı seçmenlerin daha yüksek katılım göstermesi bekleniyor ve bu grup arasında ‘Evet’ desteği oldukça güçlü.‘Hayır’ cephesinde çeşitlilik ve endişeler Öte yandan, ‘Hayır’ kampanyası farklı kesimlerden destek alıyor. Sol partilerin yanı sıra inşaat, enerji ve turizm sektörlerinden birçok birlik, verginin kaldırılması halinde yenileme ve enerji tasarrufu yatırımlarının azalacağı uyarısında bulunuyor. Ayrıca özellikle turizm kantonları, ikinci evlerde alınan Eigenmietwert’in kalkmasıyla büyük vergi kayıplarından endişe ediyor.Bunun yanında, 1,8 milyar franklık vergi kaybı da önemli bir argüman. Federal Hükümet’in artan AHV (emeklilik) ve ordu giderlerini karşılamak için milyarlarca franka ihtiyaç duyduğu bir dönemde, bu kaybın kamu maliyesinde yeni açıklar yaratabileceği belirtiliyor.Sonuç olarak, bugün için anketlerde ‘Evet’ önde görünse de, oylamanın sonucu tamamen belirsiz. Önümüzdeki haftalarda kampanyaların etkisi ve kamuoyunun tavrı belirleyici olacak.

Kira vergisinin kaldırılması: İlk anketlerde ‘Evet’ önde, ama sonuç belirsiz

Yaklaşık 850 bin İsviçreli yurtdışında yaşıyor ve kendilerini ülkelerinin gönüllü elçileri olarak görüyorlar. Ancak siyasi tartışmalarda, yurtdışındaki İsviçreliler giderek daha fazla “sosyal sistemden faydalanan ama katkı yapmayan” kişiler olarak eleştiriliyor. 

Bern’de hararetli tartışma

Köln’de yaşayan genç biyokimyager Nike Bahlmann, İsviçre’yi “kalbinin memleketi” olarak gördüğünü söylüyor: “İsviçre ile gurur duyuyorum. Biz çok dilli, yenilikçi ve çeşitliliğiyle yaşayan bir ülkeyiz.” Ancak bu duygusal bağlılık, İsviçre’deki siyasetçiler tarafından her zaman paylaşılmıyor.Tasarruf politikaları, İsviçre okullarını yurtdışında ve swissinfo.ch gibi iletişim platformlarını da vuruyor. Bu durum, Yurtdışı İsviçreliler Organizasyonu (ASO) Başkanı Filippo Lombardi’yi kaygılandırıyor: “850 bin yurtdışında yaşayan İsviçreli, küçük birer elçi olarak ülkemizi dünyada tanıtıyor. Böyle bir dönemde bu bağları zayıflatmak çok yanlış olur.”Öte yandan bazı siyasetçiler, yurtdışındaki İsviçrelilerin AHV (emeklilik) ve çocuk yardımlarından yararlanmalarının adil olup olmadığını sorguluyor. Bangkok’ta yaşayan emekli Josef Schnyder buna karşı çıkıyor: “AHV’yi zaten ödediklerimiz sayesinde alıyoruz. Ayrıca biz İsviçre’de yaşlanmadığımız için ülkemizin bakım evlerini de hiç kullanmıyoruz. Aslında sistemi rahatlatıyoruz.”Bern’deki toplantıda delegeler, yurtdışındaki İsviçrelilerin İsviçre için yük değil, değer olduğu mesajını siyasete daha güçlü aktarmak gerektiği konusunda birleşti. Ancak “Beşinci İsviçre”nin sevgisinin karşılık bulması için çokça ikna çabasına ihtiyaç olduğu da ortada.

Gurbetçi İsviçreliler: “Biz yük değiliz, İsviçre’yi dünyada temsil ediyoruz”

İsviçre, 2005 yılında yaşanan büyük sel felaketinin 20. yılını hatırlıyor. O dönem yüzlerce heyelan ve taşkın ülkeyi felç etmiş, köyler dünyadan kopmuş, milyonlarca franklık zarar meydana gelmişti. 

Sel felaketleri İsviçre’yi zorluyor

O günlerde Nidwalden’de kanton mühendisi ve kriz ekibi üyesi olan Josef Eberli, yaşananları hâlâ unutamıyor: “Yağmur günlerce dinmedi. Sistem aşırı yüklendi ve yüzlerce heyelan meydana geldi.”Bugün Eberli, Federal Çevre Dairesi’nde Doğal Tehlikeler Önleme Bölümü’nün başında. Ona göre, 2005’te yaşanan felaket, İsviçre’nin afet hazırlıklarını kökten değiştirdi. O dönemde henüz inşaatı süren Engelberger Aa koruma projesi, yıllar içinde tamamlanarak şimdiden 130 milyon franklık zararın önüne geçti.2005 sonrası ülke çapında önemli adımlar atıldı. En büyük kazanım ise tehlike haritaları oldu: 2010 itibarıyla tüm İsviçre için sel ve heyelan risk bölgeleri belirlendi. Bugün ayrıca, tek tip ulusal uyarı sistemleri sayesinde afet durumunda koordinasyon çok daha hızlı sağlanıyor.Ancak uzmanlar uyarıyor: İklim değişikliğiyle birlikte eskiden 100 yılda bir yaşanan felaketler artık 30–50 yılda bir görülüyor. Eberli’ye göre en büyük görev, artan yerleşim ve altyapıya rağmen risklerin kontrol altında tutulması: “Gelecekte tüm riskli bölgelerde tehlikeye uygun şekilde inşa edilmesi zorunlu olmalı. Aksi takdirde afetlerin bilançosu çok daha ağır olabilir.”<h3>&nbsp;</h3>

Tehlike haritaları ve erken uyarı: İsviçre’nin afet bilinci nasıl değişti?

Hollanda merkezli yemek dağıtım şirketi Just Eat Takeaway.com, İsviçreli robotik firması RIVR ile ortaklaşa geliştirdiği otonom robot köpeklerini Zürih sokaklarında test etmeye başladı. Bu girişimin, ilerleyen dönemde diğer Avrupa şehirlerine de yayılması planlanıyor.

Zürih’in yeni kuryeleri

Son dönemde Zürih’te teslimat robotları giderek günlük hayatın bir parçası haline gelirken, en dikkat çekici yeniliklerden biri de Zekis World restoranından verilen fast food siparişlerini taşıyan, tekerlekli ve bacaklı “robot köpekler” oldu.Pilot uygulama kapsamında devreye alınan bu hibrit robotlar, Fiziksel Yapay Zekâ teknolojisiyle donatılmış durumda. Merdiven çıkabilen, çimlik alanlardan geçebilen ve çöp kutuları gibi engelleri aşabilen robotlar; yayaların, bisikletlerin ve araçların arasından güvenle ilerleyebiliyor. Saatte ortalama 15 km hızla hareket eden bu cihazlar, olumsuz hava koşullarına da dayanıklı. Ayrıca teslimatlar anlık olarak izlenebiliyor ve gerektiğinde uzaktan kontrol sağlanabiliyor.Şirket yetkilileri, Avrupa’da Fiziksel Yapay Zekâ tabanlı hibrit robotlarla yemek dağıtımını test eden ilk platform olduklarını vurguluyor. RIVR ise bu teknolojiyi gelecekte sadece yemek servisinde değil; paket, market alışverişi ve taze ürün dağıtımında da kullanmayı hedefliyor.RIVR CEO’su Marko Bjelonic, iş birliğiyle ilgili yaptığı açıklamada, “Just Eat Takeaway.com ile ortaklığımız, otomasyonun şehir yaşamına doğal bir şekilde entegre olduğu bir geleceğe işaret ediyor. Robotlarımız, gerçek dünyayı algılayıp ona uyum sağlama kapasitesine sahip” dedi.Just Eat, aynı zamanda İrlanda’da Manna Drones Ltd. ile iş birliği yaparak drone ile teslimat hizmetini de denemeye devam ediyor.

Zürih’te yapay zekâ destekli robot köpeklerle fast food dağıtımı başladı

Avrupa’da uzun yolculuklarda yeni bir dönem başlıyor. İsviçre merkezli ulaşım şirketi Twiliner, uçakların business class bölümünden esinlenerek tasarladığı otobüsleri bu sonbaharda devreye alıyor.

Avrupa'da otobüs devrimi

Yataklı trenlerden ilham alan bu özel otobüsler, tek bir düğmeyle koltukların yatağa dönüşebilmesiyle kıtada bir ilke imza atıyor.Kasım 2025’te başlayacak seferler, İsviçre, Lüksemburg, Belçika, Hollanda ve İspanya’daki önemli şehirleri birbirine bağlayacak. Twiliner, bu hizmetin uzun mesafeli yolculuklarda “konfor açığını kapatmayı” ve çevre dostu seyahate yeni bir alternatif sunmayı amaçladığını belirtiyor. Şirketin verilerine göre, otobüs yolculukları tren kadar sürdürülebilirken, uçağa kıyasla %85 daha düşük karbon salımı sağlıyor. Araçlarda ise atık ve bitkisel yağlardan üretilmiş yenilenebilir yakıt olan HVO dizel kullanılacak.<h3>Otobüslerde business class deneyimi</h3>Toplam 21 koltuğa sahip araçlarda (18’i üst katta, 3’ü alt katta) yolculara yastık, battaniye, priz, masa, okuma lambası, kişisel eşya bölmesi ve ücretsiz internet sunulacak. Alt katta geniş bir soyunma odası ve banyo yer alırken, küçük bir atıştırmalık barında yiyecek-içecek servisi de yapılacak.Yolcular 23 kiloya kadar bagaj ve 5 kilo el çantası taşıyabilecek. Ayrıca bisiklet, kayak ya da sörf tahtası gibi büyük ekipmanlar da önceden rezervasyonla kabul edilecek.<h3>İlk Hatlar: Zürih-Amsterdam ve Zürih-Barcelona</h3>Başlangıçta iki güzergâh açılacak: Zürih-Amsterdam (Basel, Lüksemburg, Brüksel ve Rotterdam üzerinden) ve Zürih-Barcelona (Girona durağıyla). Bilet fiyatları tek yön için yaklaşık 180 eurodan başlayacak. Seferler 2026 itibarıyla günlük hale gelecek.Twiliner, hizmetin küçük çocuklu aileler için uygun olmadığını duyurdu. 5 yaş altındaki çocuklar kabul edilmeyecek; daha büyük yaştaki çocukların ise uzun yolculuğa alışkın olması şartıyla seyahat etmelerine izin verilecek.<h3>Hedef: 2028’de 25 şehre ulaşmak</h3>Şirket, üç yıl içinde Avrupa’nın en çok ziyaret edilen 25 şehrini kapsayan bir gece otobüsü ağı kurmayı planlıyor. Bu sistemin, mevcut gece trenlerini destekleyici bir seçenek olarak hizmet vermesi hedefleniyor.

İsviçre’den Avrupa’ya konforlu gece otobüsü ağı başlıyor

İsviçre’de yükselen yaşam maliyetleri, giderek daha fazla kişiyi ikinci hatta üçüncü bir işte çalışmaya itiyor. Yeni bir araştırmaya göre, halkın yüzde 18’i en az iki işte çalışıyor. 

İsviçre’de hayat pahalılığı 

Bu kişilerin dörtte biri ise üç veya daha fazla işte görev alıyor. Uzmanlara göre ekonomik nedenler kadar kişisel ilgi de bu artışta rol oynasa da, asıl sebep geçim sıkıntısı.Salome adlı üç çocuk annesi bir kadın, haftada dört gün bakım sektöründe, bir gün sosyal hizmetlerde, geceleri ise birkaç saat fabrikada çalışıyor. “Çocuklarıma en azından bir enstrüman çalmayı veya spor yapmayı sağlamak istiyorum. Bunun için bu tempoya katlanmak zorundayım” diyor. Benzer şekilde Noémie, finans alanındaki işinin yanında hafta sonları ilk yardım kursları vererek bütçesini dengelemeye çalışıyor.<h3>Araştırmalar Çarpıcı Bir Gerçeği Ortaya Koyuyor</h3>Mart 2025’te yapılan “Klar” iş gücü araştırmasına göre, İsviçre’de ikinci işte çalışanların oranı son yıllarda hızla arttı. Kadınların yaklaşık yüzde 20’si, erkeklerin ise yüzde 16’sı birden fazla işte çalışıyor. Federal İstatistik Ofisi (BFS) verileri de bu durumu doğruluyor: 1991’de yüzde 4,1 olan çoklu istihdam oranı, 2024’te yüzde 8,2’ye yükseldi.<h3>Ekonomik Zorunluluk Ön Planda</h3>Katılımcıların yüzde 36’sı ikinci işi “ekonomik zorunluluktan” aldığını belirtirken, yüzde 45’i işin kendisinden zevk aldığı için tercih ettiğini söylüyor. Ancak sendikalar, artan yan işlerin düşük maaşların bir göstergesi olduğuna dikkat çekiyor. Unia Sendikası’na göre özellikle kadınların yoğun çalıştığı sektörlerde düşük ücretler ikinci işlerin artmasına yol açıyor.<h3>Uzmanlardan Uyarı</h3>Budgetberatung Schweiz Direktörü Philipp Frei, “Giderek daha fazla kişi, normal yaşam standartlarını sürdürmelerine rağmen her ay cebinde daha az para kaldığını söylüyor. Bu da ikinci ya da üçüncü işlere yönelmelerine neden oluyor” diye konuştu. Ancak Frei, bu yoğun çalışma temposunun sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu. Özellikle tek başına çocuk büyütenler ya da sağlık sorunları olanlar için ikinci iş seçeneği çoğu zaman mümkün değil.Yetkililer, insanların kendi sınırlarını zorlamamaları gerektiğini vurgularken, bütçesel çözüm bulunamaması durumunda sosyal yardımların tek seçenek olabileceğini hatırlatıyor.

Her beş İsviçreliden biri ikinci işte çalışıyor

İsviçre’nin en yoğun havalimanlarından biri olan Zürih Havalimanı’nda bugün kaos yaşandı. Airline Assistance Switzerland (AAS) bünyesinde çalışan yer hizmetleri personeli, öğleden sonra 14.00’te iş bırakarak greve gitti. 

Yolcular mağdur oldu

Grev nedeniyle Eurowings, Chair, LOT, Pegasus, Air Serbia, GP Aviation, Air Cairo ve Air Montenegro gibi havayollarının toplam 17 uçuşu iptal edildi.Grev, AAS’nin 220 çalışanın işten çıkarılabileceği bir toplu işten çıkarma planını gündeme getirmesi üzerine başlatıldı. Şirket, müşteri kaybı ve lisans süresinin sona ermesi nedeniyle zor günler geçiriyor. Çalışanları temsil eden VPOD Luftverkehr Sendikası, işveren Dieter Streuli’nin sosyal plan görüşmelerini reddetmesi üzerine iş bırakma kararının kaçınılmaz olduğunu açıkladı.AAS’nin Zürih’te 220 çalışanı bulunuyor, Avrupa genelinde ise yaklaşık 3000 kişiye istihdam sağlıyor. Ancak Zürih Havalimanı’ndaki yer hizmetlerinin büyük kısmı Swissport tarafından yürütülmeye devam ediyor.

Zürih Havalimanı’nda grev: 17 uçuş iptal edildi

İsviçre’nin Microsoft 365’e geçişi, dijital dönüşüm hamlesi olarak görülse de ABD’nin “Cloud Act” yasası nedeniyle devlet sırlarının tehlikeye girebileceği endişelerini gündeme taşıdı.

Cloud Act alarmı

İsviçre hükümeti, federal çalışanların bilgisayarlarını kademeli olarak Microsoft 365 sistemine geçiriyor. Yıl sonuna kadar tamamlanması planlanan bu geçiş, on binlerce memurun e-posta ve belgelerinin Amerikan yazılım devinin bulut altyapısında saklanacağı anlamına geliyor. Ancak bu adım, devlet sırlarının güvenliği konusunda ciddi endişelere yol açtı.<h3>Cloud Act Kaygısı</h3>Endişelerin merkezinde, ABD’nin 2018’de yürürlüğe soktuğu “Cloud Act” yasası var. Bu yasa, Amerikan hükümetine Microsoft gibi ABD merkezli şirketlerin verilerine erişim hakkı tanıyor – üstelik bu veriler ister ABD’de ister başka bir ülkede saklansın fark etmiyor. Uzmanlara göre bu durum, İsviçre’nin diplomatik yazışmalarından ordu planlamalarına kadar pek çok hassas bilginin Washington’un erişimine açık hale gelmesine neden olabilir.<h3>Uzmanların Uyarısı</h3>Bern Üniversitesi’nde Dijital Sürdürülebilirlik Araştırma Merkezi’nin başkanı Prof. Matthias Stürmer, durumu “son derece problemli” olarak niteliyor. Stürmer’e göre, Microsoft sunucularında tutulan belgeler ve e-postalar, yapay zekâ destekli analizlerle “tam bir gözetim” altına alınabilir. Ayrıca, ABD hükümetinin Microsoft’a milyarlarca dolarlık kamu sözleşmeleri verdiğini hatırlatan Stürmer, şirketin “Amerikan çıkarları doğrultusunda hareket etmek zorunda kalabileceğini” ifade ediyor.<h3>Federal Hükümet Rahatlatmaya Çalışıyor</h3>Buna karşın, İsviçre Federal Şansölyeliği riskleri “düşük ila orta seviyede” olarak tanımlıyor. Yetkililere göre, hassas belgelerin buluta aktarılmasını engelleyecek teknik önlemler ve gizlilik etiketleme sistemi sayesinde riskler kontrol altında tutuluyor. Ayrıca e-postaların büyük kısmı doğrudan federal veri merkezlerinde saklanmaya devam edecek.<h3>Microsoft’un Yanıtı</h3>Microsoft ise iddiaları reddediyor. Şirket, “hiçbir hükümete sınırsız veri erişimi sağlanmadığını” belirtiyor. Verilerin yalnızca “yasal olarak zorunlu ve dar kapsamlı talepler” doğrultusunda, sıkı hukuki incelemelerden geçerek paylaşıldığını savunuyor.<h3>Siyasette Farklı Görüşler</h3>Federal parlamentoda da konu gündemde. Yeşiller Partisi’nden Ulusal Konsey üyesi Gerhard Andrey, Trump’ın geçmişte teknoloji şirketlerini siyasi çıkarları için kullandığını hatırlatarak, “İsviçre’nin çıkarlarını korumak için çok daha güvenli iletişim kanalları kullanılmalı” diyor. Buna karşılık, SVP’li Ulusal Konsey üyesi Franz Grüter, Microsoft 365’in “dünya çapında hükümetlerin tercih ettiği en güvenli çözüm” olduğunu ve alternatiflerin çok daha riskli olabileceğini savunuyor.

İsviçre’nin gizli belgeleri ABD’nin erişiminde mi?

ABD’nin İsviçre ürünlerine uyguladığı yüksek gümrük vergileri tartışılmaya devam ederken, İsviçre hükümeti şimdilik misilleme niteliğinde gümrük vergileri getirmek yerine diplomasi ve müzakere yolunu tercih ediyor.

Diplomasi, destek ve ticaret dengesi

Uzmanlar, görüşmelerin yanı sıra uygulanabilecek alternatif yöntemleri gündeme getirdi. İşte öne çıkan öneriler:1. İhracat Destekleri Bazı uzmanlar, İsviçre hükümetinin ABD’ye ihracat yapan şirketlerin ödediği gümrük vergilerini kısmen veya tamamen üstlenmesini öneriyor. Böylece İsviçre ürünleri ABD pazarında rekabetçi kalmaya devam edebilir. Ancak bu tür ihracat sübvansiyonları, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuralları çerçevesinde yasaklanmış durumda. Yine de kısa vadede etkili bir çözüm olabileceği vurgulanıyor.2. DTÖ Nezdinde Hukuki Mücadele Cenevre merkezli DTÖ’nün anlaşmazlıkları çözme mekanizması uzun süredir tıkanmış olsa da, uzmanlara göre İsviçre’nin ABD’yi resmen şikâyet etmesi önemli bir adım olabilir. Böyle bir girişim, ABD’nin kuralları ihlal ettiğini ortaya koyarak İsviçre’ye gelecekte uygulanabilecek karşı önlemler için hukuki zemin sağlayabilir.3. ABD ile Ticaret Fazlasını Azaltmak İsviçre, 2024 yılında ABD karşısında yaklaşık 40 milyar dolarlık ticaret fazlası verdi. ABD Başkanı Donald Trump, yüksek gümrük vergilerini bu fazlalıkla gerekçelendiriyor. ETH Zürih’ten ekonomi profesörü Hans Gersbach, İsviçre’nin Trump’a bu fazlalığı azaltma sözü vermesini öneriyor.En büyük etki alanının ise altın ticareti olduğu belirtiliyor. Gersbach’a göre, İsviçre altın ihracatında ABD yerine başka pazarlara yönelebilir; gerekirse devlet, piyasayı koordine ederek müdahalede bulunabilir. Ayrıca İsviçre’nin, ABD’den daha fazla ithalat yapması – örneğin sığır eti veya sivil uçak alımlarıyla – ticaret dengesini Washington lehine değiştirebilir.Uzmanlar, ABD’nin uyguladığı vergilerin zaten otomatik olarak İsviçre’nin ihracatını düşüreceğini, ilaç üretiminin bir kısmının ABD veya Avrupa’ya kaydırılacağını ve ticaret fazlasının kendiliğinden azalacağını belirtiyor.

İsviçre, ABD Gümrük Vergilerine karşı nasıl bir yol izleyecek?

İsviçre’de elektronik kelepçe ile denetim uygulamaları son beş yılda yüzde 25 oranında artış gösterdi. 

Hapishane cezasına alternatif 

Federal Konsey’in yayımladığı rapora göre, bu sistem hapishane cezasına alternatif olarak kendini kanıtladı. Ancak şimdilik kapsamının genişletilmesi düşünülmüyor.<h3>Hapishane yerine toplum içinde ceza</h3>Elektronik kelepçe uygulaması 2018’den bu yana tüm kantonlarda mümkün hale geldi. Bu yöntem, kaçma riski bulunmayan ve yeniden suç işleme ihtimali düşük olan hükümlülülere uygulanabiliyor.Federal Konsey, bu yöntemin hem cezaevlerindeki yer sıkıntısını hafiflettiğini hem de hükümlülerin sosyal çevresinden kopmadan cezasını çekmesine olanak tanıyarak yeniden topluma kazandırılmalarını kolaylaştırdığını belirtiyor.<h3>Kantonlar arasında farklar var</h3>2018-2023 yılları arasında 25 kantonda elektronik kelepçe kararları arttı. Ancak uygulamanın yoğunluğu kantondan kantona değişiyor. Özellikle pilot projeye erken katılan Vaud, Cenevre ve Bern en fazla kararın alındığı kantonlar oldu. Yöntem farklılıkları olsa da uygulama biçiminde büyük ayrılıklar bulunmuyor.<h3>Kapsam genişletilmeyecek</h3>İsviçre Ceza Kanunu’na göre elektronik kelepçe, 20 günden 12 aya kadar hapis cezalarının yerine veya cezanın son üç ila 12 ayında hafifletici önlem olarak uygulanabiliyor. Kararların %90’ı ilk kategoriye giriyor.Çoğu kanton mevcut yasal çerçevenin yeterli olduğunu düşünüyor. Federal Konsey de aynı görüşü paylaşıyor ve uygulamanın şimdilik genişletilmesine gerek olmadığını belirtiyor.<h3>Şiddet suçlularında denemeler sürüyor</h3>Cinsel suçlar ve aile içi şiddet failleri için elektronik kelepçe denemeleri ise hâlen yaklaşık on kantonda devam ediyor. Adalet Bakanı Beat Jans, özellikle kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için bu sistemin ve acil durum alarm cihazlarının daha yaygın kullanılmasını savunuyor.

İsviçre’de elektronik kelepçe uygulaması başarılı bulundu

İsviçre’de sağlık harcamaları ve buna bağlı olarak artan zorunlu sağlık sigortası primleri halkın en büyük endişeleri arasında yer alıyor. Uzmanlara göre bu artışta en önemli etkenlerden biri ilaç fiyatları.

Parlamento önlemler aldı

İlaçlar, temel sağlık sigortasındaki (OKP) toplam giderlerin %20’sinden fazlasını oluşturuyor. Özellikle pahalı ilaçlar maliyetleri ciddi biçimde yukarı çekiyor: Yalnızca en çok ciro yapan 30 ilaç, ilaç alanındaki toplam maliyetlerin üçte birini oluşturuyor.İsviçre’de İlaç Nasıl Onaylanıyor? Bir ilacın temel sigorta tarafından karşılanabilmesi için iki aşamadan geçmesi gerekiyor. Öncelikle Swissmedic tarafından piyasaya sürülme izni verilmeli. Ardından Federal Sağlık Dairesi (BAG), ilacı “Spezialitätenliste” (özel ilaç listesi) içine almalı. Burada kriterler ilacın etkililiği, gerekliliği ve ekonomikliği oluyor. 2024 yılında bu listeye 156 yeni ilaç eklendi.Fiyat Belirleme: Yurt Dışı Karşılaştırması ve Terapötik Analiz İlaç fiyatları belirlenirken BAG iki kıstası esas alıyor:<ul><li>Yurt dışı fiyat karşılaştırması (APV): Almanya, Danimarka, İsveç gibi 9 ülkenin fiyatları dikkate alınıyor.</li><li>Terapötik kıyaslama: Yeni ilaçlar, piyasadaki benzer ilaçlarla karşılaştırılıyor.</li></ul>İlaç Sektörünün Eleştirileri İlaç endüstrisinin çatı örgütü Interpharma, mevcut fiyatlandırma sisteminin eski olduğunu savunuyor. Derneğe göre, fiyat kıyaslamalarında kullanılan tedaviler hastalara eşdeğer fayda sağlamıyor. Ayrıca, fiyatların yurt dışı karşılaştırmasında satın alma gücü paritesine göre ayarlanmasını talep ediyorlar.Avrupa Karşılaştırması: İsviçre En Pahalı Ülke BAG verilerine göre İsviçre, Avrupa’da hem ilaç fiyatlarının hem de kişi başına düşen ilaç harcamalarının en yüksek olduğu ülke konumunda. Yetkililere göre bu durum, yenilikçi ilaçlara verilen yüksek değerin göstergesi. Diğer Avrupa ülkeleri ise fiyat karşılaştırmalarında İsviçre’yi referans almıyor.Maliyetleri Azaltacak Önlemler Parlamento, ilaç maliyetlerini düşürmek için yeni düzenlemeler kabul etti. Bunların başında maliyet takip modelleri geliyor. Buna göre yüksek ciro yapan ilaçlarda üreticiler, belirli ciro eşiğini aştıklarında kazançlarının bir bölümünü sağlık sigortalarına iade etmek zorunda kalacak. Avenir Suisse’in hesaplamalarına göre, 25 milyon frank toplam ciroya ulaşıldığında ilaçların araştırma ve geliştirme maliyetleri zaten karşılanmış oluyor.

İsviçre’de ilaç fiyatları Avrupa’nın zirvesinde

İsviçre’de işçi haklarını savunan çatı örgüt Travail.Suisse, 2026 yılı için tüm çalışanlara yüzde 2 oranında maaş artışı yapılmasını talep etti. 

Sendikadan işverenlere çağrı

Sendika Başkanı Adrian Wüthrich, yaptığı açıklamada son on yılda maaşların neredeyse hiç artmadığını ve çalışanların satın alma gücünün giderek zayıfladığını vurguladı.<h3>Artan yaşam maliyetleri baskı oluşturuyor</h3>Sendikaya göre, özellikle sağlık sigortası primleri ve kira giderlerindeki sürekli artış, çalışanlar üzerinde ciddi bir yük oluşturuyor. Wüthrich, “Çalışanların yaşam maliyetleri sürekli artarken, maaşların bu artışlara uyum sağlamaması büyük bir haksızlıktır. Şirketlerin çoğunda gerekli ekonomik alan mevcut, bu nedenle çalışanlar için adil bir maaş artışı kaçınılmazdır” dedi.<h3>Ekonomi büyüyor, ücretler geride kalıyor</h3>Travail.Suisse’in ekonomi politikaları sorumlusu Thomas Bauer, işverenlerin birçok sektörde son yıllarda fiyat artışlarını maaşlara yeterince yansıtmadığını belirterek, özellikle sağlık sektörü ve inşaat sektöründe telafi edici daha yüksek zam taleplerinin gündeme gelebileceğini açıkladı. Bauer, “Maaşlar uzun süredir geride kaldı. Artık net bir karşı hareketin zamanı geldi” ifadelerini kullandı.<h3>Talep edilen zam gerekçeleri</h3><ul><li>Yaşam maliyetlerindeki artış (özellikle sağlık sigortası primleri ve kiralar)</li><li>İsviçre ekonomisinin büyümesi ve şirketlerde mevcut kaynakların bulunması</li><li>Maaşların son yıllarda neredeyse hiç artmamış olması</li><li>Çalışanların satın alma gücünün korunması ve iç piyasada talebin desteklenmesi</li></ul>Sendika, taleplerinin yalnızca çalışanların yaşam standardını korumak için değil, aynı zamanda ülke ekonomisinde iç talebi güçlendirmek için de hayati önem taşıdığını belirtiyor.

İsviçre’de işçi sendikasından yüzde 2 maaş artışı talebi

İsviçre üniversitelerinde yapay zekâ araçlarının, özellikle ChatGPT gibi metin üreten sistemlerin, kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Ancak bu gelişme beraberinde etik ve akademik sorunları da getiriyor. 

ChatGPT ile yazılan çalışma plajiarizm sayıldı

Bern Üniversitesi’nde bir öğrencinin ChatGPT ile yazdığı seminer çalışması plajiarizm (intihal) olarak değerlendirildi ve öğrenciye resmi bir uyarı verildi. Bu vaka, İsviçre’deki yükseköğretim kurumlarını yeni kurallar geliştirmeye zorluyor.<h3>KI Kullanımı Artıyor</h3>Dünya genelinde öğrencilerin %86’sı düzenli olarak yapay zekâ araçlarını kullanıyor (Global AI Student Survey 2024). İsviçre’de de durum farklı değil. Ancak üniversiteler, yasaklama yerine kritik ve sorumlu kullanımın öğretilmesi gerektiği konusunda hemfikir.<h3>Üniversitelerin Yaklaşımları</h3><ul><li>Bern Üniversitesi KI araçlarının akademik çalışmalarda kullanımı şeffaf şekilde beyan edilmesi şartıyla serbest. Ancak gizli kullanım ve intihal ağır yaptırımlara yol açabiliyor.</li><li>Zürich Üniversitesi (UZH) Şüpheli vakalarda yalnızca dilsel farklılık yeterli görülmüyor; öğrencilerle görüşülüyor. Ayrıca öğrencilerin çalışmalarında KI kullanımını açıkça belirtmeleri isteniyor.</li><li>Basel Üniversitesi Amaç yasak koymak değil, öğrencileri KI’yi bilinçli ve sorumlu kullanmaya hazırlamak. Bu nedenle özel dersler ve projeler var. Sınavlarda ise kısıtlamalar mevcut; örneğin özel sınav WLAN ağı ya da bağımsızlık beyanı.</li><li>Luzern Üniversitesi Üniversite çapında tek tip bir kural yok. Fakülteler kendi kurallarını koyabiliyor. Kimi derslerde KI yasaklanabiliyor, kimi derslerde ise kullanım özellikle istenebiliyor. Bazı sınavlar kağıt-kalem ya da sözlü yapılıyor.</li></ul><h3>Neden Tartışmalı?</h3>Yapay zekâ akademik hayatta yardımcı araç olarak görülse de, öğrencilerin bağımsız düşünme ve yazma becerilerini zayıflatabileceği endişesi var. Öte yandan, iş dünyasında bu teknolojilerin yoğun kullanımı, üniversiteleri öğrencilerini pratikte karşılaşacakları gerçeklere hazırlamaya zorluyor.

İsviçre üniversiteleri yapay zeka için yeni kurallar geliştiriyor

Birçok sürücünün merak ettiği sorulardan biri: Otoyolda sağ şeritte seyrederken yan yoldan giriş yapmak isteyen bir aracı şeride almak zorunda mıyız?

Otoyol trafik kuralı

Otoyollarda sürücülerin en çok kafasını karıştıran durumlardan biri, yan şeritten otoyola katılmak isteyen araçlarla yaşanıyor. “Ben zaten sağ şeritte gidiyorum, öncelik bende, neden yer vereyim?” diye düşünenler çok. Ancak trafik kuralları bu konuda oldukça net ve durum biraz daha karmaşık.<h3>Otoyolda Kim Öncelikli?</h3>Kural olarak, otoyolda zaten seyir halinde olan araçların önceliği vardır. Yani katılma şeridindeki sürücü, uygun bir boşluk bulana kadar beklemeli ve tüm katılma şeridini kullanmalıdır. Otoyolda giden sürücünün “durup yol verme” gibi bir yükümlülüğü yoktur.<h3>Peki Katılma Şeridinin Sonuna Gelinirse?</h3>Eğer katılmak isteyen araç şeridin sonuna gelmişse ve artık otoyola geçmesi gerekiyorsa, bu durumda otoyoldaki sürücüler hızlarını ayarlamak ya da şerit değiştirerek katılıma izin vermek zorundadır. Çünkü trafik yasası (Strassenverkehrsgesetz) diyor ki: “Trafik katılımcıları birbirini engelleyemez veya tehlikeye atamaz.”Yani, sağ şeritte ilerleyen sürücünün “öncelik hakkım var, bırakmam” tavrı yasal olarak sorunlu hale gelebilir.<h3>Yoğun Trafikte Geçerli Olan Kural: Fermuar (Reissverschlussprinzip)</h3>Özellikle yoğun trafikte “fermuar kuralı” uygulanır. Bu, şeritlerin birleşme noktasında araçların sırayla geçmesi gerektiği anlamına gelir. Örneğin: Bir otoyol şeridinden bir araç, yan şeritten bir araç – tıpkı fermuar dişleri gibi sırayla ilerlenir.<h3>Sonuç olarak:</h3><ul><li>Normal şartlarda: Otoyolda giden aracın önceliği vardır.</li><li>Katılma şeridinin sonunda: Otoyolda giden sürücü hızını ayarlamalı veya şerit değiştirerek katılıma izin vermeli.</li><li>Yoğun trafikte: Fermuar kuralı geçerlidir, araçlar sırayla şerit değiştirmek zorunda.</li></ul>Kısacası, “öncelik hakkı” sadece kendi yolunuza bakmak anlamına gelmez. Sürücüler, hem yasal hem de güvenlik açısından birbirine yardımcı olmak zorundadır.

Otoyolda sağ şeritte kalmak her zaman doğru mu?

Zürih’te 2023’te başlatılan ücretsiz cinsel yolla bulaşan hastalık (CYBH) testleri pilot projesi, beklenenden yüksek talep gördü.

30 Frank katkı payı geliyor

İki yılda 6600 kişi test yaptırdı; en çok saptanan enfeksiyon klamidya oldu (249 vaka), ardından bel soğukluğu (gonore) (169 vaka) ve frengi (sifiliz) (16 vaka) geldi. Ayrıca dört kişide HIV teşhis edildi.Şehir yönetimi projeyi iki yıl daha uzatma kararı aldı ve 2027’den itibaren testleri kalıcı hale getirmeyi planlıyor. Bu aşamada yaş sınırı 25’ten 30’a çıkarılacak. Ancak testler artık tamamen ücretsiz olmayacak: Katılımcılar en fazla 30 İsviçre Frangı ödeyecek.Zürih Sağlık Müdürü Andreas Hauri (GLP), bu katkı payını “bireysel sorumluluğun bir parçası” olarak gördüklerini söyledi. Hauri, “Üç HIV enfeksiyonunu engelleyebilirsek, testlerin maliyetini çoktan çıkarmış oluruz” dedi.Bilgi eksikliği dikkat çekiyor Projeyi yürüten Sexuelle Gesundheit Zürich derneğinin direktörü Francisca Boenders, danışmanlığın en az test kadar önemli olduğunu vurguladı: “İnsanların büyük çoğunluğu enfeksiyon riskleri hakkında çok az bilgiye sahip.” Araştırmalara göre katılımcıların %80’i, ücretsiz olmasa test yaptırmayacaklarını ya da çok daha seyrek yaptıracaklarını belirtti.Zürih, bu alanda İsviçre’de tek şehir olma özelliğini taşıyor. Şimdiye kadar 2,6 milyon Frank harcandı; yeni dönem için 920 bin Frank daha bütçe ayrıldı.<h3>&nbsp;</h3>

Zürih’te ücretsiz cinsel hastalık testleri devam edecek

Çin’in arama motoru devi Baidu, 2026 yılında İsviçre’de otonom taksileri (robotaksiler) hizmete sunacağını duyurdu. Bu adım, İsviçre’yi Avrupa’daki ilk, Çin ve Dubai dışındaki ise ikinci pazar yapacak.

Robotaksiler geliyor

Baidu’nun Apollo Go markası altında Çin’in 11 büyük kentinde halihazırda her gün binlerce yolcu taşıyan robotaksiler, İsviçre’de ise şehir merkezlerinde değil, kırsal bölgelerde kullanılacak. Şirketin Avrupa Başkanı Yong Gessner, “Biz var olan hizmetlerle rekabet etmek değil, onları tamamlayıcı bir seçenek olmak istiyoruz” dedi. Amaç, özellikle toplu taşımanın sınırlı olduğu bölgelerde yolculara esnek çözümler sunmak.Zürih’ten kırsala uzanan yolculuk Planlanan model, yolcuların tren veya otobüsle şehre gelip kırsalda robotaksiye binerek evlerine ulaşmalarını öngörüyor. Bu sistem, özellikle toplu taşımanın yalnızca günde bir-iki kez hizmet verdiği noktalarda devrim niteliğinde bir alternatif sunabilir.Neden İsviçre? Baidu, İsviçre’yi seçme nedenleri arasında ülkenin istikrarını, Zürih’in Avrupa’nın yapay zekâ merkezi olmasını ve ETH ile Zürih Üniversitesi gibi önde gelen kurumların varlığını gösteriyor. Ayrıca İsviçre’de hem kamu otoritelerinden hem de toplu taşıma işletmelerinden yüksek ilgi ve işbirliği isteği bulunduğu belirtiliyor.ZHAW’dan mobilite uzmanı Thomas Sauter-Servaes, Baidu’nun Avrupa’ya girişinde İsviçre’nin ideal bir test pazarı olduğuna dikkat çekiyor: “Burada toplu taşıma güçlü, ama kırsalda boşluklar var. Robotaksiler bu boşluğu doldurabilir ve kaliteli bir seçenek sunabilir.”

Otonom taksiler İsviçre’de hizmete başlıyor

Lozan Belediyesi, bazı polislerin ve eski polislerin yer aldığı WhatsApp gruplarında ırkçı, antisemit, cinsiyetçi ve ayrımcı içeriklerin paylaşıldığını açıkladı. 

Polis teşkilatı

15 Ağustos’ta savcılık tarafından polis komutanlığına iletilen bu bilgiler doğrultusunda dört polis, derhal görevden uzaklaştırıldı.Belediye, söz konusu mesajların iki ayrı WhatsApp grubunda paylaşıldığını, bu gruplarda farklı dönemlerde Lozan polis teşkilatında görev yapmış toplam 54 kişinin bulunduğunu belirtti. İçerikler arasında “ırkçı ve cinsiyetçi şakalar, homofobik ifadeler, Nazi ve Ku Klux Klan övgüleri ile engellilerle alay eden mesajlar” olduğu aktarıldı.<h3>Belediye: “Derin bir skandal”</h3>Lozan Belediyesi, bu mesajlardan dolayı “derinden sarsıldığını ve skandal karşısında öfke duyduğunu” vurguladı. Belediye Başkanı Grégoire Junod, olayın polis ile toplum arasındaki güveni ağır şekilde zedelediğini belirterek, bunun yalnızca bireysel davranışlardan ibaret olmadığını, sistematik bir ayrımcılık sorununa işaret ettiğini söyledi.Polisten sorumlu belediye üyesi Pierre-Antoine Hildbrand ise bu içeriklerin teşkilatın itibarına gölge düşürdüğünü ifade etti: “Bu, üniformanın üzerinde temizlenmesi gereken bir lekedir” dedi.<h3>Soruşturma ve reform süreci</h3>Savcılığın yürüttüğü ceza soruşturması devam ederken, görevden uzaklaştırılan polislerin işten çıkarılabileceği bildirildi. Belediye ise yalnızca cezalandırma ile yetinmeyeceklerini, köklü bir reform sürecine gireceklerini açıkladı.Bu kapsamda, eski Neuchâtel polis komutanı ve ulusal güvenlik ağı eski delegesi André Duvillard’ın sürece eşlik edeceği, ayrıca dış uzmanların da görevlendirileceği kaydedildi. Amaç, polis teşkilatında kültürel bir değişim yaratarak benzer vakaların tekrar yaşanmasını önlemek.Lozan’da toplam 501 polis görev yapıyor. Belediye, güveni yeniden tesis etmek için tüm teşkilatla açık bir diyalog yürüteceklerini duyurdu.

Lozan’da 4 polis ırkçı ve ayrımcı mesajlar nedeniyle görevden uzaklaştırıldı

Zürih Havalimanı ve Swiss Havayolları için 2025 yaz tatili dönemi tarihe geçti. Haziran sonu ile Ağustos ortası arasında 3 milyondan fazla yolcu havalimanını kullandı – bu, şimdiye kadar kaydedilen en yüksek yaz yolcu sayısı oldu.

115 bin yolcu tek günde

Sadece Temmuz ayında 3,2 milyon yolcu Zürih’ten seyahat etti. Swiss Havayolları bu dönemde 1,8 milyon yolcu taşıdı ve yaklaşık 22.500 uçuş gerçekleştirdi. Bu, geçen yılın yaz dönemine göre yaklaşık 500 uçuş daha fazla demek.28 Temmuz rekor kırdı Yoğunluğun zirve yaptığı gün ise 28 Temmuz oldu: O gün 115.547 yolcu Zürih Havalimanı’ndan geçti. Swiss tek başına 63.460 yolcu taşıdı. En popüler kısa mesafe destinasyonları Londra, Palma de Mallorca ve Münih, uzun mesafede ise New York, Chicago ve Boston oldu.Trend rotalar arasında ayrıca Palma de Mallorca, İstanbul, Lizbon, Roma, Vancouver ve Tokyo dikkat çekti. Transfer yolcu oranı ise sadece %26,9’du; yani çoğu yolcu yolculuğuna İsviçre’den başlayıp burada sonlandırdı.Yeni sistemler verimliliği artırdı Yoğunluğu yönetmek için havalimanı ve Swiss yeni teknolojiler devreye aldı. Airport Operations Plan (AOP) sayesinde tüm partnerler anlık bilgiye erişti. Target Time Management System (TTMS) ile iniş sıraları optimize edildi. Ayrıca yeni bagaj etiketi makineleri, Swiss’te görev yapan “Turnaround Manager” ve daha doğru hava tahminleri için ek meteorolog hizmete sokuldu.Bu yenilikler sayesinde işlemler hızlandı, bekleme süreleri azaldı ve rötarlar önemli ölçüde düşürüldü.

Zürih Havalimanı 2025 yazında rekor yolcu ağırladı

İsviçre’nin önemli enerji kaynaklarından biri olan Gösgen Nükleer Santrali, Mayıs ayı sonunda planlı bakım için kapatılmıştı. Ancak santral, teknik sorunlar nedeniyle planlandığı gibi devreye alınamadı ve en az altı ay daha kapalı kalacak. 

Enerji güvenliği tartışma konusu

Yeniden faaliyete geçişin Şubat 2026’dan önce mümkün olmayacağı belirtiliyor.Santralde yapılan kontrollerde, reaktör dışında bulunan bazı parçaların acil teknik yenilemelere ihtiyaç duyduğu ortaya çıktı. Bu çalışmalar yalnızca yetkili denetim kurumunun onayının ardından başlayabilecek. Normal şartlarda yılda 8 terawatt-saat elektrik üreten Gösgen, bu yıl ancak 2 terawatt-saat elektrik sağlayabilecek. Bu, İsviçre’nin yıllık elektrik üretiminin yaklaşık %12’sine denk gelen önemli bir kayıp anlamına geliyor.Maliyet: 500 milyon frank Santralin uzun süreli duruşu, en büyük alıcıları Axpo ve Alpiq için ciddi mali yük oluşturuyor. Enerji devleri, daha önce satmış oldukları elektriğin yerine alternatif kaynaklardan üretim yapmak veya Avrupa piyasasından ithalatla açığı kapatmak zorunda. Özellikle kış aylarında elektrik fiyatlarının yüksek olması nedeniyle, ek maliyetin 500 milyon franka ulaşacağı tahmin ediliyor.Siyasi yansımalar Gösgen’deki bu uzun duruş, İsviçre’nin nükleer enerji tartışmalarını da yeniden alevlendirdi. Federal Konsey, geçtiğimiz hafta yeni nükleer santrallerin inşasına izin verilmesi gerektiğini savunmuştu. Ancak son sözü yine halk referandumu söyleyecek.Santral arızası, her iki taraf için de güçlü bir argüman niteliğinde:<ul><li>Befürworterler (destekleyenler): “Mevcut santraller yaşlanıyor, yeni nükleer santraller kaçınılmaz.”</li><li>Gegner (karşı çıkanlar): “Nükleer enerji güvenilir değil, tek bir arıza bile ülkenin enerji dengesini sarsıyor.”</li></ul>Gösgen’in beklenmedik şekilde uzun süre devre dışı kalması, yalnızca enerji piyasasında değil, İsviçre’nin gelecekteki enerji stratejisi konusunda da belirleyici bir dönüm noktası olacak gibi görünüyor.

İsviçre’nin elektrik üretiminde büyük açık: AKW Gösgen devre dışı

Yurt dışında hayatını kaybeden İsviçre vatandaşlarının aileleri, ölüm sonrası işlemler konusunda çoğu zaman karmaşık prosedürlerle karşı karşıya kalıyor. İsviçre’de bile ölümle ilgili resmi işlemler oldukça zahmetli iken, yurtdışında bu süreç daha da karmaşık hale geliyor.

Bireysel sorumluluk

Son yıllarda birçok İsviçre vatandaşı, yurtdışında yaşamayı planlarken ailelerini zor durumda bırakmamak için ölüm sonrası yapılması gerekenler hakkında bilgi edinmeye başladı. Özellikle farklı ülke hukukları, sigorta uygulamaları ve defin kuralları aileler açısından ciddi bir hazırlık gerektiriyor.<h3>Konsolosluk Ne Yapabiliyor?</h3>İsviçre’nin yurtdışındaki temsilcilikleri, bir vatandaşın hayatını kaybetmesi halinde yakınlarını bilgilendirmek ve İsviçre’deki sigorta durumunu araştırmak gibi destekler sunabiliyor. Ancak bu hizmet sadece İsviçre’de ikamet eden İsviçre vatandaşları için geçerli. Eğer vefat eden kişi başka bir ülkede ikamet ediyorsa, sorumluluk o ülkenin makamlarına ait oluyor. Bu durumda İsviçre Dışişleri Bakanlığı (DFAE) müdahale etmek zorunda değil.DFAE ayrıca İsviçre vatandaşlarından bireysel sorumluluk almasını bekliyor: Sigorta yaptırmak, aileye ölüm sonrası talimat bırakmak ve defin süreciyle ilgili önceden hazırlık yapmak bu sorumlulukların başında geliyor.<h3>Rakamlarla</h3>2024 yılında toplam 795 İsviçre vatandaşı yurtdışında hayatını kaybetti. Bunlardan 321 vaka konsolosluk koruması kapsamında işleme alındı.<h3>Köken Yeri Detayı</h3>İsviçre’de “lieu d’origine” (köken yeri) uygulaması ölüm sonrası işlemleri daha da karmaşık hale getirebiliyor. Pek çok İsviçre vatandaşı, hayatı boyunca hiç gitmediği bir köy ya da kasabayla resmi olarak bağlı görünüyor. Bu nedenle defin işlemleri öncesinde ilgili yerel makamların kuralları hakkında bilgi edinmek önem taşıyor.

Yurt dışında hayatını kaybeden İsviçreliler için zorlu süreç

İsviçre gastronomi dünyasında yeni bir tartışma patlak verdi: Bahşişlerin de maaş gibi vergilendirilmesi gerektiği gündeme geldi. Konuyu alevlendiren kişi, St. Gallen Üniversitesi’nin emekli iş hukuku profesörü Thomas Geiser. 

Bahşiş kara para mı? 

Geiser'e göre bahşiş, yasal açıdan “gönüllü bir hizmet karşılığı ödeme”dir ve bu nedenle maaş gibi sosyal sigorta kesintilerine tabi olmalıdır.Geiser, özellikle kartla yapılan ödemelerle birlikte bahşişlerin artık görünür hale geldiğine dikkat çekiyor: “Bugün bahşiş, görünür bir kara para durumunda. Artık işverenler ne kadar bahşiş ödendiğini bilmemekle kendilerini savunamazlar.”Bu öneri, düşük maaşlı hizmet sektöründe çalışanların uzun vadede emeklilik haklarını ve işsizlik güvencesini güçlendirebilir. Ancak sektör temsilcileri büyük ölçüde karşı çıkıyor. Gastro Baselland Başkan Yardımcısı Alain Göpfert, “Bizim şu anda uğraşmamız gereken daha büyük sorunlar var. Bahşişin vergilendirilmesi değil, köy lokantalarının kapanmasını önlemek önceliğimiz olmalı” diyor.Benzer şekilde birçok işletmeci ve servis çalışanı, bahşişin vergilendirilmesinin ek yük getireceğini ve çalışanların gelirini düşüreceğini savunuyor. Ancak büyük zincir restoran sahibi Manuel Wiesner, farklı bir yol izliyor: Şirketindeki tüm bahşişler kart üzerinden toplanıyor ve maaşla birlikte ödeniyor. Wiesner’e göre bu yöntem şeffaflık sağlıyor ve işçilerin sosyal güvencelerini güçlendiriyor.Tartışma büyürken, Geiser yetkilileri de sorumluluk almaya çağırıyor: “Bahşişlerin vergi dışı kalmasına göz yummak artık mümkün değil. Aksi halde devletin kendisi bile suç işleme riskiyle karşı karşıya kalabilir.”

Restoran çalışanlarına bahşiş için vergi getirilmek isteniyor

İsviçre’nin önde gelen piyango ve bahis şirketi Swisslos, spor bahislerinde (Sporttip) ciddi yolsuzluk iddialarıyla karşı karşıya. Basel Savcılığı, Sporttip üzerinden yapılan işlemlerle ilgili birden fazla ceza soruşturması yürütüldüğünü doğruladı.

Swisslos’ta bahis skandalı

Söz konusu vakalarda özellikle özel satış noktalarının işletmecileri mercek altında. Satış noktalarının kendi adlarına anonim şekilde bahis oynadıkları, 1000 Frank’ın altında kalacak şekilde işlem yaparak hem Swisslos’un yüzde 5’lik komisyonunu aldıkları hem de düşük riskli bahislerle ek gelir sağladıkları ortaya çıktı.<h3>Kara Para Aklama Şüphesi</h3>Daha da önemlisi, denetim otoritesi Gespa kara para aklama ihtimalini gündeme getirdi. Gespa Direktörü Manuel Richard, “Anonimlik kötüye kullanılmış olabilir, kara para aklamanın da bu yöntemle gerçekleşmiş olması ihtimal dahilindedir” dedi. Özellikle suç gelirlerinin küçük parçalara bölünerek anonim bahislerde kullanıldığı ve bu yolla “aklanmış” gibi gösterildiği değerlendiriliyor.<h3>Swisslos İddiaları Hafife Alıyor</h3>Swisslos yönetimi ise soruşturmaların varlığından haberdar olmadığını belirterek, yaşananları yalnızca “uygunsuz davranış” olarak nitelendirdi. Şirketin Direktörü Roger Fasnacht, 15 kadar şüpheli satış noktasını tespit ettiklerini ve yeni risk yönetimi önlemleri ile bu açıkları kapattıklarını açıkladı.Buna rağmen Gespa, satış noktası işletmecilerinin kendi dükkanlarında bahis oynamasının yasaklanmasını ve anonim bahislerde daha sıkı önlemler alınmasını talep ediyor. Ancak Swisslos yönetimi bu önerileri “uygulanamaz” ve “aşırı” buluyor.<h3>Federal Makamlar Devrede</h3>Gespa, mevcut yasal çerçevenin yetersiz kalabileceğini belirterek konuyu Federal Adalet Bakanlığı’na taşıdı. Bakanlık, mevcut düzenlemelerin yeterliliğini incelemeye başladı. Bu gelişme, İsviçre’de spor bahisleri alanında daha sıkı regülasyonların gündeme gelebileceği anlamına geliyor.

Spor bahislerinde yolsuzluk şüphesi: Soruşturma başlatıldı

İsviçre’de yeni eğitim yılı başlarken, Biel’de on çocuğun hâlâ okula yerleştirilemediği ortaya çıktı. Geciken kayıt işlemleri ve eksik belgeler nedeniyle çocuklar, zorunlu eğitim başlamış olmasına rağmen evde kalmak zorunda kaldı. 

Bern ve Biel’de kayıt sorunu

Benzer sorunların Bern’de de yaşandığı bildirildiKent yönetimi, çocukların özellikle taşınma sonrası zamanında kaydedilmemesinin en büyük sorun olduğunu açıkladı. Biel’de geçen hafta toplam 42 çocuğun okul kaydı eksikti. Bunların çoğu son anda yerleştirilse de, hâlen on çocuk okulsuz durumda. Reto Meyer, Biel Belediyesi Okullar Dairesi Başkanı, sürecin devam ettiğini belirterek ailelere şu uyarıda bulundu: “Taşınma sonrası kayıtların derhal yapılması gerekiyor. Geç kayıtlar, yerleştirme sürecini ciddi biçimde geciktiriyor.”Bern’de de benzer bir tablo var. Şehirde hâlâ bazı çocukların hangi okula gideceği netleşmedi. Şehir okul dairesi, bunun başlıca nedenleri arasında ailelerin bildirim yapmaması, eksik belgeler ve yeni taşınmalar olduğunu açıkladı.Yetkililer, bu tür aksaklıkların önüne geçmek için ebeveynlere kayıt işlemlerini mümkün olan en erken zamanda yapmaları çağrısında bulundu. Normal şartlarda kayıtlı çocukların okul yerleştirmesi en geç bir hafta içinde tamamlanıyor.

Geç kayıt krizi: Biel’de 10 çocuk okulsuz kaldı

Avrupa Birliği vatandaşlarının bir kısmı, uygun konut ve iş olanaklarının yetersizliği ile yerel siyasi ortamın etkisiyle yaşadıkları bölgeden ayrılmayı düşünüyor.

Konut krizi göçü tetikliyor

Avrupa Komisyonu’nun Eurobarometer anketine göre, AB vatandaşlarının yaklaşık yüzde 11’i, kendi isteğiyle veya zorunluluktan dolayı önümüzdeki beş yıl içinde başka bir yere taşınmayı planlıyor.Ankete göre, katılımcıların yüzde 7’si gönüllü olarak, yüzde 4’ü ise zorunluluk nedeniyle taşınmak istediğini belirtti. Taşınma arzusu en yüksek olan ülkeler Portekiz ve Macaristan’da yüzde 16 seviyesinde ölçülürken, Fransa’da yüzde 15, Yunanistan ve Polonya’da ise yüzde 12 oldu.Buna karşılık, son dönemde yaşadığı bölgeden taşınmayı düşünmeyenlerin oranı Hollanda’da yüzde 94, Hırvatistan’da ise yüzde 90 olarak kaydedildi.Taşınmayı planlayanların en önemli gerekçesi, nitelikli iş bulamamak veya sınırlı ekonomik fırsatlar olarak öne çıkıyor. Katılımcıların yaklaşık dörtte biri ise, ülkelerindeki siyasi ortamdan duydukları memnuniyetsizlik nedeniyle taşınmayı düşündüklerini belirtti. Bu memnuniyetsizlik oranı en yüksek Slovakya’da yüzde 50, Malta’da yüzde 45, Lüksemburg’da yüzde 38, Hırvatistan ve Macaristan’da ise yüzde 36 olarak ölçüldü.Öte yandan, uygun fiyatlı ve kaliteli konut arayışı da taşınmanın başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Bu sorun, özellikle İspanya’da yaşayanların yüzde 40’ı ve Çekya’da yaşayanların yüzde 30’u için öncelikli bir gerekçe oluşturuyor. Avrupa Konut Eğilimleri raporuna göre, yüksek konut maliyetleri potansiyel alıcıların yüzde 64’ünü ev sahibi olmaktan alıkoyuyor; bunların yüzde 40’ı peşinat biriktiremiyor, Çekya’da bu oran yüzde 60, Yunanistan’da ise yüzde 58 olarak kaydedildi.Ev sahipliği oranlarına bakıldığında ise Balkan ülkelerinde durum daha yüksek: Rumenlerin yüzde 85’i, Hırvatların yüzde 83’ü ve Bulgarların yüzde 80’i kendi evine sahip. İngiltere’de bu oran yüzde 75, Macaristan ve İtalya’da yüzde 72 olarak ölçülürken, Malta’da yüzde 46, Almanya’da yüzde 34 ve İsviçre’de yüzde 30 seviyesinde kaldı.

AB’de taşınma isteği artıyor: Portekiz ve Macaristan başı çekiyor

İsviçre’de meslek eğitimi alan gençler, yıllık izin sürelerinin artırılması için harekete geçti. Perşembe günü Bern’de 175 bin imzalı bir dilekçe teslim eden öğrenciler, mevcut beş haftalık tatilin yetersiz olduğunu belirterek sekiz hafta tatil talebinde bulundu.

Tatil sekiz hafta olsun

Günümüzde meslek eğitimi yapan gençler, hem iş hem de okul yüküyle ağır bir tempoda çalışıyor. KV öğrencisi Anna (16), gitar hobisini bırakmak zorunda kaldığını, birçok arkadaşının da tatil günlerini sınav hazırlığı için harcadığını söylüyor. Mediamatiker S. (17) ise çoğu zaman yorgun düştüğünü, tatillerde bile ders çalışmak zorunda kaldığını ifade ediyor. Coiffeuse öğrencisi D. (16) ise uzun çalışma saatlerinin aileyle geçirilen zamanı neredeyse ortadan kaldırdığını dile getiriyor.Petisyonu destekleyen İsviçre Sendikalar Birliği, daha fazla tatilin meslek eğitimini güçlendireceğini savunuyor. Zira istatistiklere göre her dört öğrenciden biri, yoğun stres ve yetersiz dinlenme nedeniyle mesleki eğitimini yarıda bırakıyor. Buna karşılık lise ve meslek lisesi öğrencilerinin 13 haftalık tatil hakkına sahip olması, adaletsiz bir durum olarak öne çıkıyor.Öğrenciler, sekiz haftalık tatil talebinin yalnızca bir ayrıcalık değil, daha sağlıklı, verimli ve sürdürülebilir bir eğitim süreci için zorunlu bir adım olduğuna inanıyor.

Meslek eğitimi alan öğrenciler daha fazla tatil istiyor

İsviçre’de küçük ölçekli yük taşımacılığının geleceği tartışılıyor. Hükümet, yeni sübvansiyonlarla SBB Cargo’ya rakipler çıkarmayı ve sektöre canlılık kazandırmayı hedefliyor.

Demiryolu taşımacılığında subvansiyon hamlesi

İsviçre’de demiryolu yük taşımacılığı, özellikle küçük ölçekli gönderiler için uzun süredir sorunlu bir alan olarak görülüyor. “Son kilometre” teslimatı olarak bilinen bu hizmet, tek tek vagonların toplanması, bir araya getirilmesi ve varış noktasında yeniden dağıtılmasını içeriyor. Yüksek maliyetler nedeniyle hem hizmet sağlayıcılar hem de müşteriler zor durumda.Yeni Subvansiyonlarla Rekabet Fırsatı İsviçre hükümeti, bu alandaki gerilemeyi durdurmak için yeni mali destek programları başlatmaya hazırlanıyor. Amaç yalnızca SBB Cargo’nun değil, yeni girişimcilerin de piyasaya girmesini sağlamak. Parlamentonun aldığı karar doğrultusunda, ağustos ayı sonuna kadar başvurular alınacak. Hedef, sekiz yıl içinde desteklenen şirketlerin kendi ayakları üzerinde durabilmesi.SBB Cargo Tek Başına mı Devam Edecek? Yeni program kapsamında üç farklı model tartışılıyor:<ol><li>Her şey tek bir elden: Bugünkü sisteme benzer şekilde, tüm hizmetler SBB Cargo gibi tek bir şirket tarafından yürütülür.</li><li>İşbirliği modeli: Birden fazla şirket, eşit ortaklıkla başvurup işleri aralarında paylaşır.</li><li>Bölgesel rekabet: Farklı bölgeler için farklı şirketler görevlendirilir, devlet koordinasyonu üstlenir.</li></ol>Uzman Richard Seebacher’e göre, özellikle ikinci ve üçüncü modelin hayata geçebilmesi için SBB Cargo’nun işbirliğine açık olması şart. Aksi takdirde piyasanın gelişmesi mümkün olmayacak.Müşteriler İçin Kritik Dönemeç Son yıllarda SBB Cargo, maliyetleri kısmak için hizmet noktalarını azaltmış, bu da müşterilerin alternatif aramasına yol açmıştı. Uzmanlar, eğer rekabet doğmazsa hizmet kalitesinin daha da düşeceğini ve kalan müşterilerin de sistemi terk edebileceğini vurguluyor.Ağustos sonunda başvuru süresi dolacak ve o tarihte İsviçre’nin yük taşımacılığında SBB Cargo’nun tek başına mı devam edeceği, yoksa yeni oyuncuların mı sahneye çıkacağı netlik kazanacak.

Yük taşımacılığında rekabet başlıyor: SBB Cargo tek başına kalmayabilir

Fransa’nın başkenti Paris'i aşırı sıcaklara karşı kırılgan hale getiren unsurlar arasında hem coğrafi koşullar hem de geniş ölçekli hava sistemleri öne çıkıyor.

Paris’te ölümcül sıcaklar

Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, Paris 2026 belediye başkanlığı seçimleri kapsamında Yeşillerin adayı David Belliard ile yaptığı tartışma sırasında X hesabından dikkat çekici bir paylaşım yaptı. Dati, Paris’in sıcak hava dalgaları sırasında Avrupa’nın en ölümcül başkenti olduğunu ileri sürdü.Belliard, hükümeti iklim değişikliğiyle mücadelede yetersiz kalmakla suçlarken, Dati ise Sosyalist Belediye Başkanı Anne Hidalgo yönetimindeki Paris’in iklim planları hazırlamasına rağmen uygulamada başarısız olduğunu dile getirdi.Dati’nin iddiası kısmen doğru kabul edilebilir. 2023’te Lancet dergisinde yayımlanan “Sıcak ve Soğuğa Bağlı Aşırı Ölüm Oranı” başlıklı araştırma, 2000-2019 döneminde 854 Avrupa kentinin verilerini inceledi. Bulgulara göre, Londra soğuk hava kaynaklı ölümlerle öne çıkarken, Paris sıcak hava dalgalarında en fazla ölümün yaşandığı başkent oldu.Özellikle 2003 yazında görülen aşırı sıcaklar Paris’te rekor seviyelere ulaştı ve binlerce kişinin yaşamını yitirmesine yol açtı.Bununla birlikte bazı çalışmalarda Milano ve Barselona gibi başkent olmayan şehirlerin, sıcak hava dalgalarında Paris’ten daha yüksek ölüm oranlarına sahip olduğu da belirtiliyor.Kentleri sıcak hava dalgalarına karşı savunmasız kılan faktörler Avrupa’daki büyük şehirler genellikle “kentsel ısı adası” etkisine maruz kalıyor. Beton, asfalt ve binalar gibi insan yapımı yüzeyler ısıyı emip hapsettiği için kentler, çevredeki kırsal alanlardan daha sıcak olabiliyor. Doğal yeşil alanların ve su kaynaklarının azlığı da bu durumu ağırlaştırıyor.Paris gibi metropoller yüksek nüfus yoğunluğu ve sınırlı yeşil alanları nedeniyle risk altında. Ancak uzmanlar, asıl belirleyici nedenlerin iklim değişikliği ve doğal iklim dalgalanmaları olduğunu vurguluyor.Londra Tropikal Hastalıklar Okulu’ndan İklim ve Mekânsal Modelleme uzmanı ve söz konusu araştırmanın yazarlarından Malcolm Mistry, Euroverify’e yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Paris’teki ya da diğer Avrupa şehirlerindeki sıcaklık olayları, insan kaynaklı iklim değişikliğinin yanı sıra doğal iklim döngülerinden etkilenen hava modellerinin bir sonucudur.”Mistry, özellikle Güney Avrupa ve Akdeniz’e komşu bölgelerin hızla ısındığını ve sıcak hava dalgalarına daha yatkın olduğunu belirtti. İspanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan ve Fransa’da son yıllarda ilkbahar sonu ve yaz başında tekrarlayan yoğun sıcak dalgalarının da bunun göstergesi olduğunu ekledi.Bu nedenle, aşırı sıcakların yalnızca şehir planlaması ya da siyasi kararlarla açıklanamayacağına dikkat çekti.Mistry’ye göre, coğrafi koşulların etkisi olsa da asıl belirleyici unsur, büyük ölçekli hava sistemlerinin belli bir bölgede sıcak ve kuru havayı uzun süre tutmasıdır.2003’teki ölümcül sıcak dalgası büyük bir kırılma noktası oldu. O tarihten sonra Fransa başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesi, benzer krizlerle başa çıkmak için çeşitli önlemler geliştirdi.Bugün Fransa’da meteorolojik uyarılar, sağlık alarm sistemleri ve sıcak hava eylem planları devreye alınmış durumda. Mistry, “Bu süreçte pek çok ders çıkarıldı” diyerek sözlerini tamamladı.

Paris, sıcak hava dalgaları sırasında Avrupa’nın en fazla can kaybı yaşanan başkenti mi?

Jura Kantonu’nda sağlık hizmetlerinde yeni bir dönem başlıyor. Jura Hastanesi, Jura Tıp Ağı ve sağlık sigortası sağlayıcısı CSS, Pazartesi günü yaptıkları açıklamada entegre bir sağlık hizmeti ağını hayata geçirdiklerini duyurdu. 

Sağlık hizmetleri

Bu modelle amaçlanan, bölgede yaşayan hastalara kaliteli ve koordineli sağlık hizmeti sunmak ve aynı zamanda sağlık sistemindeki maliyet artışını kontrol altına almak.Yeni sistem, aile hekimleri, uzmanlar, hastaneler, hemşireler ve evde bakım hizmetleri arasındaki iş birliğini güçlendirmeyi hedefliyor. Böylece yalnızca tedaviye değil, önleyici sağlık hizmetlerine de odaklanılarak hastaların bütüncül bir şekilde desteklenmesi planlanıyor.Yetkililer, entegre sağlık hizmeti sayesinde daha iyi ilaç yönetimi, yüksek kaliteli bakım ve maliyetlerin daha etkin kontrol edilebileceğini belirtiyor.<h3>Sağlık Sisteminin Zorluklarına Yanıt</h3>Jura Hastanesi, Jura Tıp Ağı ve CSS’ye göre bu model, sağlık sisteminin en önemli sorunlarına çözüm niteliğinde. Bunların başında yaşlanan nüfus, nitelikli sağlık çalışanı açığı ve kronik hastalıkların artışı geliyor.CSS sigortalıları için erişilebilir olacak yeni sağlık ağı, 1 Ocak 2026 itibarıyla hizmete girecek. CSS’nin Jura’daki yüksek sigortalı sayısı dikkate alındığında, bu girişimin Romand bölgesindeki en büyük entegre sağlık ağlarından biri olma potansiyeline sahip olduğu vurgulandı.

Jura Kantonu’nda entegre sağlık ağı kuruluyor

Dior, Chanel ya da Givenchy gibi markaların parfümlerine yüzlerce frank ödemeden benzer bir kokuya sahip olmak mümkün mü? 

“Dupe” parfümler

Sosyal medyada hızla yayılan “dupe” parfümler bu soruya “evet” yanıtını veriyor. Lüks parfümlerden ilham alınarak üretilen, fakat çok daha uygun fiyata satılan bu şişeler artık yalnızca internette değil, büyük market raflarında da yer buluyor.<h3>TikTok’tan Market Raflarına</h3>TikTok’ta “Chloé kokusuna 7 frank”, “Prada Paradoxe sevenler için birebir” paylaşımları binlerce kez izleniyor. Gençler kadar yetişkinlerin de ilgi gösterdiği bu ürünler, lüks parfüm kodlarını yıkma iddiasıyla satışa sunuluyor.Zug merkezli Parfumunglaublich.ch sitesinin kurucusu Sasha Tognarelli, İtalya’da üretilen ve 18–60 frank arasında satılan kokularıyla büyük ilgi görüyor. En çok satan ürünü, ünlü Baccarat Rouge’un esinlenmiş versiyonu. Tognarelli, “500 frank vermeden de güzel kokulabilir. Şatafatlı kampanyalara gerek yok; Johnny Depp’in çölde at sürmesine ihtiyacımız yok” diyor.<h3>Teknik Bir Kopyalama Süreci</h3>Profesyonel parfümör Jean-Jacques Rouge, dupe parfümlerin nasıl üretildiğini anlatıyor: “Orijinal kokudan birkaç damla alınıp kromatograf cihazına konuyor. Moleküller ve oranları çıkarılıyor, ardından profesyonel bir ‘burun’ son rötuşları yapıyor.”Lüks markalar yeni moleküller geliştirerek kopyacıların önüne geçmeye çalışsa da bu genellikle kısa ömürlü oluyor. Çünkü bir kokunun kendisi yasal olarak korunamıyor. İçeriğin küçük bir farkla değiştirilmesi, dupe üreticilerini hukuken koruma altına alıyor.<h3>Yasal Sınır: Şişe ve İsim</h3>Stop Piratage Derneği’nden Eveline Capol’a göre asıl sınır tasarımda: “Eğer şişe, isim veya ambalaj birebir aynıysa bu sahteciliktir. Ama yalnızca kokudan esinlenildiyse, bu yasal olarak tolere ediliyor.”Bu nedenle gümrükler özellikle ambalaj ve marka taklitlerini denetliyor. Ancak koku birebir kopyalanmadıkça, çoğu “dupe” ürünü raflara rahatlıkla girebiliyor.<h3>Kalite Farklı</h3>Uzmanların yaptığı testlerde bazı dupe parfümler oldukça başarılı bulunurken (örneğin Chanel No. 5’in Parfumunglaublich versiyonu), bazıları ise “zayıf bir taklit” olarak değerlendirildi (Lidl’in One Million yorumu).<h3>Demokratikleşme mi, Duplicité mi?</h3>Lüks sektörünün kaygıları sürse de, tüketiciler çoğu zaman cüzdanlarıyla karar veriyor. Böylece, “parfümde lüks” hiç olmadığı kadar erişilebilir hale geliyor.

Lüks endüstrisini korkutan gerçek–sahte kokular

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği ile ABD arasındaki gümrük tarifeleri anlaşmasının bilinçli bir adım olduğunu ve olası bir ticaret savaşını önlediğini bir kez daha vurguladı.

AB-ABD gümrük anlaşması

Von der Leyen, pazar günü İtalyan IlSole24ore ve Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung gibi gazetelerde yayımlanan makalesinde, eski ECB Başkanı ve İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin AB’nin “gümrükler ve ticaret konusundaki yetersizliği” eleştirisine dolaylı bir yanıt verdi.İtalyan gazetesine yaptığı açıklamada von der Leyen, “Bu anlaşmayla ilgili pek çok yorum yapıldı ve bunlar doğrudan yanıt gerektiriyor” diyerek, “Demokratik dünyanın iki en büyük ekonomisi anlaşmaya varamamış ve bir ticaret savaşı başlatmış olsaydı, bu durum sadece Moskova ve Pekin tarafından sevinçle karşılanırdı” ifadelerini kullandı.ABD’nin bazı ürünlerde uygulayabileceği yüzde 15’lik üst sınır tarifelere değinen von der Leyen, anlaşmayı “iyi, belki de kusursuz olmayan bir çözüm” olarak nitelendirirken, tarifelerin “tüketici ve işletmeler üzerinde ek yük oluşturan vergiler” olduğunu ve ekonomilerin rekabet gücünü zayıflattığını hatırlattı.Von der Leyen, Trump yönetimiyle yapılan anlaşmanın Avrupa’ya ek ticaret güvence ve fırsatları sağladığını belirterek, AB’nin ihracat pazarlarını çeşitlendirme çabalarını öne çıkardı:“Yakın dönemde Meksika ve Mercosur ile ticaret anlaşmaları imzaladık, İsviçre ve İngiltere ile ilişkilerimizi güçlendirdik. Endonezya ile görüşmeleri tamamladık ve yıl sonuna kadar Hindistan ile bir anlaşmaya varmayı hedefliyoruz.”Von der Leyen, ayrıca güçlü ve bağımsız bir Avrupa çağrısı yaparak, tek pazarın tamamlanması ve rekabet gücünün artırılması gerektiğini vurguladı.Draghi ise cuma günü Rimini Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “Yıllarca Avrupa Birliği, 450 milyonluk tüketici kitlesine sahip ekonomik büyüklüğünün uluslararası ticarette jeopolitik güç sağladığına inandı. Ancak bu yıl, bu yanılgının sona erdiği yıl olarak hatırlanacak” uyarısında bulunmuştu.Geçen yıl Draghi, AB’nin ekonomik büyümesini artırmak için öneriler içeren bir rapor sunmuş ve blokun varlığını sürdürebilmesi için uyum sağlamasının önemini vurgulamıştı.

Avrupa Komisyonu Başkanı ticaret anlaşmasının önemini vurguladı

İsviçre’de cam atıkların büyük bölümü artık ülke içinde değil, yurt dışında geri dönüştürülüyor. 

Artan ulaşım yükü

2024 yılında St-Prex’teki son Vetropack fabrikasının kapanmasının ardından, bugün toplanan camın %80’den fazlası Avrupa’ya ihraç ediliyor.<h3>Yüksek Geri Dönüşüm Oranı, Artan Ulaşım Yükü</h3>İsviçre, %95’lik cam toplama oranıyla dünyada en yüksek geri dönüşüm oranlarından birine sahip. Kişi başına yılda 40 kilo cam atık toplanıyor. Ancak 90%’ı yalnızca tek kullanımlık şişelerden oluşuyor.Fabrikanın kapanmasına kadar, toplanan camın üçte biri İsviçre’de yeniden eritilip şişeye dönüştürülüyordu. Bugün ise yılda 288 bin ton cam, yani 11 binden fazla kamyon yükü, yurt dışına taşınıyor.<h3>İtalya’dan Çekya’ya Uzanan Yolculuk</h3>RTS’nin “Mise au Point” programı, farklı bölgelerdeki konteynerlere takip cihazları yerleştirerek camın yolculuğunu inceledi. Sonuç: İsviçre’de toplanan şişeler İtalya, Almanya, Avusturya ve Çekya gibi ülkelere gidiyor. Çekya, kuş uçuşu 650 km ile en uzak destinasyon, ancak tek tren hattıyla doğrudan ulaşım sağlanan ülke. Diğer tüm güzergâhlarda cam kamyonlarla taşınıyor.<h3>Uzmanlardan Eleştiri</h3>Sürdürülebilirlik vakfı durabilitas uzmanı Martina Rapp, durumu eleştiriyor: “İsviçrelilerin şişelerini titizlikle ayırmasına rağmen, bu camların yüzlerce kilometre yol yaparak geri dönüştürülmesi üzücü.”Milano’daki Eurovetro şirketinden Riccardo Galli ise sürecin sonucuna dikkat çekiyor: “Ortalama bir şarap şişesinin %80’i geri dönüştürülmüş camdan oluşuyor.”<h3>Yeni Düzenlemeler Yolda</h3>Cam şişelerin geri dönüşümü yerine yeniden kullanılmasını teşvik etmek için eylül ayında Bienne’de yeni bir çatı dernek kurulacak.Öte yandan, Federal Hükümet içecek ambalajlarına dair yönetmeliği (OEB) gözden geçiriyor. Yeni düzenleme, yalnızca içecek şişelerini değil, tüm ambalajları kapsayacak. Bu taslak hâlen kamuoyu danışma sürecinde.

İsviçre’de camın %80’i geri dönüşüm için yurt dışına gönderiliyor

Fransa’nın Ain bölgesinde, İsviçre sınırına yakın bir çiftlikte nodüler dermatose (DNC) vakası tespit edildi. 

İtlaf

Hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla, enfekte sürüdeki tüm büyükbaş hayvanların önümüzdeki günlerde itlaf edileceği açıklandı.<h3>Yaz Boyunca Yayılım Gösterdi</h3>Söz konusu hastalık, yaz boyunca Savoie ve Haute-Savoie bölgelerinde yüzlerce hayvanın itlaf edilmesine yol açmıştı. İlk vaka 29 Haziran’da Savoie’de görülmüş, kısa sürede yayılım göstermişti. Ağustos ortasına gelindiğinde 39 çiftlikte toplam 74 vaka rapor edildi.<h3>Sıkı Önlemler ve Devlet Desteği</h3>Ain’deki yeni vakayla birlikte bölgedeki hayvan hareketleri durduruldu, gözetim önlemleri artırıldı. Etkilenen çiftçilere psikolojik destek sağlanırken, hayvan kayıpları için devlet tarafından mali tazminat ödenecek.<h3>Aşı Kampanyası Devam Ediyor</h3>Hastalığın insanlara bulaşmadığı belirtilirken, bulaşmanın ısırıcı böcekler yoluyla gerçekleştiği kaydedildi. Bu nedenle Fransa, 18 Temmuz’da büyük bir aşı kampanyası başlatarak Savoie, Haute-Savoie, Ain ve Isère bölgelerinde 310 bin sığırın aşılanmasını hedefledi.<h3>İsviçre Yakından İzliyor</h3>İsviçre Gıda Güvenliği ve Veterinerlik Dairesi (OSAV), yeni vakanın Fransa’nın batısında ortaya çıktığını ve şu an için İsviçre’deki gözetim alanının genişletilmeyeceğini bildirdi. Ancak durum yakından izlenecek ve gerekirse ek önlemler alınacak.OSAV, daha önce de Cenevre, Vaud’un Terre Sainte bölgesi ve Valais’nin Champéry, Finhaut ve Ferret bölgelerinde zorunlu aşılamayı başlatmıştı. Amaç, Fransa’daki salgının İsviçre’ye sıçramasını önleyecek bir bağışıklık bariyeri oluşturmak.

İsviçre sınırına yakın bölgedeki ineklerde Nodüler Dermatose vakası

Bern Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre pazar günü çalışmak hem fiziksel hem de psikolojik refahı olumsuz etkiliyor. Çalışma, özellikle kadınların bu durumdan daha fazla etkilendiğini ortaya koyuyor.

Yeni araştırma

“Pazar Günü İttifakı” (Alliance pour le dimanche) isimli oluşum, Cuma günü yaptığı açıklamada, haftanın bu özel gününün kısa vadeli ekonomik çıkarlara feda edilmemesi gerektiğini vurguladı. İttifak, Bern Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Merkezi tarafından yürütülen araştırmaya dikkat çekti.Araştırmaya göre pazar günü çalışma, uyku bozuklukları, kalp-damar hastalıkları ve depresyon riskini artırıyor. Düzenli dinlenme dönemlerinin ortadan kalkması, duygusal tükenmişliği de hızlandırıyor. Ayrıca pazar mesaileri, dini törenler, aile buluşmaları veya spor etkinlikleri gibi sosyal ritüelleri de sekteye uğratıyor.<h4>Kadınlar daha fazla etkileniyor</h4>Araştırmada, pazar günleri çalışanlar arasında kadınların, göçmenlerin ve güvencesiz işlerde çalışanların daha fazla temsil edildiği vurgulandı. Kadınların pazar günü çalışma oranı %17,3 ile erkeklerin %14’lük oranının üzerinde. Sağlık sektörü, otelcilik, restoran ve perakende gibi alanlarda çalışan kadınların pazar mesaileri daha sık görülüyor.Bunun yanında, kadınlar erkeklere kıyasla bir buçuk kat daha fazla güvencesiz çalışma koşullarına maruz kalıyor. Çalışma saatlerini belirleme imkanlarının sınırlı olması, bu durumun başlıca nedenlerinden biri.<h4>Yasal esnemeye karşı çıkılıyor</h4>Sendikalar, dini kuruluşlar ve İsviçre İş Sağlığı Derneği’nin de yer aldığı Pazar Günü İttifakı, yürürlükteki iş yasalarının gevşetilmesine karşı çıkıyor. Koalisyon, pazar günü çalışmanın yalnızca “toplum için vazgeçilmez” mesleklerle sınırlı kalması gerektiğini savunuyor.

Pazar günü çalışmak refahı olumsuz etkiliyor

Valais Kantonu’nda devam eden kuraklık ve geçtiğimiz haftalarda etkili olan aşırı sıcaklar, yangın riskini en üst seviyeye çıkardı. 

Yangın riski

Kantondan yapılan açıklamada, yağış beklentisine rağmen tehlikenin azalmayacağı belirtilerek, 19 Ağustos'tan itibaren açık havada ateş yakmanın tamamen yasaklandığı duyuruldu.Yetkililer, yalnızca yerleşim bölgelerindeki özel alanlarda yapılan mangallara sınırlı bir şekilde izin verileceğini açıkladı. Ancak bu mangalların, beton veya taş gibi yanmaz bir zemin üzerinde ve çevredeki yanıcı bitki örtüsünden en az on metre uzaklıkta olması zorunlu. Ateşi yakan kişinin sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gerektiği de özellikle vurgulandı.<h3>Kısa Süreli Yağış Yeterli Olmayacak</h3>Kanton yetkililerine göre, mevcut tehlikenin azalması için en az üç gün boyunca metrekare başına 30 mm’yi aşan sürekli yağış gerekiyor. Kısa süreli sağanaklar veya gök gürültülü fırtınaların ise mevcut duruma etkisi bulunmuyor. Halktan, olası yangın durumlarında 118 numaralı acil hattı aramaları istendi.<h3>Tehlike Seviyesi En Üst Noktada</h3>Konfederasyon’un yayımladığı uyarıya göre, Valais’in bazı bölgelerinde yangın tehlikesi 5 üzerinden 5 seviyesinde. Bu bölgeler arasında Sierre ile Sion arası, Val d’Anniviers’in bir kısmı, Saas ve Zermatt vadileri bulunuyor. Bu, herhangi bir anda yangın çıkabileceği ve hızla büyüyebileceği anlamına geliyor.Kantonun geri kalanında ise tehlike seviyesi 4/5 (yüksek risk) olarak değerlendiriliyor. Yalnızca güneybatı bölgesi daha düşük risk altında. İsviçre Romand bölgesinin diğer kısımlarında ise uyarı seviyesi 3/5 (belirgin risk) olarak bildirildi.

Valais’te açık havada ateş yakmak yasaklandı

Vaud Kantonu’nda sağlık alanında bu yaz açıklanan 20 milyon franklık bütçe kesintisi, Büyük Konsey’de sert tepkilere yol açtı. 

Büyük Konsey’den geri adım çağrısı

Milletvekilleri yaptıkları oylamada çok büyük çoğunlukla bir kararı kabul ederek, hükümete bu tasarruf planından geri dönme çağrısı yaptı.Kesintilerin en çok bölgesel hastaneleri ve dolayısıyla yerel sağlık hizmetlerini etkilemesinden endişe ediliyor. Vaud Hastaneler Federasyonu (FHV), kantondaki 12 bölgesel hastaneyi temsil ediyor ve alınan karar karşısında “şok” yaşadığını açıklamıştı. Özellikle Pays-d’Enhaut ve Vallée de Joux sağlık merkezlerinin bütçelerinin %25-30 oranında azalabileceği belirtiliyor. Bu da çok sayıda işten çıkarmayı gündeme getirebilir; zira bu kurumlarda maliyetlerin %70-75’i personelden oluşuyor.<h3>“Yerel sağlık hizmetlerinin idamı”</h3>UDC’li milletvekili Céline Baux, Büyük Konsey’de yaptığı konuşmada bu kesintileri “bölgesel sağlık merkezlerinin idamı” olarak nitelendirdi. Baux, “Bu 20 milyonluk tasarruf, doğrudan kırsal bölgelerde yaşayanların sırtına yükleniyor” dedi.PLR’li milletvekili ve aynı zamanda FHV Başkanı Carole Dubois da “ciddi sonuçlar” olacağı uyarısında bulunarak, bazı hizmetlerin ortadan kalkabileceğini ve iki sağlık merkezinin kapanma riski bulunduğunu ifade etti. Dubois, hükümetten diyaloğa açık olmasını talep etti.Sol partiler ise bu politikayı “kısa vadeli, eşitsizliği artıran ve hizmetlere doğrudan zarar veren” bir yaklaşım olarak eleştirdi. Solcu vekil Vincent Keller, “Kamu hizmetini güçlendirmek gerekirken, şu an parçalanıyor” dedi.<h3>Tüm partiler karşı çıktı</h3>Tartışmada söz alan tüm siyasi gruplar karara destek verdi. Yalnızca 16 vekil çekimser kaldı; 117 “evet” oyu ile karar kabul edildi.Buna rağmen hükümet cephesinden sessizlik hâkimdi. O sırada Meclis’te bulunan Centrist Bakan Valérie Dittli, sağlık alanından sorumlu olmamasını gerekçe göstererek söz almadı.<h3>Daha büyük tasarruflar yolda</h3>Vaud Hükümeti, 2025 için toplam 94 milyon franklık bütçe kesintisi öngörüyor. 2026’da ise yasal çerçevede mali dengeyi sağlamak amacıyla 300-400 milyon frank arasında tasarruf yapılması planlanıyor.

Vaud Kantonu’nda sağlıkta bütçe kesintilerine tepki

Greenpeace Europe’un yayımladığı yeni bir rapora göre, Avrupa’da şehirlerarası yolculuklarda tren biletleri uçak biletlerinden daha pahalı. 

Fiyat politikaları

Araştırmaya göre, incelenen hatların %54’ünde tren yolculuğu uçuştan daha yüksek maliyetli.Toplamda 109 sınır ötesi ve 33 ülke içi güzergâh analiz edildi. Hepsinde trenle ulaşım “makul ölçüde” mümkündü; yani ya gündüz yolculuğuyla ya da gece treniyle. Ancak fiyat karşılaştırmalarında uçak çoğu zaman çok daha ucuz çıktı. En çarpıcı örnek: Barselona – Londra hattı. Bir ay önceden alınan bilette tren 389 euroya mal olurken, uçak sadece 14,99 euroya bulundu.<h3>Çevre Dostu Ama Cep Yakıyor</h3>Greenpeace, mevcut fiyat politikalarının insanları tren yerine uçağa yönlendirdiğini vurguluyor. Oysa tren, yolcu-kilometre başına en az karbon salımı yapan ulaşım araçlarından biri. Uçak ise en yüksek emisyon yaratan seçenek.Raporda, Fransa en dikkat çekici örneklerden biri oldu. Ülkede sınır ötesi tren seferlerinin %95’i, incelenen günlerin çoğunda uçaktan daha pahalı çıktı. Özellikle gece trenleri, iklim dostu bir alternatif sunmalarına rağmen, çoğunlukla düşük maliyetli uçuşlardan pahalıya geliyor.<h3>Neden Daha Pahalı?</h3>Uzmanlara göre bu fiyat farkının temel nedeni, yüksek demiryolu kullanım ücretleri (peajlar). Demiryolu işletmeleri enerji vergileri, KDV ve ray kullanım ücretleri öderken, havayolu şirketleri uçak yakıtı olan kerosenden vergi ödemiyor.Demiryolu uzmanı François Guénard, “Demiryolu altyapısının bakımı çok pahalı. Bu finansman kısmen peajlarla sağlanıyor” diyerek farkı açıkladı.Greenpeace ise çözüm olarak, tüm Avrupa güzergâhlarında trenin uçaktan daha ucuz hale getirilmesini talep ediyor. Ayrıca kıta genelinde ray aralıklarının ve elektrik akımlarının uyumlu hale getirilmesi, trenlerin ülkeler arasında daha kolay işletilebilmesi için önerilen adımlar arasında yer alıyor.

Avrupa’da tren uçaktan daha pahalı

İsrail’in Batı Şeria’yı kuzey ve güneyden ayıracak tartışmalı “E1 Projesi”, Sivil İdare Birimi Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylandı. Birleşmiş Milletler (BM) projeyi yasa dışı ilan ederken, Türkiye Dışişleri Bakanlığı da kararı sert bir dille kınadı.

BM’den İsrail’e tepki

Söz konusu proje kapsamında, Doğu Kudüs ile Batı Şeria’daki yasa dışı Ma’ale Adumim yerleşimi arasında 3 bin 401 yeni konut inşa edilmesi planlanıyor. Bu adım, Filistin topraklarının bölünmesine ve iki devletli çözüm ihtimalinin ortadan kalkmasına yol açacağı gerekçesiyle tepki çekti.İsrailli sivil toplum kuruluşu Ir Amim’in temsilcisi Aviv Tatarsky, bu gelişmenin İsrail yönetiminin “Filistin devletini tamamen geçersiz kılmayı” hedeflediğinin açık göstergesi olduğunu belirtti. Tatarsky, “Uluslararası toplum, E1 Projesi’nin uygulanmasını önlemek için derhal harekete geçmelidir” çağrısında bulundu.Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Ma’ale Adumim yerleşimini genişletme planlarının Filistinlilerin Ramallah ile Beytüllahim arasındaki bağlantısını koparmayı amaçladığını söylemişti. Smotrich ayrıca, Başbakan Netanyahu’dan Batı Şeria’nın resmi olarak ilhak edilmesini ilan etmesini talep etmişti.Türkiye Dışişleri Bakanlığı da yaptığı yazılı açıklamada, “E1 Projesi, uluslararası hukuku ve BM kararlarını hiçe saymakta, Filistin’in toprak bütünlüğünü ve kalıcı barış umutlarını hedef almaktadır. Filistin halkının haklı mücadelesini desteklemeye devam edeceğiz” ifadelerine yer verdi.Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric ise kararı “uluslararası hukuka aykırı” olarak niteledi. Dujarric, İsrail hükümetine tüm yerleşim faaliyetlerini derhal durdurma çağrısında bulunarak, bu adımların “iki devletli çözümü imkânsız hale getirdiğini” vurguladı.

İsrail, Batı Şeria’yı bölecek E1 projesine onay verdi

Sınır Tanımayan Doktorların (MSF) Gazze’deki Tıbbi Koordinatör Yardımcısı Muhammed Ebu Mugaysib, bölgedeki insani krizin artık “felaket” kelimesiyle tarif edilemeyecek kadar ağırlaştığını söyledi. Mugaysib, insani yardım sisteminin çöküşte en dip noktaya ulaştığını vurguladı.

Felaketten daha vahim

Cenevre’de konuşan Mugaysib, İsrail’in aylardır süren saldırılarının Gazze’de sağlık altyapısını tamamen yok ettiğini belirtti. “Durum düzelmiyor, tam tersine giderek kötüleşiyor” diyen Mugaysib, artık ortada işleyen bir sağlık sisteminden söz edilemeyeceğini, hastanelerin ve sahra kliniklerinin yaralılarla dolup taştığını aktardı.Hastanelerde yatak kalmadığını, birçok hastanın yerde yattığını dile getiren Mugaysib, yoğun bakım ünitelerinin de yetersiz olduğunu, tıbbi malzeme eksikliği nedeniyle bazı ameliyatların yapılamadığını ifade etti. “Gazze’deki durum gerçekten felaket kelimesiyle açıklanamayacak kadar vahim. Bu kelime çok basit kalıyor” dedi.“Yiyecek olsaydı çocuklar ölmezdi” Mugaysib, mart ayında ateşkesin bozulmasından bu yana İsrail’in engellemeleri yüzünden bölgeye insani yardım tırlarının girmediğini hatırlattı. Gıda, ilaç ve temel yardımların yokluğu nedeniyle Gazze’nin kıtlığın eşiğine geldiğini belirterek, “Açlıktan ölen çocuklar var. Hastalıklar elbette var ama tedavi edilebilirdi. Eğer yiyecek, özel protein destekleri ve süt olsaydı, bu çocuklar hayatta kalabilirdi” dedi.Son günlerde birkaç yardım tırının girişine izin verilse de bunların yetersiz olduğunu söyleyen Mugaysib, ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın sadece dört yardım noktası açtığını, oysa geçmişte BM’nin 400’den fazla noktada gıda dağıttığını anımsattı. Dağıtım süreçlerini “korku filmi sahnesine” benzeten Mugaysib, bu noktalarda vurularak yaralanan çok sayıda kişinin MSF kliniklerine getirildiğini belirterek, “Buralar yardım değil ölüm noktaları” dedi.“Gazze halkının tamamı acı çekiyor” İsrail’in Gazze kentini işgal planı hakkındaki soruya yanıt veren Mugaysib, bölgedeki halkın büyük baskı altında olduğunu söyledi. “Gazze’nin yüzde 75’i İsrail’in kontrolünde. Kalan yüzde 25’lik bölgede 2 milyon insan sıkışmış durumda” diyen Mugaysib, kıyılarda ve şehirlerin farklı bölgelerinde çadırlarda yaşamaya çalışan insanların aşırı kalabalık ve zor koşullar altında olduğunu ifade etti.“İsrail yetkilileri ‘insani bölgelerden’ söz ediyor ama Gazze’de böyle bir yer yok. 2 milyon kişiyi küçücük bir alana sığdırmak, onlara sağlık ve gıda sağlamak imkânsız” diyen Mugaysib, planın çok sayıda sivilin hayatına mal olacağını belirtti.Son sözlerinde, “Bu gerçekten delilik. İnsanlar çaresiz, nereye gideceklerini bilmiyorlar. Birçoğu öleceğini düşünüyor. Güçleri kalmadı, gidecek yerleri de yok. Bu işgal planının iptal edilmesi için dua ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Sınır Tanımayan Doktorlara göre Gazze’deki tablo “felaket” tanımını aşıyor

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya lideri Vladimir Putin ile Türkiye’de görüşmeye açık olduğunu ifade etti. Ancak Ukrayna lideri, yeni bir zirvenin gerçekleşebilmesi için güvenlik garantilerinin netleşmesi gerektiğini vurguladı.

Zelenskiy-Putin görüşmesi

Zelenskiy, Moskova’da bir görüşmeyi kabul etmeyeceğini kesin bir dille belirtirken, olası müzakere yerleri konusunda da değerlendirmelerde bulundu. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’nin, ülkenin mevcut siyasi tutumu nedeniyle uygun olmadığını söyleyen Zelenskiy, Avusturya, İsviçre ve Türkiye’nin daha makul seçenekler arasında yer aldığını dile getirdi.Açıklamasında Kiev’in, Rusya’nın işgali altında bulunan toprakları asla yasal olarak tanımayacağını yineleyen Ukrayna lideri, Moskova’nın savaşı bitirme ya da kapsamlı müzakerelere başlama niyeti gösterdiğine dair hiçbir işaret bulunmadığını belirtti. Zelenskiy, “Rusya ikili görüşmelere yanaşmazsa, Avrupalılar ve biz, ABD’nin sert bir tepki ortaya koymasını bekliyoruz” dedi.Çin’in, Rusya’nın saldırısı sonrasında izlediği politikalar nedeniyle güvenlik garantisi sistemine dahil edilmediğini kaydeden Zelenskiy, “7 ila 10 gün içinde güvenlik garantileri konusunda bir mutabakata varmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

Zelenskiy:  “Putin’le Türkiye’de buluşabilirim”

Avrupa ülkeleri, Rusya ile yapılması olası bir barış anlaşması öncesinde Ukrayna’ya güvenlik garantileri sağlamak amacıyla ABD ile koordineli şekilde çalışıyor. Bu planın bir parçası da uluslararası askerlerden oluşacak caydırıcı bir gücün Ukrayna’da konuşlandırılması.

Ukrayna’ya güvenlik garantisi

Yaklaşık 30 ülke, Şubat ayından bu yana “Gönüllüler Koalisyonu” adı altında görüşmeler yürütüyor. Amaç, Rusya’nın yeni saldırılarını engellemek için Ukrayna’ya bir güvence gücü göndermek.Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz pazar günü yaptığı açıklamada, birçok ülkenin eğitimden lojistiğe kadar çeşitli alanlarda destek vermeye ve Ukrayna topraklarında, cephe hattı dışında, tartışmalı bölgeler dışında müttefik asker bulundurmaya hazır olduğunu söyledi.Bloomberg’in haberine göre ABD Başkanı Donald Trump ise salı günü yaptığı açıklamada, Amerika’nın sahada asker bulundurmayacağını, ancak yaklaşık 10 ülkenin asker katkısında bulunmaya istekli olduğunu belirtti.<h3>Asker göndermeye sıcak bakanlar</h3>Gönüllüler Koalisyonu’nun eş başkanları olan Fransa ve İngiltere de bu süreçte öncü rol üstleniyor.İngiltere Savunma Bakanı John Healey geçtiğimiz hafta BBC’ye yaptığı açıklamada, İngiltere’nin Ukrayna’ya güven vermek amacıyla asker göndermeye hazır olduğunu söyledi. Healey, görevin hava ve deniz savunmasını garanti altına almak ve Ukrayna ordusuna eğitim desteği sağlamak olabileceğini belirtti.Ayrıca, İngiliz Silahlı Kuvvetleri Komutanı Tony Radakin’in Washington’a yapacağı ziyarette bu konuyu Amerikalı muhataplarıyla gündeme getirmesi bekleniyordu.Belçika, Litvanya ve Estonya da Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olduklarını duyurdu. Litvanya Cumhurbaşkanı’nın danışmanı Dainius Zikevicius, 15min.lt’ye verdiği röportajda, söz konusu misyonun Afganistan’daki eski NATO operasyonuna benzer bir yapıda olabileceğini söyledi. Asker sayısının hâlen tartışıldığını belirten Zikevicius net bir rakam paylaşmadı.Estonya Başbakanı Kirsten Michal da ülkesinin asker katkısına hazır olduğunu vurguladı ancak detayların hâlâ müzakere edilmesi gerektiğini ifade etti.Letonya ise konuya temkinli yaklaşıyor. Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics, Ukrayna’ya asker gönderme kararlarının, diğer güvenlik garantilerinin şekillenmesine bağlı olacağını açıkladı. Delfi’ye konuşan Rinkevics, Letonya’nın misyondaki rolünün ancak barış anlaşması yapıldıktan ve güvenlik güvenceleri netleştikten sonra belirleneceğini söyledi.İsveç hükümetinin de henüz kesin karar vermediği, misyonun barışı koruma mı yoksa caydırıcılık ya da güvenlik sağlama amaçlı mı olacağı konusunda daha fazla açıklığa ihtiyaç duyduğu bildirildi.<h3>Asker göndermeye karşı olanlar</h3>Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, pazartesi günü katıldığı bir podcast’te, Almanya’nın Ukrayna’ya asker gönderecek kapasitesinin sınırlı olduğunu, ancak güvenlik garantilerinde önemli katkılar sağlayacağını dile getirdi.Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın hükümeti ise defalarca Ukrayna’ya asker gönderilmeyeceğini ve Budapeşte’nin askeri araç sağlamayacağını açık bir dille ifade etti.Polonya Başbakan Yardımcısı Władysław Kosiniak-Kamysz da mayıs ayında yaptığı açıklamada, Polonya ordusunun Ukrayna’ya gönderilmeyeceğini belirtti. Kosiniak-Kamysz, ülkesinin NATO’nun doğu kanadının savunmasında ve lojistik destek sağlamada sorumluluk üstleneceğini kaydetti.İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de mart ayında yaptığı bir açıklamada, İtalyan askerlerinin Ukrayna’ya gönderilmesinin planlanmadığını ifade etmişti.Diğer yandan Hollanda ve İspanya, Ukrayna ordusunu desteklemek için güvenlik garantilerinde yer almaya hazır olduklarını ancak bunun asker göndermeyi kapsamadığını açıkladı.

Hangi Avrupa ülkeleri Ukrayna’ya asker göndermeye hazır?

ABD’nin, İsviçre üzerinden İran’a nükleer müzakerelere yeniden başlamaya hazır olduğunu bildiren ve görüşmeler süresince herhangi bir saldırı yapılmayacağına dair güvence veren bir mesaj gönderdiği öne sürüldü.

Nükleer görüşme hazırlığı

Al Mayadeen’in Batılı diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, geçtiğimiz günlerde Tahran’a giden İsviçre Dışişleri Bakan Yardımcısı Gabriel Lüchinger, ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un mesajını İranlı yetkililere iletti.Mesajda, Washington’un nükleer müzakereleri yeniden başlatmaya istekli olduğu ve süreç boyunca İran’a karşı herhangi bir askeri girişimde bulunulmayacağı taahhüdünde bulunduğu aktarıldı.Tahran yönetimi ise henüz konuya ilişkin resmi bir açıklama yapmadı. Anadolu Ajansı’nın İran Dışişleri Bakanlığına yönelttiği sorular da şu ana kadar yanıtsız kaldı.İran ile ABD, nisan ayında başlayan nükleer müzakereler kapsamında Umman ve İtalya’da beş tur görüşme gerçekleştirmişti. Ancak, İran’ın uranyum zenginleştirmeyi tamamen durdurmayı kabul etmemesi görüşmeleri çıkmaza sokmuştu. Buna rağmen taraflar, 15 Haziran’da Umman’da altıncı tur için anlaşmaya varmıştı.Fakat görüşmelere iki gün kala, 13 Haziran’da İsrail İran’a saldırı düzenlemişti. On iki gün süren çatışmalar sırasında ABD de 22 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerini hedef almıştı. 24 Haziran’da karşılıklı saldırılar sona ererken, Washington müzakerelere yeniden dönmek istediğini açıklamıştı. Ancak Tahran, yeni görüşmeler için saldırısızlık garantisi şartını öne sürmüştü.

ABD'nin nükleer görüşme mesajını İsviçre aracılığıyla İran’a ilettiği iddia edildi

Cenevre’de elektrik fiyatları 1 Ocak 2026 itibarıyla düşecek. Ancak bu indirimden küçük tüketiciler faydalanamayacak, aksine faturaları hafif şekilde artacak.

Enerji tüketimi

Bu durumun nedeni, Konfederasyon tarafından getirilen yeni faturalama sistemi. Bugüne kadar elektrik sayacı bedeli tüketim miktarına göre hesaplanırken, artık tüm tüketiciler için sabit bir aylık ücret uygulanacak. SIG (Services Industriels de Genève) tarafından bu bedel aylık 6,70 frank olarak belirlendi.Yeni düzenleme, az elektrik tüketen haneleri dezavantajlı duruma sokarken, daha çok tüketim yapan işletmelerin lehine olacak. Örneğin, yıllık yaklaşık 3000 kWh elektrik harcayan sıradan bir hanenin aylık faturası 64 franka çıkacak; bu da 1,40 franklık artış demek. Buna karşılık, yılda 30.000 kWh tüketen bir esnafın faturası aylık 6,60 frank düşecek.<h3>Doğalgazda da Düzenleme</h3>SIG ayrıca Ekim 2025’ten itibaren doğalgaz fiyatlarında da değişiklik yapacağını açıkladı. Talebin en yüksek olduğu Vital Bleu gazında fiyat, kWh başına 12,58’den 11,18 cente düşecek. Ancak bu indirim de küçük tüketicilere yansımayacak.Yapılan denetimlerde, düşük tüketimli müşterilere bugüne kadar avantajlı bir tarife uygulandığı ortaya çıktı. Bunun sektörde yaygın bir uygulama olmadığı gerekçesiyle tarifeler yeniden düzenlendi.Buna göre, yıllık 10.000 kWh’nin altında doğalgaz kullanan müşterilerin faturası yaklaşık %20 artacak. Bu artışı dengelemek için SIG, düşük tüketicilere “enerji primi” adı altında destek verecek. Tüketim ne kadar düşükse, sağlanacak prim de o kadar yüksek olacak.

Cenevre’de elektrik fiyatları düşüyor, ancak küçük tüketiciler için fatura artacak

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>