Cihan

Başakşehir, UEFA Konferans Ligi play-off turu rövanş maçında Romanya temsilcisi Universitatea Craiova'ya 3-1 mağlup olarak Avrupa kupalarına veda etti. İlk maçı 2-1 kaybeden temsilcimiz, toplamda 5-2'lik skorla elenerek Avrupa serüvenini tamamladı.

Avrupa Ligi

Başakşehir, Universitatea Craiova'ya Yenilerek Avrupa'dan ElendiBaşakşehir, UEFA Konferans Ligi play-off turu rövanş maçında Romanya temsilcisi Universitatea Craiova'ya 3-1 mağlup olarak Avrupa kupalarına veda etti. İlk maçı 2-1 kaybeden temsilcimiz, toplamda 5-2'lik skorla elenerek Avrupa serüvenini tamamladı.Complex Sportiv Craiova'da oynanan karşılaşmada, Çağdaş Atan yönetimindeki Başakşehir, maça hızlı başladı. Henüz 7. dakikada Selke'nin attığı golle 1-0 öne geçen temsilcimiz, tur için umutlandı. Ancak bu sevinç kısa sürdü. 9. dakikada eski Galatasaraylı Alexandru Cicaldau'nun golüyle skora denge gelirken, 27. dakikada Ştefan Baiaram'ın golüyle Rumen ekibi 2-1 öne geçti ve ilk yarı bu skorla tamamlandı.&nbsp;Karşılaşmanın ikinci yarısında Başakşehir, beraberlik golü için bastırırken, 81. dakikada Operi'nin üst üste gördüğü sarı kartlarla kırmızı kart görmesi, takımını 10 kişi bıraktı. Bu dakikada Universitatea Craiova, Nsiba'nın attığı golle skoru 3-1'e getirdi ve maçın sonucunu belirledi.Maçta başka gol olmadı ve Başakşehir, deplasmandan 3-1'lik yenilgiyle ayrılarak Avrupa'ya veda etti. Bu sonuçla Başakşehir, 2025-2026 sezonunda Avrupa'da mücadele edemeyecek.

Başakşehir Avrupa'ya veda etti

İsviçre’nin Aargau kantonunda, pedoseksüellik kaynaklı cinsel istismarların önlenmesi için yeni bir önleme merkezi kurulması planlanıyor. 

Hükümetten 370 bin franklık yatırım

Psikiyatrik Hizmetler Aargau AG (PDAG) tarafından yürütülecek olan bu merkez, risk taşıyan kişilere yönelik tedavi ve danışmanlık hizmetleri sunacak.Aargau Kantonu Hükümeti, proje için 370 bin İsviçre frangı tek seferlik yatırım ve yıllık 290 bin frank işletme maliyeti için parlamentodan onay talep etti. Hükümetin açıklamasına göre, merkezde verilecek hizmetler danışanlar için ücretsiz olacak ve tedavi bilgileri sağlık sigortası şirketleriyle paylaşılmayacak.Amaç: İlk Suçun Önüne Geçmek PDAG halihazırda cinsel tercih bozuklukları konusunda başlıca başvuru merkezi konumunda. Yeni kurulacak önleme merkezi, özellikle pedofili eğilimine sahip ancak henüz suç işlememiş kişilere destek olmayı hedefliyor. Bu sayede, çocuklara yönelik cinsel istismar olaylarının önüne geçilmesi amaçlanıyor.Devlet verilerine göre, geçtiğimiz yıl İsviçre genelinde 1.073 çocuklara yönelik cinsel istismar vakası kayıtlara geçti. Yeni merkez, yalnızca tedavi değil, aynı zamanda toplumun bilinçlendirilmesi ve bilgilendirilmesi konusunda da çalışmalar yürütecek.

Çocuk istismarını önlemek için Aargau’da yeni adım

İsviçre’nin Basel-Landschaft kantonuna bağlı Allschwil’deki Gartenhof İlkokulu, yaz tatili öncesinde büyük bir krize sahne oldu. Okulda görev yapan 30 öğretmen birden istifa etti. İstifaların nedeni olarak, okul yönetimine yöneltilen ciddi suçlamalar gösterildi.

İsviçre’de okul krizi büyüyor

Öğretmenler, şikâyetlerinde “kayırmacılık, personel yasalarının ihlali, diktatörlüğe varan yönetim tarzı ve sistematik baskı” iddialarında bulundu. Ayrıca okul yönetiminin sürekli yıllık süreli sözleşmeler vermesi, eleştirilere kapalı olması ve öğretmenlere karşı saygısız tutumlar sergilemesi de dile getirildi.Bir başka dikkat çekici nokta ise velilerin tepkisi oldu. Veliler, okul yönetiminin deneyimli ve sevilen bir öğretmeni görevden almasına karşı protesto mektubu yazdı. Ancak yönetim bu çağrıyı görmezden geldi.Kanton Müdahale Ediyor Sekiz hafta geçmesine rağmen okul yönetimi, okul konseyi ve belediye sessizliğini korudu. Bu nedenle kanton makamları devreye girdi. Halk Okulları Dairesi (AVS), yaşanan krizi çözmek için arabulucu olarak müdahil olacak. Amaç, taraflar arasındaki gerilimi yatıştırmak ve kalıcı çözümler bulmak.İsviçre’de Tekil Bir Olay Değil Bu tür toplu istifalar İsviçre’de ilk kez yaşanmıyor. 2023 yılında da benzer olaylar görülmüştü:<ul><li>Zürih’in Zollikon bölgesindeki Rüterwis İlkokulu’nda 25 öğretmen, yeni yönetimin otoriter tavrı nedeniyle istifa etmişti.</li><li>Aynı yıl St. Gallen’deki Grossacker Okulu’nda 16 öğretmen ayrılmış, kriz medyasyonla dahi çözülememişti.</li><li>Aargau kantonundaki Mutschellen Bölge Okulu’nda 17 öğretmen yönetimsel sorunlar nedeniyle görev bırakmıştı.</li></ul>Allschwil’de yaşanan bu son kriz, İsviçre’de eğitim yönetiminde süregelen sorunların ve öğretmenlerin iş ortamındaki memnuniyetsizliklerinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.

Allschwil’de skandal: 30 öğretmen aynı anda istifa etti

İsviçre’de konut sıkıntısının en yoğun yaşandığı şehir olan Zürih’te, belediye kiracılara yönelik denetimleri sıkılaştırıyor. Şehirde 1 Temmuz 2025 itibarıyla sadece 235 boş daire bulunuyor. Bu, %0,1 boş konut oranıyla ülke genelinde en düşük değer olarak kayıtlara geçti.

Konut krizine karşı yeni önlem

Bu nedenle Zürih Belediyesi, 2019 yılında kendi mülkleri için katı kurallar getirmişti. Buna göre, kiralanan konutların uygun şekilde doldurulması gerekiyor. Örneğin, dört odalı bir dairede en az üç kişinin yaşaması şart koşuluyor. Ayrıca kiracıların Zürih’te ikamet etmesi ve gelir seviyelerinin düşük kiralı evler için belirlenen sınırı aşmaması gerekiyor.Beş yıllık geçiş sürecinin ardından bu kurallar artık mevcut kiracılar için de geçerli hale geldi. Şehir, ilk etapta 1100 belediye dairesini denetliyor. Bunlardan yaklaşık 150’si ciddi şekilde yetersiz kullanılıyor. Örneğin, tek bir kişinin dört odalı bir dairede oturması durumunda kiracıya yazılı bildirim gönderilecek ve ya evde daha fazla kişi oturması ya da yeni bir daireye taşınması istenecek.Belediye yetkilisi Kornel Ringli, fesih kararının en son adım olacağını vurguladı. Önce kiracılara alternatif daireler önerilecek ve daire değişimi için başvuru formları sunulacak. Böylece kiracılar semt ve kira bedeli konusunda tercihlerini iletebilecekler.Kapsamlı denetimler zaman alacağı için önce en ciddi vakalar ele alınacak, ardından diğer yaklaşık 1000 kısmen yetersiz kullanılan daire kontrol edilecek. Gelir düzeyi denetimleri ise 2028’den itibaren başlayacak.Uygulamanın gecikmesinde, bir kiracının altı odalı evini kaybetmemek için belediye kararına karşı açtığı dava etkili olmuştu. Ancak Federal Mahkeme geçen yıl şehir lehine karar verdi. Böylece Zürih, uzun süredir planladığı sıkı kiracı denetimlerini uygulamaya koydu.

Zürih’te kiracılara sıkı denetim: Fazla odası olan evden çıkarılacak

Federal Konsey’in Parlamento’ya sunduğu yeni rapor, İsviçre’de kadın ve erkekler arasındaki maaş farklarının medeni durum, çocuk sahibi olma ve yaş gibi faktörlerden önemli ölçüde etkilendiğini ortaya koydu.

Kadın-erkek maaş farkı

2022 yılı verilerine göre, evli kadınlar evli erkeklerden ortalama %16 daha az kazandı. Çocuk sahibi olan evli çiftlerde bu fark %21’e kadar yükseldi. Bekâr kadınlarla bekâr erkekler arasındaki maaş farkı ise yalnızca %1,3 olarak ölçüldü.Rapor, maaş farklarının bir kısmının kişisel özellikler, iş pozisyonu veya sektör ile açıklanabileceğini; ancak önemli bir bölümünün açıklanamadığını vurguluyor. Özellikle üst yönetim kademelerinde kadın-erkek gelir farkı en yüksek seviyeye ulaşıyor.Yaş faktörü de önemli rol oynuyor. Evli kadınlar 29 yaşına kadar evli erkeklerden ortalama %7 daha az kazanırken, 30-49 yaş arasında bu fark %13’e, 50 yaş ve üzerindeyse %20’ye çıkıyor. Ayrıca kadınlar yaş ilerledikçe daha düşük iş saatlerinde çalışırken, genç erkeklerde ise kısmi zamanlı çalışmaya eğilim artıyor.Federal Konsey, söz konusu farklılıkların ölçülebilir olduğunu ancak hiçbir şekilde haklı gösterilemeyeceğini belirtti. Medeni durum veya ebeveynliğin maaş farkı için gerekçe olamayacağı vurgulandı. Gelecekte Federal İstatistik Dairesi, kadın ve erkek arasındaki maaş farklarını daha iyi anlamak için analizlerine yaş ve medeni durum gibi ek göstergeleri dahil edecek.

İsviçre’de evli kadınlar erkeklerden %16 daha az kazanıyor

Federal Konsey, yayımladığı yeni raporda İsviçre’de ırkçılık ve antisemitizmin yeterince kayıt altına alınmadığını açıkladı. Mevcut sistemin yalnızca somut olaylara odaklandığı, bu nedenle de yüksek bir karanlık rakamın ortaya çıktığı belirtildi.

Mağdur deneyimleri göz ardı ediliyor

Rapora göre özellikle yapısal ayrımcılık ve mağdurların deneyimleri yeterince dikkate alınmıyor. Bu durum, ülkede yaşanan ırkçı ve antisemitik vakaların önemli bir bölümünün görünmez kalmasına yol açıyor. Federal Konsey, uluslararası krizlerin de etkisiyle bu sorunun giderek daha ciddi bir hal aldığını vurguladı.Durumu iyileştirmek amacıyla 2026 yılından itibaren yeni önlemler yürürlüğe konulacak. Bunlar arasında daha kapsamlı veri toplama, mağdurların ve bilim dünyasının sürece dahil edilmesi ve bildirim yollarının kolaylaştırılması yer alıyor.Söz konusu öneriler, Irkçılık ve Antisemitizmle Mücadele Ulusal Eylem Planına dahil edilerek uygulanabilecek. Amaç, İsviçre’de ırkçılıkla mücadelede daha gerçekçi bir tablo ortaya koymak ve etkili önleyici politikalar geliştirmek.

İsviçre’de ırkçılıkla mücadele için 2026’dan itibaren yeni önlemler geliyor

Kanton Waadt’ta 2009 ile 2021 yılları arasında zenginlere yönelik vergi indirimi yasalara aykırı biçimde uygulandı. Yeni yayımlanan bağımsız uzman raporu, vergi düzenlemeleri ile bilgi teknolojisi üzerinden yapılan uygulamalar arasında ciddi uyumsuzluklar olduğunu ortaya koydu.

Uyarılar görmezden gelindi

Rapora göre, kanton vergi idaresinde çalışan personel 2011 ve 2015 yıllarında yöneticilerine bu yanlış uygulamaları bildirdi. Ancak bu uyarılar dikkate alınmadı, herhangi bir önlem alınmadı ve sorun yıllarca devam etti.<h4>Yüz milyonlarca franklık kayıp</h4>“Bouclier Fiscal” (vergi kalkanı) adı verilen bu sistem sayesinde zengin vergi mükellefleri yıllar boyunca daha az vergi ödedi. Uzmanlara göre kaybın tam boyutu hesaplanamıyor, fakat her yıl 40 ile 80 milyon frank arasında değişen bir gelirden feragat edildi. Toplamda yüz milyonlarca franklık bir açık söz konusu. Bu süreçten 1000 ila 4000 kişi yararlandı.<h4>Sorumluluk kimde?</h4>Raporda, yasa dışı uygulamaya dair bilgilerin kanton hükümetine (Staatsrat) iletilmediği belirtiliyor. Siyasi sorumluluk tartışılırken, dönemin uzun süreli maliye bakanı Pascal Broulis’in konudan ancak geç fark ettiği öne sürüldü. Ancak hükümet, Parlamenter Araştırma Komisyonu’na (PUK) gerek olmadığını açıkladı. Yalnızca vergi idaresinin daha iyi denetlenmesi için yeni önlemler alınacağı duyuruldu.Buna karşın, kanton parlamentosunda geniş bir kesim – sol partilerden Grünliberal’e kadar – bağımsız bir soruşturma komisyonu kurulmasını istiyor. Olası bir PUK sürecinde özellikle FDP’li Broulis’in neden yıllarca bu büyük kaybı fark etmediği sorusu ön planda olacak.<h4>Siyasi gerilim artıyor</h4>Skandal, Kanton Waadt’ın mali açıdan son dönemde “alıcı kanton” (Finanzausgleich’tan destek alan) konumunda olması nedeniyle daha da hassas. Eğer vergi gelirleri doğru toplanmış olsaydı, Waadt’ın federal mali dengede farklı bir konuma sahip olup olmayacağı sorusu kamuoyunda tartışılıyor.

Kanton Waadt’ta vergi skandalı: Yıllarca yasa dışı indirim

Engadin’in Fextal bölgesinde geçen hafta yaşanan kurt saldırısı, bölgedeki alpwirtschaft (yaylacılık) sezonunu ani bir şekilde sonlandırdı. Saldırıda bir günde toplam 37 koyun hedef alındı. 

Koruma önlemleri yetersiz kaldı

Bunlardan 11’i olay yerinde telef oldu, ağır yaralanan 26 koyun ise veteriner ve yaban hayat görevlileri tarafından kesilmek zorunda kaldı.<h3>Koyunlar Koruma Çitiyle Çevriliydi</h3>Yaklaşık 700 koyundan oluşan sürü, kısa süre önce Alp Muot Selvas’a çıkarılmış ve koruma amacıyla çitlerle çevrilmişti. Ancak bu önlem saldırıyı engelleyemedi. Olay, bölgedeki çiftçilerde büyük endişe yarattı.<h3>Çiftçiler Alarmda: “Landschaftspflege Tehlikede”</h3>Oberengadin Çiftçiler Birliği Başkanı Gian Suter, saldırının ciddi bir uyarı olduğunu belirterek şunları söyledi: “Biz prensipte kurda karşı değiliz, ama hayvanlarımızı koruma konusunda bir sınır var gibi görünüyor. Eğer çiftçiler yaylaya çıkmaktan vazgeçerse, bu sadece hayvancılık değil, aynı zamanda dağlık bölgelerdeki peyzajın korunması için de büyük bir kayıp olur.”Suter ayrıca, bölgedeki bazı otlakların coğrafi yapısı nedeniyle çitlerle korunmasının mümkün olmadığını ve bu durumun her yıl değişen koruma konseptini daha da karmaşık hale getirdiğini vurguladı.<h3>Yetkililer Baskı Altında</h3>Graubünden Kantonu Avcılık ve Balıkçılık Dairesi, saldırının bir kurt ya da birden fazla kurt tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin henüz net olmadığını açıkladı. Daire eş direktörü Adrian Arquint, sürecin dinamik ve hâlen öğrenme aşamasında olduğunu belirterek, mevcut koruma sisteminin daha fazla tecrübeyle geliştirileceğini söyledi: “Son iki yılda bazı ilerlemeler sağladık, ancak konseptin sürekli uyarlanması gerekiyor. Bu süreç henüz tamamlanmış değil.”<h3>Nasıl Devam Edecek?</h3>Saldırının ardından kamuoyunda baskı artarken, Graubünden makamlarının bu hafta içinde kurtlara karşı alınacak yeni önlemler hakkında resmi açıklama yapması bekleniyor.

Engadin’de Kurt saldırısı: 37 koyun telef oldu 

İsviçre’de şu günlerde hasat zamanı. Bu yıl beklenen 3000 tonluk Zwetschgen (erik) üretiminin üçte birini Fellenberg çeşidi oluşturuyor. 

Tarım reformcusunun mirası

Koyu mavi rengi, tatlı ve hafif baharatlı aromasıyla tanınan bu erik, süpermarket raflarında en sık karşımıza çıkan tür. Ancak “Fellenberg” adını nereden aldığı ve tam olarak kim tarafından İsviçre’ye getirildiği hâlâ gizemini koruyor.<h3>200 Yıllık Bir Yolculuk</h3>Fellenberg eriğinin kökeni İtalya’nın Lombardiya bölgesine dayanıyor. 19. yüzyılın başlarında İsviçre’ye getirilip burada geliştirilerek yaygınlaştı. Çeşidin adı ise, tarım reformcusu ve siyasetçi Philipp Emanuel von Fellenberg’den (1771–1844) geliyor.Fellenberg, eğitim ve tarım alanında yaptığı reformlarla tanınan, Avrupa çapında etkili bir isimdi. Hofwil’de kurduğu tarım okulu, hem yoksul çocuklara hem de patrik ailelerin çocuklarına eğitim sunarak dönemin sosyal yapısında devrim niteliğinde bir adım oldu. Bu okulda tarımsal yenilikler – toprak döngüsü, gübreleme, yeni tarım araçları – öğretilirken, meyve çeşitleri üzerinde de çalışmalar yapıldı. Büyük olasılıkla, Fellenberg eriği de bu ortamda geliştirildi ve daha sonra Almanya’ya ve diğer Avrupa ülkelerine yayıldı.<h3>İsviçre’nin “Mavi Kraliçesi”</h3>Bugün İsviçre’de 1000 tonun üzerinde Fellenberg eriği hasat ediliyor. Bu çeşit, çekirdekten kolay ayrılması, dayanıklılığı ve aromasıyla sofralık tüketimde öne çıkıyor. Aynı zamanda reçel ve tatlı üretiminde de yaygın olarak tercih ediliyor.<h3>Geleceği Belirsiz</h3>Fellenberg, geleneksel çeşitler arasında günümüze kadar ulaşmayı başarmış nadir örneklerden biri. Ancak yeni erik türleri, daha yüksek verim ve hastalıklara karşı daha güçlü yapıları sayesinde Fellenberg’in gelecekteki yerini tehdit ediyor. Tarım uzmanı Moritz Köhle (Agroscope), bu tarihi çeşidin birkaç on yıl daha İsviçre’de güçlü kalıp kalamayacağının belirsiz olduğunu vurguluyor.

İsviçre’nin mavi kraliçesi: Fellenberg eriğinin gizemli hikâyesi

İsviçre İlaç Kurumu Swissmedic, son dönemde hızla artan “zayıflama iğneleri” talebi nedeniyle piyasaya sürülen sahte ve yanıltıcı ürünlere karşı ciddi bir uyarıda bulundu.

Swissmedic’ten uyarı

Özellikle GLP-1 hormonu içerdiği iddia edilen sahte ilaçlar ve takviyeler, sağlık açısından büyük riskler barındırıyor.<h3>Zayıflama iğneleri artık “yaşam tarzı ürünü” oldu</h3>Ozempic, Wegovy veya Mounjaro gibi GLP-1 tabanlı ilaçlar, obezite tedavisinde dünya genelinde büyük talep görüyor. Ancak bu popülerlik, suistimal ve sahtecilik için de kapı araladı. Sosyal medya ve sahte eczane siteleri üzerinden:<ul><li>Yanıltıcı kapsül, damla ve takviyeler GLP-1 etiketiyle satılıyor. Oysa etkinliği kanıtlanmış bir madde içermiyorlar.</li><li>Reçeteli ilaçlarda bulunan semaglutid, sahte ürünlerde gizlice kullanılıyor. “Slimming King” adlı bitkisel olduğu iddia edilen üründe Swissmedic doğrudan semaglutid tespit etti. Kontrolsüz kullanım, ağır sağlık sorunlarına yol açabilir.</li><li>İnsülin kalemleri sahte etiketlerle “GLP-1 iğnesi” gibi satılıyor. Sağlıklı bir kişinin insülin enjekte etmesi hayati risk taşıyan hipoglisemiye (aşırı kan şekeri düşüklüğü) neden olabilir.</li></ul><h3>Swissmedic: Fark etmek zor, en güvenlisi eczane</h3>Swissmedic’in açıklamasına göre, sahte ürünler artık profesyonelce hazırlanıyor ve gerçeğinden ayırt etmek giderek zorlaşıyor. Bu nedenle vatandaşlara uyarı yapılıyor:<ul><li>Sadece eczanelerden veya doktor reçetesiyle alın.</li><li>Sosyal medya veya sahte eczane sitelerinden ürün satın almayın.</li><li>“Mucizevi kilo kaybı” vaat eden reklamlara karşı şüpheci olun.</li></ul>Swissmedic, İsviçre’de de bu sahte ürünler yüzünden acil servise başvuran hastaların olduğunu bildirdi.

Sahte zayıflama ürünleri tehlike saçıyor

Lausanne polisi yeni bir ırkçılık skandalıyla sarsıldı. Savcılık tarafından yürütülen soruşturmada, iki özel WhatsApp grubunda ırkçı, cinsiyetçi, homofobik ve antisemit içerikler ile engellilere yönelik aşağılayıcı mesajlar ortaya çıkarıldı. 

WhatsApp grubunda nefret söylemi

Bu gelişmenin ardından dört polis görevden uzaklaştırıldı; önümüzdeki günlerde yeni uzaklaştırmaların gelmesi bekleniyor.Gruplardan biri 6, diğeri 48 üyeden oluşuyordu ve katılımcıların hepsi bir dönem Lausanne polis teşkilatında görev almıştı. 2023’te kapatılan bu gruplarda toplam 10 bini aşkın mesaj bulundu.Lausanne Belediye Başkanı Grégoire Junod, yaşananları “ağır bir sistematik sorun” olarak nitelendirdi. Polis işlerinden sorumlu Belediye Meclis Üyesi Pierre-Antoine Hildbrand ise, “Bu olay Lausanne polisinin imajına büyük zarar verdi” diyerek köklü bir reform sürecine gidileceğini açıkladı.Olay, 2018’de bir uyuşturucu kontrolü sırasında hayatını kaybeden Mike Ben Peter’i anmak için yapılan grafitinin yanında, bir polis memurunun alaycı bir şekilde poz verdiği fotoğrafın soruşturulmasıyla ortaya çıktı. İncelenen telefon kayıtları, söz konusu WhatsApp gruplarını gün yüzüne çıkardı.&nbsp;

Lausanne Polisinde ırkçılık skandalı – Dört polis görevden uzaklaştırıldı

İsviçre’de 28 Eylül’de yapılacak oylamada, “Varsayılan kira vergisi” uygulamasının kaldırılıp kaldırılmayacağı belirlenecek. 1934 yılında ekonomik kriz döneminde bir tür ek vergi olarak getirilen bu sistem, ev sahiplerinin kendi evlerinde oturuyormuş gibi vergi ödemesini öngörüyor.

İsviçre’de tarihi vergi oylaması

Şimdiye kadar üç kez halk oylamasına gidilen ancak her seferinde reddedilen kaldırma girişimi bu kez başarıya ulaşabilir. SRG için GFS Bern tarafından yapılan ilk ankette seçmenlerin %58’i ‘Evet’, %33’ü ‘Hayır’ oyu vereceğini söylüyor. Hatta ankete göre, geleneksel olarak karşı çıkan SP seçmenleri arasında bile çoğunluk ‘Evet’ diyor.Ancak uzmanlara göre bu tablo aldatıcı olabilir. Çünkü ankete katılanların önemli bir kısmı kararlarını “içgüdüyle” vermiş durumda. Oylama gününe kadar dengelerin değişmesi ihtimali yüksek.Milyonluk bütçeli ‘Evet’ kampanyası ‘Evet’ cephesinin elinde büyük bir avantaj var: 7 milyon frankı aşan bütçe. Bu rakam, ‘Hayır’ kampanyasının yirmi katı. Ev sahipleri derneği, bu kez tartışmalı vergiye son verme fırsatını kaçırmak istemiyor. Ayrıca yaşlı seçmenlerin daha yüksek katılım göstermesi bekleniyor ve bu grup arasında ‘Evet’ desteği oldukça güçlü.‘Hayır’ cephesinde çeşitlilik ve endişeler Öte yandan, ‘Hayır’ kampanyası farklı kesimlerden destek alıyor. Sol partilerin yanı sıra inşaat, enerji ve turizm sektörlerinden birçok birlik, verginin kaldırılması halinde yenileme ve enerji tasarrufu yatırımlarının azalacağı uyarısında bulunuyor. Ayrıca özellikle turizm kantonları, ikinci evlerde alınan Eigenmietwert’in kalkmasıyla büyük vergi kayıplarından endişe ediyor.Bunun yanında, 1,8 milyar franklık vergi kaybı da önemli bir argüman. Federal Hükümet’in artan AHV (emeklilik) ve ordu giderlerini karşılamak için milyarlarca franka ihtiyaç duyduğu bir dönemde, bu kaybın kamu maliyesinde yeni açıklar yaratabileceği belirtiliyor.Sonuç olarak, bugün için anketlerde ‘Evet’ önde görünse de, oylamanın sonucu tamamen belirsiz. Önümüzdeki haftalarda kampanyaların etkisi ve kamuoyunun tavrı belirleyici olacak.

Kira vergisinin kaldırılması: İlk anketlerde ‘Evet’ önde, ama sonuç belirsiz

Yaklaşık 850 bin İsviçreli yurtdışında yaşıyor ve kendilerini ülkelerinin gönüllü elçileri olarak görüyorlar. Ancak siyasi tartışmalarda, yurtdışındaki İsviçreliler giderek daha fazla “sosyal sistemden faydalanan ama katkı yapmayan” kişiler olarak eleştiriliyor. 

Bern’de hararetli tartışma

Köln’de yaşayan genç biyokimyager Nike Bahlmann, İsviçre’yi “kalbinin memleketi” olarak gördüğünü söylüyor: “İsviçre ile gurur duyuyorum. Biz çok dilli, yenilikçi ve çeşitliliğiyle yaşayan bir ülkeyiz.” Ancak bu duygusal bağlılık, İsviçre’deki siyasetçiler tarafından her zaman paylaşılmıyor.Tasarruf politikaları, İsviçre okullarını yurtdışında ve swissinfo.ch gibi iletişim platformlarını da vuruyor. Bu durum, Yurtdışı İsviçreliler Organizasyonu (ASO) Başkanı Filippo Lombardi’yi kaygılandırıyor: “850 bin yurtdışında yaşayan İsviçreli, küçük birer elçi olarak ülkemizi dünyada tanıtıyor. Böyle bir dönemde bu bağları zayıflatmak çok yanlış olur.”Öte yandan bazı siyasetçiler, yurtdışındaki İsviçrelilerin AHV (emeklilik) ve çocuk yardımlarından yararlanmalarının adil olup olmadığını sorguluyor. Bangkok’ta yaşayan emekli Josef Schnyder buna karşı çıkıyor: “AHV’yi zaten ödediklerimiz sayesinde alıyoruz. Ayrıca biz İsviçre’de yaşlanmadığımız için ülkemizin bakım evlerini de hiç kullanmıyoruz. Aslında sistemi rahatlatıyoruz.”Bern’deki toplantıda delegeler, yurtdışındaki İsviçrelilerin İsviçre için yük değil, değer olduğu mesajını siyasete daha güçlü aktarmak gerektiği konusunda birleşti. Ancak “Beşinci İsviçre”nin sevgisinin karşılık bulması için çokça ikna çabasına ihtiyaç olduğu da ortada.

Gurbetçi İsviçreliler: “Biz yük değiliz, İsviçre’yi dünyada temsil ediyoruz”

İsviçre, 2005 yılında yaşanan büyük sel felaketinin 20. yılını hatırlıyor. O dönem yüzlerce heyelan ve taşkın ülkeyi felç etmiş, köyler dünyadan kopmuş, milyonlarca franklık zarar meydana gelmişti. 

Sel felaketleri İsviçre’yi zorluyor

O günlerde Nidwalden’de kanton mühendisi ve kriz ekibi üyesi olan Josef Eberli, yaşananları hâlâ unutamıyor: “Yağmur günlerce dinmedi. Sistem aşırı yüklendi ve yüzlerce heyelan meydana geldi.”Bugün Eberli, Federal Çevre Dairesi’nde Doğal Tehlikeler Önleme Bölümü’nün başında. Ona göre, 2005’te yaşanan felaket, İsviçre’nin afet hazırlıklarını kökten değiştirdi. O dönemde henüz inşaatı süren Engelberger Aa koruma projesi, yıllar içinde tamamlanarak şimdiden 130 milyon franklık zararın önüne geçti.2005 sonrası ülke çapında önemli adımlar atıldı. En büyük kazanım ise tehlike haritaları oldu: 2010 itibarıyla tüm İsviçre için sel ve heyelan risk bölgeleri belirlendi. Bugün ayrıca, tek tip ulusal uyarı sistemleri sayesinde afet durumunda koordinasyon çok daha hızlı sağlanıyor.Ancak uzmanlar uyarıyor: İklim değişikliğiyle birlikte eskiden 100 yılda bir yaşanan felaketler artık 30–50 yılda bir görülüyor. Eberli’ye göre en büyük görev, artan yerleşim ve altyapıya rağmen risklerin kontrol altında tutulması: “Gelecekte tüm riskli bölgelerde tehlikeye uygun şekilde inşa edilmesi zorunlu olmalı. Aksi takdirde afetlerin bilançosu çok daha ağır olabilir.”<h3>&nbsp;</h3>

Tehlike haritaları ve erken uyarı: İsviçre’nin afet bilinci nasıl değişti?

Hollanda merkezli yemek dağıtım şirketi Just Eat Takeaway.com, İsviçreli robotik firması RIVR ile ortaklaşa geliştirdiği otonom robot köpeklerini Zürih sokaklarında test etmeye başladı. Bu girişimin, ilerleyen dönemde diğer Avrupa şehirlerine de yayılması planlanıyor.

Zürih’in yeni kuryeleri

Son dönemde Zürih’te teslimat robotları giderek günlük hayatın bir parçası haline gelirken, en dikkat çekici yeniliklerden biri de Zekis World restoranından verilen fast food siparişlerini taşıyan, tekerlekli ve bacaklı “robot köpekler” oldu.Pilot uygulama kapsamında devreye alınan bu hibrit robotlar, Fiziksel Yapay Zekâ teknolojisiyle donatılmış durumda. Merdiven çıkabilen, çimlik alanlardan geçebilen ve çöp kutuları gibi engelleri aşabilen robotlar; yayaların, bisikletlerin ve araçların arasından güvenle ilerleyebiliyor. Saatte ortalama 15 km hızla hareket eden bu cihazlar, olumsuz hava koşullarına da dayanıklı. Ayrıca teslimatlar anlık olarak izlenebiliyor ve gerektiğinde uzaktan kontrol sağlanabiliyor.Şirket yetkilileri, Avrupa’da Fiziksel Yapay Zekâ tabanlı hibrit robotlarla yemek dağıtımını test eden ilk platform olduklarını vurguluyor. RIVR ise bu teknolojiyi gelecekte sadece yemek servisinde değil; paket, market alışverişi ve taze ürün dağıtımında da kullanmayı hedefliyor.RIVR CEO’su Marko Bjelonic, iş birliğiyle ilgili yaptığı açıklamada, “Just Eat Takeaway.com ile ortaklığımız, otomasyonun şehir yaşamına doğal bir şekilde entegre olduğu bir geleceğe işaret ediyor. Robotlarımız, gerçek dünyayı algılayıp ona uyum sağlama kapasitesine sahip” dedi.Just Eat, aynı zamanda İrlanda’da Manna Drones Ltd. ile iş birliği yaparak drone ile teslimat hizmetini de denemeye devam ediyor.

Zürih’te yapay zekâ destekli robot köpeklerle fast food dağıtımı başladı

Avrupa’da uzun yolculuklarda yeni bir dönem başlıyor. İsviçre merkezli ulaşım şirketi Twiliner, uçakların business class bölümünden esinlenerek tasarladığı otobüsleri bu sonbaharda devreye alıyor.

Avrupa'da otobüs devrimi

Yataklı trenlerden ilham alan bu özel otobüsler, tek bir düğmeyle koltukların yatağa dönüşebilmesiyle kıtada bir ilke imza atıyor.Kasım 2025’te başlayacak seferler, İsviçre, Lüksemburg, Belçika, Hollanda ve İspanya’daki önemli şehirleri birbirine bağlayacak. Twiliner, bu hizmetin uzun mesafeli yolculuklarda “konfor açığını kapatmayı” ve çevre dostu seyahate yeni bir alternatif sunmayı amaçladığını belirtiyor. Şirketin verilerine göre, otobüs yolculukları tren kadar sürdürülebilirken, uçağa kıyasla %85 daha düşük karbon salımı sağlıyor. Araçlarda ise atık ve bitkisel yağlardan üretilmiş yenilenebilir yakıt olan HVO dizel kullanılacak.<h3>Otobüslerde business class deneyimi</h3>Toplam 21 koltuğa sahip araçlarda (18’i üst katta, 3’ü alt katta) yolculara yastık, battaniye, priz, masa, okuma lambası, kişisel eşya bölmesi ve ücretsiz internet sunulacak. Alt katta geniş bir soyunma odası ve banyo yer alırken, küçük bir atıştırmalık barında yiyecek-içecek servisi de yapılacak.Yolcular 23 kiloya kadar bagaj ve 5 kilo el çantası taşıyabilecek. Ayrıca bisiklet, kayak ya da sörf tahtası gibi büyük ekipmanlar da önceden rezervasyonla kabul edilecek.<h3>İlk Hatlar: Zürih-Amsterdam ve Zürih-Barcelona</h3>Başlangıçta iki güzergâh açılacak: Zürih-Amsterdam (Basel, Lüksemburg, Brüksel ve Rotterdam üzerinden) ve Zürih-Barcelona (Girona durağıyla). Bilet fiyatları tek yön için yaklaşık 180 eurodan başlayacak. Seferler 2026 itibarıyla günlük hale gelecek.Twiliner, hizmetin küçük çocuklu aileler için uygun olmadığını duyurdu. 5 yaş altındaki çocuklar kabul edilmeyecek; daha büyük yaştaki çocukların ise uzun yolculuğa alışkın olması şartıyla seyahat etmelerine izin verilecek.<h3>Hedef: 2028’de 25 şehre ulaşmak</h3>Şirket, üç yıl içinde Avrupa’nın en çok ziyaret edilen 25 şehrini kapsayan bir gece otobüsü ağı kurmayı planlıyor. Bu sistemin, mevcut gece trenlerini destekleyici bir seçenek olarak hizmet vermesi hedefleniyor.

İsviçre’den Avrupa’ya konforlu gece otobüsü ağı başlıyor

Siber saldırıların sağlık alanında yaratabileceği büyük tehlikelere karşı İsviçre’de önemli bir adım atıldı. Ülke genelinde 18 hastane ve klinik, sağlık kurumlarına yönelik ilk ulusal siber güvenlik merkezini kurdu.

Ameliyatlar risk altında

Bu yeni oluşum sayesinde hastaneler arasında bir erken uyarı sistemi hayata geçirilecek. Olası saldırılarda kurumlar birbirlerini bilgilendirecek ve destek olacak. Böylece saldırılar daha hızlı tespit edilip, ciddi zararlara yol açmadan engellenebilecek.Hastaneler Hackerlerin Gözdesi Siber suçlular için hastaneler cazip hedefler. Milyonlarca hastaya ait hassas veriler saldırganların eline geçebilir. Dahası, siber saldırılar nedeniyle hayati cihazların devre dışı kalması veya ameliyatların ertelenmesi söz konusu olabiliyor.Siber güvenlik merkezinin başkanı Erik Dinkel, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Cyber suçlular uzun zamandır birlikte hareket ediyor, biz hastaneler ise bu konuda geride kaldık. Şimdi güçlerimizi birleştirerek daha güçlü bir savunma hattı kuruyoruz.”Ortak Çözümler ve Maliyet Avantajı Yeni merkezin bir diğer amacı da ortak standartlar belirleyerek güvenlik yatırımlarını daha verimli hale getirmek. Hastaneler gelecekte siber güvenlik çözümlerini toplu alımlarla temin etmeyi ve böylece maliyetleri düşürmeyi planlıyor.Bu girişim, İsviçre’de sağlık kurumlarının siber güvenlik alanında attığı ilk ülke çapındaki adım olarak tarihe geçti.

İsviçre’de hastaneler Hacker tehdidine karşı güçlerini birleştirdi

ABD’nin gümrük vergileri (Zollhammer) sonrasında, Zürih Kanton Meclisi’nde bütçe tartışmaları yeni bir boyut kazandı. FDP ve SVP partileri, 2026 bütçesi kapsamında kanton halkı ve ekonomisi için %5 puanlık vergi indirimi talep ediyor.

Zürih Kantonu vergi politikaları

Partilerin salı günü yaptıkları açıklamada, Zürih kantonunun halihazırda işletmeler için adeta bir “vergi cehennemi” olduğu savunuldu. ABD’nin ek gümrük vergileri ve daha önce halk oylamasında reddedilen kâr vergisi indirimi göz önüne alındığında, ekonomik aktörler için acil bir rahatlamanın gerekli olduğu ifade edildi.Bütçe Fazlası Eleştiriliyor SVP, kantonun son yıllarda bütçede 1,4 milyar franklık fazlalık vermesine rağmen vatandaşlara yük bindirmeye devam ettiğini öne sürdü. Kanton Meclisi Üyesi Marc Bochsler, “Kantonun gelir değil, gider sorunu var. Artık halka bir şeyler geri verilmesi gerekiyor” sözleriyle mevcut mali politikaları eleştirdi.Vergi oranı (Steuerfuss) Aralık ayında yapılacak bütçe görüşmelerinde belirlenecek. FDP ve SVP, 2026 ve 2027 yılları için oranı %93 seviyesinde sabitlemeyi öneriyor.

FDP ve SVP, Zürih Kantonunda %5 vergi indirimi talep ediyor

İsviçre’de anne babaların en çok tercih ettiği bebek isimleri belli oldu. Federal İstatistik Dairesi (BFS) tarafından yayınlanan verilere göre, 2024 yılında kız bebeklerde Emma, erkek bebeklerde ise Noah ilk sırada yer aldı.

Kız bebeklerde yeni lider isim

Emma, geçtiğimiz yılın birincisi olan Mia’yı geride bırakarak zirveye oturdu. Üçüncü sırada ise Sofia yer aldı. Böylece Emma, son on yılda altıncı kez en popüler kız ismi olmayı başardı.Erkek isimlerinde ise büyük bir değişiklik olmadı: Noah yine zirvede yer alırken, ikinci sırada Liam, üçüncü sırada ise Matteo bulunuyor. Noah, 2010’dan bu yana sekiz kez İsviçre’nin en çok tercih edilen erkek ismi oldu.BFS’nin verilerine göre, bu sonuçlar İsviçre’de uzun süredir devam eden bir eğilimin göstergesi. Geleneksel ve kısa isimler, aileler arasında popülerliğini korumaya devam ediyor.<h3>&nbsp;</h3>

İsviçre’de 2024’ün en popüler bebek isimleri açıklandı

İsviçre hükümeti, 1 Eylül’den itibaren Suriyelilerden gelen belirli iltica başvurularını yeniden değerlendirmeye başlayacak. Federal Göç Sekreterliği’nin (SEM) yaptığı açıklamaya göre, bu karar Suriye’deki güncel durumun yeniden değerlendirilmesinin ardından alındı.

İsviçre’nin iltica politikası

İlk aşamada yalnızca sığınma gerekçeleri mülteci statüsüyle doğrudan bağlantılı olmayan başvurular incelenecek. Ayrıca suç işlemiş kişiler ile İsviçre’nin iç veya dış güvenliği için tehdit oluşturan Suriyeliler hakkındaki başvurular da yeniden ele alınacak.Aralık 2024’te Tüm Süreçler Askıya Alınmıştı Suriye’nin uzun yıllar iktidarda kalan lideri Beşar Esad’ın Aralık 2024’te devrilmesinin ardından, SEM tüm Suriye dosyalarını geçici olarak askıya almıştı. O dönemde, ülkedeki siyasi belirsizlik nedeniyle iltica gerekçelerinin sağlıklı biçimde değerlendirilemeyeceği belirtilmişti.SEM, Suriye’deki gelişmeleri “yakından takip etmeyi” sürdüreceğini ve ilerleyen dönemde diğer başvuru kategorilerinin de yeniden incelenmeye başlanabileceğini açıkladı.<h3>&nbsp;</h3>

Suriyelilerin iltica başvuruları yeniden değerlendirilecek

Uzmanlara göre iklim değişikliğinin yol açtığı yüksek sıcaklıklar ve yağışların azalması, bu yıl Avrupa’daki orman yangınlarını olağanüstü boyutlara taşıdı.

Avrupa orman yangınları

2025 yangın sezonunda Avrupa Birliği’nde (AB) 1 milyondan fazla hektar alan kül oldu. Bu rakam, Korsika adasının yüzölçümünden daha büyük bir alanı ifade ediyor ve geçen yılki yangınlarda yanan arazinin dört katına denk geliyor.Resmi kayıtlara göre kıta genelinde bin 800’ü aşkın orman yangını çıktı ve bu süreçte 38 milyon tondan fazla karbondioksit atmosfere salındı. AB üyesi 27 ülkenin yalnızca beşinde Çekya, Estonya, Litvanya, Lüksemburg ve Malta’da yangın bildirilmedi.<h3>En çok etkilenen ülkeler</h3>İtalya ve Romanya, 450’den fazla yangın ile öne çıkarken, zarar gören alanın büyüklüğü açısından tablo farklılık gösterdi. Örneğin Güney Kıbrıs’ta yalnızca üç yangın rapor edildi ancak bu yangınlar oldukça yıkıcı oldu.1 Ocak’tan bu yana İspanya’da 400 bin hektar, Portekiz’de ise 260 bin hektarlık alan alevlere teslim oldu. Bu, Portekiz’in yüzölçümünün yaklaşık yüzde 3’üne, İspanya’nın ise yüzde 0,8’ine karşılık geliyor.Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi’nden bilim insanı Mark Parrington, “Yangınların büyük kısmı, ortalamanın çok daha kurak ve sıcak geçtiği bölgelerde çıkıyor,” diyerek iklim anomalilerine dikkat çekti. Parrington, kurak ve rüzgârlı hava koşullarında küçük bir kıvılcımın bile çok kısa sürede büyük ve şiddetli yangınlara dönüşebildiğini belirtti.<h3>İklim değişikliği yangın riskini artırıyor</h3>Uzmanlar, bu yılki yıkıcı yangınların temel nedeninin iklim değişikliği olduğunu vurguluyor. Avrupa Orman Enstitüsü’nden yangın yönetimi uzmanı Alexander Held, yangının oluşmasında hava şartları, arazi yapısı, bitki örtüsü, biyokütle ve yanıcı madde gibi birçok unsurun rol oynadığını söyledi.“Havanın koşulları her şeyin temelini oluşturuyor,” diyen Held, iklim değişikliğinin bu faktörlerin bir araya gelerek “kusursuz bir yangın günü” veya “yangın fırtınası” yaratmasına zemin hazırladığını ifade etti.Held’e göre bu tür koşullar gelecekte daha sık yaşanacak ve yangınla mücadele kaynakları üzerinde ciddi baskı oluşturacak. “Yangın söndürme kapasitemiz artık sınırına dayanmış durumda. Yapabileceğimiz tek şey çevreyi daha hazırlıklı ve dayanıklı hale getirmek. Böyle olursa itfaiyeciler daha güvenli ve etkili çalışabilir,” dedi.<h3>Çözüm için yeni yöntemler</h3>Yangın riskini azaltmak amacıyla bitki örtüsünün temizlenmesi, hayvan otlatılması veya kontrollü yakma gibi uygulamalar öne çıkıyor. Ayrıca tarım ve ormancılığı bir arada barındıran agroormancılık sistemleri de yangınlarla mücadelede alternatif bir yöntem olarak değerlendiriliyor.

Avrupa’da orman yangınları rekor seviyeye ulaştı: 1 milyon hektar alan kül oldu

İsviçre’de bir kişi vefat ettiğinde, arkasında bıraktığı vasiyetname doğrudan mirasçılara okunmaz. Filmlerde gördüğümüz gibi tüm mirasçıların bir araya gelip belgenin yüksek sesle okunması gerçek hayatta uygulanmaz. 

Mirasçılar için adım adım rehber

Süreç, kantonlara göre değişiklik gösteren resmî bir kurum tarafından yürütülür. Bu kurum bir mahkeme, belediye meclisi, noterlik dairesi ya da paylaşım kurulu olabilir.Yetkili makam, vasiyetnameyi açar, içeriğini ilk incelemeden geçirir (bu inceleme bağlayıcı değildir) ve ardından tüm mirasçılara bilgi verir. Bu bilgilendirme, taahhütlü posta yoluyla yapılır. Yasal mirasçılar (eş, çocuklar ve yakın akrabalar) ile vasiyette adı geçen kişi ya da kuruluşlara vasiyetnamenin bir kopyası gönderilir.Eğer bazı mirasçıların adresi bilinmiyorsa, makam bir resmî ilan yayımlar. Hatta bazen “Erbenruf” (mirasçı çağrısı) yapılır; bu, bilinmeyen mirasçılara bir yıl içinde başvuruda bulunmaları için verilen resmî bir çağrıdır.Vasiyetname nereden bulunur?&nbsp; Çoğunlukla vasiyet bırakan kişi (mirasçıya, avukata, güvenilir bir kişiye ya da kantonun ilgili kurumuna) belgenin nerede olduğunu önceden bildirir. İsviçre yasaları gereği vasiyeti bulan herkes – geçerli olduğunu düşünmese bile – belgeyi yetkili kuruma teslim etmek zorundadır. Ayrıca isteyenler, vasiyetin nerede saklandığını İsviçre Vasiyetname Siciline kaydettirebilir.Süreç ne kadar sürer?&nbsp; Genellikle 4 ila 8 hafta arasında tamamlanır. Ancak mirasçıların kimlik ve adreslerinin tespiti zor olursa bu süre daha da uzayabilir.Maliyet ne kadardır?&nbsp; Ücret kantona göre değişir; birkaç yüz franktan birkaç bin franka kadar çıkabilir. Bu masraflar miras bırakan kişinin malvarlığından karşılanır.İtiraz hakkı var mı? Evet. Vasiyetin içeriğine itiraz etmek isteyen yasal mirasçılar veya önceki vasiyetlerde adı geçen kişiler:<ul><li>Açılıştan itibaren 30 gün içinde yazılı itiraz sunabilir.</li><li>Ayrıca 1 yıl içinde dava açabilir. Bu davalar şunlar olabilir:<ul><li>Geçersizlik davası: Vasiyetçi ehliyetsizse (örneğin demans hastası), vasiyet yanlış şekilde hazırlanmışsa ya da geçersiz sebeple mirasçı dışlanmışsa.</li><li>İndirim davası: Yasal zorunlu pay (örneğin çocukların veya eşin hakkı) ihlal edilmişse.</li></ul></li></ul>

İsviçre’de miras süreci: Vasiyetin bildirilmesi ve hukuki haklar

ABD hükümeti, İsviçre’nin sipariş ettiği F-35 savaş uçakları için ek 1,3 milyar frank talep etti. Bu gelişme, Federal Konsey’in savunma bütçesinde büyük baskı yarattı.

İsviçre’de F-35 tartışması

Federal Konsey, bu ek maliyeti kısmen telafi edebilmek için İsviçre sanayisine öngörülen görev karşılıklarını (offset anlaşmaları) azaltmayı gündeme getirdi. Ancak bu plan, parlamentoda geniş bir tepkiyle karşılaştı.Federal Konsey’e bağlı Silahlanma Dairesi, offset anlaşmalarının İsviçre’ye yaklaşık 800 milyon frank ek maliyet yüklediğini tahmin ediyor. Bu nedenle anlaşmalardan kısmen vazgeçilerek F-35’lerin ek maliyetinin hafifletilebileceği düşünülüyor. Ancak hem sol hem sağ partiler, bunun İsviçre sanayisine zarar vereceğini ve halk oylamasında kabul edilen şartlara aykırı olduğunu belirterek plana karşı çıkıyor.Özellikle Swissmem (İsviçre Makine, Elektro ve Metal Endüstrisi Derneği) bu fikre sert şekilde karşı çıkıyor. Direktör Stefan Brupbacher, offset anlaşmalarının özellikle küçük ve orta ölçekli şirketlere küresel pazarlara erişim sağladığını vurguladı ve “Bu fırsattan vazgeçmek aptallık olur” dedi.Örneğin Sauter Bachmann adlı Glarus merkezli bir aile şirketi, halihazırda ABD’nin F/A-18 jetleri için dişli üretiyor ve dünyada bu parçaları yapan tek firma konumunda. Şirket, F-35 projelerinde de yer almayı umut ediyor.Parlamentoda da tepkiler net: SP’li Franziska Roth, bunun “İsviçre ekonomisine karşı felaket bir işaret” olacağını söylerken, FDP’li Josef Dittli, offsetlerden vazgeçmenin “dürüstlük ve güven ilkesine aykırı” olduğunu söyledi.Şimdilik Federal Konsey, offset anlaşmalarını gözden geçireceğini açıkladı. Ancak siyasi baskılar nedeniyle bu plandan geri adım atılması bekleniyor.

Federal Konsey’in F-35 tasarruf planı parlamentoda reddedildi

İskoçya hükümeti tarafından 2024’te başlatılan ve bir yıl süren dört günlük çalışma haftası denemesi, çalışanların iş verimliliğini artırırken aynı zamanda yaşam kalitesine de katkı sağladı.

Verimlilik yükseldi, stres azaldı

South of Scotland Enterprise (SOSE) ve Accountant in Bankruptcy (AiB) adlı iki kamu kurumunda 259 çalışanın katılımıyla yürütülen pilot uygulamada, haftalık çalışma süresi 32 saate indirildi. Çalışanlar maaş ve sosyal haklarını kaybetmeden dört gün çalıştı. Hizmetlerin aksamaması için izin günleri dönüşümlü şekilde düzenlenirken, yarı zamanlı çalışanlara da orantılı bir düzen uygulandı.Elde edilen bulgular dikkat çekici oldu:<ul><li>Çalışanlarda stres azaldı, iş-yaşam dengesi daha iyi sağlandı.</li><li>SOSE’de personelin %98’i dört günlük haftanın moral ve motivasyonu artırdığını belirtti.</li><li>Hastalık izinlerinde düşüş görüldü; özellikle psikolojik nedenli raporlar %25 oranında azaldı.</li><li>Verimlilik artarken, hizmet kalitesi de korunmuş oldu.</li></ul>Sonuçların ardından SOSE denemeyi altı ay, AiB ise iki ay daha uzatma kararı aldı.4 Day Week Foundation Direktörü Joe Ryle, elde edilen verilerin “son derece umut verici” olduğunu vurguladı ve bu modelin İskoçya kamu sektöründe kalıcı hale gelmesi gerektiğini söyledi. İskoçya hükümeti de sonuçların kamu hizmeti reform programına katkı sağlayacağını duyurdu, ancak dört günlük haftanın ülke geneline yayılması konusunda şimdilik bir karar alınmadı.<h3>Dünyadan örnekler</h3>İskoçya’daki bu deneme, benzer uygulamaların yapıldığı diğer ülkelerle paralellik gösteriyor:<ul><li>İzlanda: 2015-2019 yıllarında yürütülen büyük ölçekli projede haftalık çalışma süresi 40 saatten 35-36 saate düşürüldü. Çalışan refahı belirgin şekilde artarken verimlilik korundu, hatta bazı alanlarda yükseldi.</li><li>İspanya: 2022’de başlatılan pilot programla KOBİ’lerin dört günlük çalışma düzenine geçişi devlet desteğiyle teşvik edildi.</li><li>Belçika: 2022’de çalışanlara maaş kaybı olmadan haftalık 40 saati dört güne sıkıştırma seçeneği verildi. Çalışma süresi aynı kalsa da çalışanlar daha uzun hafta sonlarına kavuştu.</li><li>İngiltere: 2022’de gerçekleştirilen en büyük pilot projelerden birinde 61 şirketten 3.300’den fazla kişi yer aldı. Katılımcı şirketlerin %92’si dört günlük modele kalıcı olarak geçti. Verimlilik, işe alım ve çalışan bağlılığı konularında belirgin kazanımlar sağlandı.</li></ul>Bu örnekler, dört günlük çalışma modelinin hem çalışanlar hem de işverenler için karşılıklı faydalar sunabileceğini ortaya koyuyor. Ancak uzmanlara göre, her sektörün kendi koşullarına uygun esnek çözümler geliştirilmeden bu uygulamanın yaygınlaşması mümkün görünmüyor.

 İskoçya’da dört gün çalışma deneyi olumlu sonuç verdi

Birleşmiş Milletler verilerine göre bugün dünyada 120 çözülememiş savaş sürüyor. Ukrayna’da savaş üç buçuk yıldır devam ediyor, Gazze açlıkla boğuşuyor. Otoriter rejimler, güç siyaseti ve düzensiz ticaret politikalarıyla birlikte dünya büyük bir belirsizlik sürecine girmiş durumda. 

Dünya geçiş döneminde, sonuç belirsiz

Alman güvenlik politikaları uzmanı ve siyaset bilimci Carlo Masala, “Küresel bir güç değişiminin ortasındayız. Sonucun ne olacağını kimse bilmiyor” diyor.Masala’ya göre, nükleer bir çatışma ihtimali düşük olsa da insanlık son altı yıldır neredeyse her ay tarihi bir krizle uyanıyor. Bu nedenle dünyayı “geçiş dönemi” olarak tanımlıyor: “Kimse bu sürecin bizi nereye götüreceğini bilmiyor.”Dünya Düzeni Sarsılıyor Masala, İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşan liberal dünya düzeninin temellerinin eridiğini belirtiyor. Bir zamanlar BM ve uluslararası hukuk belirleyici rol oynarken, bugün ABD merkezli sistem yerini yeni bir dünya düzenine bırakıyor. Ancak bu yeni düzenin nasıl şekilleneceği belirsiz.Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, Masala’ya göre bir “dünya düzeni savaşı.” Yedi nükleer gücün bu krizin içinde yer alması da bunu benzersiz kılıyor: “Fransa, İngiltere ve ABD bir tarafta; Rusya, Kuzey Kore, Çin ve Hindistan diğer tarafta.”Rusya’nın Neo-Emperyalist Politikaları Masala, Rusya’nın yalnızca Ukrayna’yı değil, Baltık ülkelerini de baskı altına almak istediğini vurguluyor: “Moskova, NATO’dan 1997 öncesi güvenlik düzenine dönülmesini talep ediyor. Bu, Baltık ülkelerinden ve Doğu Avrupa’dan Amerikan askerlerinin çekilmesi anlamına gelir.”Umut Nerede? Masala’ya göre umut, Avrupa toplumlarının yeniden “demokratik öz-savunma iradesini” keşfetmesinde: “20. yüzyılda demokrasiler iki büyük tehdidi yendi: faşizm ve komünizm. Bugün de aynı kararlılıkla ayakta kalabiliriz.”

Carlo Masala: “Rusya’nın Ukrayna savaşı yeni dünya düzenini belirleyecek”

Dior, Chanel veya Givenchy gibi markaların parfümleri uzun zamandır lüksün simgesi. Ancak bu görkemli kokuların ağır fiyat etiketleri tüketicileri düşündürüyor.

500 frank ödemeden de güzel kokabilirsiniz

İşte tam bu noktada devreye “dupes” adı verilen, orijinallerine çok benzeyen ancak çok daha uygun fiyata satılan parfümler giriyor.Eskiden niş bir olgu olarak görülen parfüm dupeleri artık dünya genelinde dev bir trende dönüşmüş durumda. Sosyal medyada, özellikle TikTok’ta, milyonlarca genç bu ürünleri tanıtıyor ve tavsiye ediyor. Büyük perakende zincirleri Zara, Lidl ve Mango gibi markalar bile bu pazara girmiş durumda.İsviçre’den Başlayan Fiyat Devrimi İsviçre merkezli Parfumunglaublich.ch sitesinin kurucusu Sasha Tognarelli, “500 frank ödemeden de güzel kokabilirsiniz” diyerek, 18 ila 60 frank arasında fiyatlandırdığı Made-in-Italy parfümleriyle sektörde ses getiriyor. Pahalı reklam kampanyalarına veya lüks şişelere yatırım yapmıyor. “Bir Johnny Depp’in çölde at üstünde reklamına gerek yok” diyor.Teknik İşin Sırrı: Molekül Analizi Profesyonel parfümör Jean-Jacques Rouge, dupe üretim sürecini şöyle anlatıyor: “Orijinal parfümden birkaç damla gaz kromatografisine konur. Bu cihaz molekülleri ve miktarlarını belirler. Ardından formül yeniden oluşturulur, profesyonel ‘burunlar’ son rötuşları yapar ve dupe hazır hale gelir.”Yasal Sınırlar ve Marka Koruması Lüks markalar, yeni moleküller geliştirerek fark yaratmaya çalışsa da, bu fark uzun sürmüyor çünkü kopyacılar çok hızlı uyum sağlıyor. Asıl yasal koruma yalnızca şişe, marka ismi ve ambalaj üzerinde geçerli. İsviçre’de “Stop à la piraterie” derneğinden Eveline Capol, “Flakon ve marka adı birebir kopyalanırsa sahteciliktir. Ama kompozisyon farklıysa yasalar bunu tolere ediyor” diyor.Cenevre Havalimanı’nda gümrük görevlileri şüpheli paketleri incelese de, çoğu zaman markaların kendileri dava açıp açmama konusunda son sözü söylüyor.Koku Denemeleri: Kimisi Harika, Kimisi Vasat RTS’nin yaptığı testlerde bazı dupeler (örneğin Chanel No.5 esinli ürün) başarılı bulunurken, bazıları (örneğin Lidl’ın One Million yorumu) “soluk taklit” olarak değerlendirildi.Tüketiciler ise seçimlerini çoğunlukla cüzdanlarıyla yapıyor. Böylece, lüks kokular bugüne kadar hiç olmadığı kadar geniş kitleler için ulaşılabilir hale geliyor.

Parfüm dünyasında yeni trend: Lüks kokulara uygun fiyatlı “Dupes”

“Onlar benim ailem”, “Bir gün bile köpeksiz yaşamadım” diyen İsviçreli köpek sahiplerinin sevgisi giderek büyüyor. Dört ayaklı dostlar artık yalnızca evcil hayvan değil, aile bireyi olarak görülüyor. 

Evcil hayvan harcamaları patladı

Sahipleri tarafından özenle bakılan, pahalı ürünlerle şımartılan köpekler, İsviçre’de hiç olmadığı kadar popüler.Son beş yılda ülkedeki köpek sayısı 36 bin artış gösterdi. Buna karşılık İsviçre’de 2024 yılında doğum oranı rekor seviyede düştü.Zürih Üniversitesi’nden sosyolog Katja Rost, bu gelişmenin arkasında bireysel özgürlük ve kendini gerçekleştirme arzusunun yattığını belirtiyor: “Bir çocuk çok fazla sorumluluk ve kısıtlama demek. İnsanlar yine de bir şeyle ilgilenme ihtiyacı duyuyor. Köpek ise bu anlamda daha az yük getiriyor. Hem sevgi hem bağımsızlık ihtiyacını karşılıyor.”Gazeteci Salar Bahrampoori de çocuk sahibi olmak yerine köpeğini seçtiğini söylüyor: “Klasik aile hayatı bana göre değildi. Köpeğimle hem bağlılık hem özgürlük yaşıyorum. Sorumluluk var ama aynı zamanda büyük bir sevgi de var.”<h3>Milyarlık Evcil Hayvan Sektörü</h3>Köpekler için yapılan harcamalar da hızla artıyor. Veteriner masraflarından köpek kuaförüne, fizyoterapiden özel yataklara kadar her alanda milyarlarca franklık bir pazar oluştu.“Artık köpekler tam anlamıyla bir aile bireyi. İnsanlar sadece en iyisini istiyor” diyor lüks evcil hayvan ürünleri mağazası Classy Paw’ın sahibi Tanja Servidio.Sosyolog Rost’a göre “çocuk yerine köpek” trendi gelecekte daha da artacak. Ancak bunun uzun vadede insanları ne kadar mutlu edeceği belirsiz.

İsviçre’de “Çocuk yerine Köpek” trendi güçleniyor

İsviçre Federal Demiryolları, Avrupa’daki uluslararası yolcu taşımacılığında yeni bir döneme giriyor. Demiryolu şirketi, Fransa ve İtalya’ya seferlerde kullanılmak üzere yüksek hızlı trenleri satın almak yerine kiralamayı (leasing) planlıyor. 

SBB’den tarihi karar

<h2>Uzun vadede hedef, Londra’ya da doğrudan bağlantı sağlamak.</h2>SBB Sözcüsü Fabienne Thommen, SRF’ye yaptığı açıklamada kararın gerekçesini şöyle açıkladı: «Mali durumumuz oldukça sıkışık. Bu nedenle satın alma yerine leasing seçeneğini tercih ediyoruz.»Şirket, 40’a kadar yüksek hızlı tren için ihale sürecini başlattı. Trenler SBB’nin ihtiyacına göre özel olarak üretilecek, ancak mülkiyet leasing şirketine ait olacak. SBB ise bu trenleri belirli bir kira ücreti karşılığında kullanacak.<h3>Satın Alma Yerine Esneklik</h3>Klasik olarak 40 yıl kullanım ömrüne sahip trenler satın alındığında uzun vadeli yatırım baskısı yaratıyor. Leasing modeliyle SBB, 15 yıllık bir süre için trenleri işletecek ve daha sonra yeni nesil araçlara geçiş yapabilecek. Bu sayede demiryolu şirketi, değişen pazar koşullarına daha esnek yanıt verebilecek.<h3>İlk Hedef Fransa ve İtalya</h3>Her ne kadar SBB’nin uzun vadeli planında Londra bağlantısı bulunsa da, bunun için ciddi altyapı yatırımları gerekiyor. Çünkü Birleşik Krallık Schengen Bölgesi dışında yer alıyor ve yolcuların pasaport kontrolleri kalkış istasyonlarında yapılmak zorunda. Bu nedenle Zürih, Basel ve Cenevre’de özel terminaller ve güvenlik alanları kurulması gerekiyor. Kısa vadede bu yatırımın gerçekleşmesi zor görünüyor.Bu nedenle yeni trenler ilk etapta Fransa ve İtalya hatlarında kullanılacak.<h3>Uzmanlardan Olumlu Yorum</h3>Demiryolu uzmanları, bu finansman modelini olumlu değerlendiriyor. Daha önce İsviçre’de yalnızca yük trenlerinde kullanılan leasing yöntemi, yolcu taşımacılığında ilk kez uygulanacak. İngiltere’deki demiryolu şirketleri ise bu modeli uzun süredir kullanıyor.

İsviçre demiryolları, geleceğini Leasing ile raylara taşıyor

Zürih’teki Stadtspital, sağlık eğitimi alanında dikkat çekici bir adım atıyor. «Ausbildungsstation 365» adlı pilot proje ile hemşirelik öğrencileri ve sağlık asistanı adayları, yıl boyunca kendi başlarına bir bettenstation (yataklı servis) işletiyor. 

Sağlıkta yeni eğitim modeli

Amaç, mesleğe yeni başlayanların yalnızca teoride değil, gerçek hastalar ve gerçek sorumluluklarla çalışarak deneyim kazanması.<h3>Gerçek Hastalarla Gerçek Deneyim</h3>1 Eylül’de Waid kampüsünde açılacak olan bu özel servis, 365 gün boyunca gençler tarafından yönetilecek. İlk etapta 7 hemşirelik ve 3 sağlık asistanı adayı olmak üzere toplam 10 öğrenci, dokuz yataklı bir servisi üstleniyor. Ateş ölçmekten pansuman yapmaya, anamnez almaktan hasta yakınlarıyla iletişim kurmaya kadar tüm görevler onların sorumluluğunda. Sürekli yanlarında olan bir koç ise gerektiğinde rehberlik yapıyor.Patrick Witschi, Stadtspital Zürich’in bakım ve sosyal hizmetler departmanı başkanı, projeyi şöyle özetliyor: «Öğrenciler yalnızca simülasyon yapmıyor, gerçek hastalarla gerçek koşullarda çalışıyor. Bu sayede planlama, iletişim ve sorumluluk bilinci gelişiyor.»<h3>Altı Aylık Deneyim</h3>Projeye göre her yıl 30–40 öğrenci bu serviste altı aya kadar çalışacak. Ardından diğer servislerde görev alarak farklı klinik deneyimler kazanacaklar. Pilot uygulama üç yıl sürecek; olumlu sonuçlar alınması halinde kalıcı hale getirilecek.<h3>Eğitimde Dönüm Noktası</h3>Stadtspital, bu uygulamayı sağlık mesleklerini cazip hale getirecek bir “dönüm noktası” olarak tanımlıyor. Proje yalnızca klinik becerileri değil, aynı zamanda özgüven, ekip çalışması ve iletişim kabiliyetini de geliştirmeyi hedefliyor.<h3>Geniş Destek</h3>Zürih Kantonu Sağlık Müdürlüğü ve Bundesamt für Gesundheit (BAG) projeye finansal destek veriyor. İsviçre’deki diğer bazı hastaneler de modeli yakından takip ediyor. İlk deneyimlerin ardından edinilen bilgilerin diğer kurumlarla paylaşılması planlanıyor.

Stadtspital Zürich’te genç hemşireler kendi servislerini yönetiyor

İsviçre üniversitelerinde yapay zekâ araçlarının, özellikle ChatGPT gibi metin üreten sistemlerin, kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Ancak bu gelişme beraberinde etik ve akademik sorunları da getiriyor. 

ChatGPT ile yazılan çalışma plajiarizm sayıldı

Bern Üniversitesi’nde bir öğrencinin ChatGPT ile yazdığı seminer çalışması plajiarizm (intihal) olarak değerlendirildi ve öğrenciye resmi bir uyarı verildi. Bu vaka, İsviçre’deki yükseköğretim kurumlarını yeni kurallar geliştirmeye zorluyor.<h3>KI Kullanımı Artıyor</h3>Dünya genelinde öğrencilerin %86’sı düzenli olarak yapay zekâ araçlarını kullanıyor (Global AI Student Survey 2024). İsviçre’de de durum farklı değil. Ancak üniversiteler, yasaklama yerine kritik ve sorumlu kullanımın öğretilmesi gerektiği konusunda hemfikir.<h3>Üniversitelerin Yaklaşımları</h3><ul><li>Bern Üniversitesi KI araçlarının akademik çalışmalarda kullanımı şeffaf şekilde beyan edilmesi şartıyla serbest. Ancak gizli kullanım ve intihal ağır yaptırımlara yol açabiliyor.</li><li>Zürich Üniversitesi (UZH) Şüpheli vakalarda yalnızca dilsel farklılık yeterli görülmüyor; öğrencilerle görüşülüyor. Ayrıca öğrencilerin çalışmalarında KI kullanımını açıkça belirtmeleri isteniyor.</li><li>Basel Üniversitesi Amaç yasak koymak değil, öğrencileri KI’yi bilinçli ve sorumlu kullanmaya hazırlamak. Bu nedenle özel dersler ve projeler var. Sınavlarda ise kısıtlamalar mevcut; örneğin özel sınav WLAN ağı ya da bağımsızlık beyanı.</li><li>Luzern Üniversitesi Üniversite çapında tek tip bir kural yok. Fakülteler kendi kurallarını koyabiliyor. Kimi derslerde KI yasaklanabiliyor, kimi derslerde ise kullanım özellikle istenebiliyor. Bazı sınavlar kağıt-kalem ya da sözlü yapılıyor.</li></ul><h3>Neden Tartışmalı?</h3>Yapay zekâ akademik hayatta yardımcı araç olarak görülse de, öğrencilerin bağımsız düşünme ve yazma becerilerini zayıflatabileceği endişesi var. Öte yandan, iş dünyasında bu teknolojilerin yoğun kullanımı, üniversiteleri öğrencilerini pratikte karşılaşacakları gerçeklere hazırlamaya zorluyor.

İsviçre üniversiteleri yapay zeka için yeni kurallar geliştiriyor

Birçok sürücünün merak ettiği sorulardan biri: Otoyolda sağ şeritte seyrederken yan yoldan giriş yapmak isteyen bir aracı şeride almak zorunda mıyız?

Otoyol trafik kuralı

Otoyollarda sürücülerin en çok kafasını karıştıran durumlardan biri, yan şeritten otoyola katılmak isteyen araçlarla yaşanıyor. “Ben zaten sağ şeritte gidiyorum, öncelik bende, neden yer vereyim?” diye düşünenler çok. Ancak trafik kuralları bu konuda oldukça net ve durum biraz daha karmaşık.<h3>Otoyolda Kim Öncelikli?</h3>Kural olarak, otoyolda zaten seyir halinde olan araçların önceliği vardır. Yani katılma şeridindeki sürücü, uygun bir boşluk bulana kadar beklemeli ve tüm katılma şeridini kullanmalıdır. Otoyolda giden sürücünün “durup yol verme” gibi bir yükümlülüğü yoktur.<h3>Peki Katılma Şeridinin Sonuna Gelinirse?</h3>Eğer katılmak isteyen araç şeridin sonuna gelmişse ve artık otoyola geçmesi gerekiyorsa, bu durumda otoyoldaki sürücüler hızlarını ayarlamak ya da şerit değiştirerek katılıma izin vermek zorundadır. Çünkü trafik yasası (Strassenverkehrsgesetz) diyor ki: “Trafik katılımcıları birbirini engelleyemez veya tehlikeye atamaz.”Yani, sağ şeritte ilerleyen sürücünün “öncelik hakkım var, bırakmam” tavrı yasal olarak sorunlu hale gelebilir.<h3>Yoğun Trafikte Geçerli Olan Kural: Fermuar (Reissverschlussprinzip)</h3>Özellikle yoğun trafikte “fermuar kuralı” uygulanır. Bu, şeritlerin birleşme noktasında araçların sırayla geçmesi gerektiği anlamına gelir. Örneğin: Bir otoyol şeridinden bir araç, yan şeritten bir araç – tıpkı fermuar dişleri gibi sırayla ilerlenir.<h3>Sonuç olarak:</h3><ul><li>Normal şartlarda: Otoyolda giden aracın önceliği vardır.</li><li>Katılma şeridinin sonunda: Otoyolda giden sürücü hızını ayarlamalı veya şerit değiştirerek katılıma izin vermeli.</li><li>Yoğun trafikte: Fermuar kuralı geçerlidir, araçlar sırayla şerit değiştirmek zorunda.</li></ul>Kısacası, “öncelik hakkı” sadece kendi yolunuza bakmak anlamına gelmez. Sürücüler, hem yasal hem de güvenlik açısından birbirine yardımcı olmak zorundadır.

Otoyolda sağ şeritte kalmak her zaman doğru mu?

İslam araştırmacısı Tariq Ramadan, hakkında verilen mahkûmiyet kararına karşı İsviçre Federal Mahkemesi’ne yaptığı temyiz başvurusunda başarısız oldu. Federal Mahkeme, Cenevre Kantonu Mahkemesi’nin kararını onayladı.

Cenevre Mahkemesi’nin tecavüz kararı

Ramadan, 2008 yılında Cenevre’de bir otelde bir kadına tecavüz ve cinsel saldırıda bulunmakla suçlanmıştı. 2023’te ilk derece mahkemesi tarafından beraat eden Ramadan, 2024’te Cenevre Kantonu Mahkemesi tarafından 3 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Bu cezanın 1 yılı kesinleşmiş (koşulsuz) hapis olarak uygulanacak.Mahkeme kararını, mağdurun ifadeleriyle örtüşen tanık beyanları, doktor raporları, adli belgeler ve uzman görüşlerine dayandırdı. Ramadan’ın “kanıtların keyfi şekilde değerlendirildiği” yönündeki savunması ise Federal Mahkeme tarafından reddedildi.Akademik kariyeri ve tartışmalar 63 yaşındaki Ramadan, kökeni Mısır’a dayanan tanınmış bir İslam bilimci. Bir kesim tarafından “Avrupa İslamı” fikrinin öncüsü olarak görülürken, bazı çevreler onu İslamcılığın teşvikçisi olmakla suçluyor. 2009 yılından itibaren Oxford Üniversitesi’nde İslam Araştırmaları profesörlüğü yaptı. Ancak hakkında açılan tecavüz davaları nedeniyle 2017’de ve 2021’de görevinden uzaklaştırıldı. Ramadan’ın eşiyle dört çocuğu bulunuyor, fakat çift ayrı yaşıyor.

İslam bilimci Tariq Ramadan’a verilen 3 yıl hapis cezası onaylandı

ABD’de 16 yaşındaki bir gencin ölümü sonrası ailesi, yapay zeka sohbet robotu ChatGPT’nin bu süreçte ihmali bulunduğu iddiasıyla OpenAI’ye dava açtı. 

ChatGPT’ye 'İntihar' davası

Gencin yapay zeka ile yaptığı yazışmalar da dava dosyasında delil olarak yer aldı. Bu dava, OpenAI’ye karşı “ihmal sonucu ölüme sebebiyet” suçlamasıyla açılan ilk hukuki süreç olma özelliğini taşıyor.Kaliforniya’da yaşayan Matt ve Maria Raine çifti, Nisan ayında yaşamını yitiren oğulları Adam Raine için Kaliforniya Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu. Ailenin sunduğu belgelerde, gencin intihar düşüncelerini ChatGPT ile paylaştığı görülüyor.Adam Raine’in, Eylül 2024’te okul ödevlerinde destek almak amacıyla ChatGPT’yi kullanmaya başladığı, ardından müzik, manga ve üniversite eğitimi gibi konularda da rehberlik için başvurduğu aktarıldı. Dosyada, ChatGPT’nin zamanla Raine’in “en yakın sırdaşı” haline geldiği, gencin kaygılarını ve ruhsal sıkıntılarını düzenli olarak yapay zeka ile paylaştığı vurgulandı.Aile, Ocak 2025’te oğullarının ChatGPT ile intihar yöntemleri üzerine konuşmaya başladığını iddia ediyor. Raine’in, kendine zarar verdiğine dair fotoğrafları da programa yüklediği belirtiliyor. Dava dosyasında, ChatGPT’nin bu durumu “acil bir sağlık sorunu” olarak algılamasına rağmen görüşmeyi sürdürdüğü kaydedildi.Son konuşmalarda Raine’in intihar planlarından söz ettiği, ChatGPT’nin ise buna karşılık “Bunu dürüstçe söylediğin için teşekkür ederim. Ne istediğini biliyorum, bunu görmezden gelmeyeceğim” dediği öne sürüldü. Raine aynı gün annesi tarafından ölü bulundu.Aile, oğullarının ölümünü “öngörülebilir bir sonucun sonucu” olarak nitelendirerek OpenAI’yi, ChatGPT’nin psikolojik bağımlılık yaratacak şekilde tasarlandığını ve kullanılan GPT-4o versiyonunun güvenlik testlerinin yetersiz olduğunu ileri sürüyor.Davada OpenAI CEO’su Sam Altman’ın yanı sıra, projede yer alan çok sayıda yönetici, mühendis ve çalışanın da sanık olarak adı geçiyor.OpenAI, yaptığı açıklamada Raine ailesine başsağlığı dilerken, ChatGPT’nin kriz anlarında kullanıcıları ABD’deki 988 intihar hattı ya da Birleşik Krallık’taki Samaritans gibi profesyonel yardım kaynaklarına yönlendirmek üzere eğitildiğini hatırlattı. Şirket, sistemin her zaman beklendiği şekilde davranmadığını da kabul etti.Bu dava, yapay zeka ile ruh sağlığı arasındaki tartışmaları gündeme taşıyan ilk örnek değil. Geçtiğimiz hafta New York Times’ta çıkan bir yazıda gazeteci Laura Reiley, intihar eden kızı Sophie’nin ChatGPT’ye olan güveninin, yaşadığı ruhsal sorunları ailesinden gizlemesine yol açtığını aktarmıştı.

İntihar eden gencin ailesi OpenAI’ye dava açtı

İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze’ye başlattığı saldırıların ardından Avrupa siyasetinde peş peşe istifalar yaşandı. Gazze’de devam eden ve pek çok kesim tarafından “soykırım” olarak nitelendirilen sürece karşı hükümetlerinin tutumunu protesto eden çok sayıda siyasetçi ve kamuoyu önündeki isim görevlerinden ayrıldı.

Avrupa’da Gazze tepkisi

Hollanda Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, İsrail yerleşimlerinden gelen ürünlere ambargo uygulanması, İsrail’den silah alımlarının durdurulması, aşırı sağcı İsrailli bakanlara seyahat yasağı getirilmesi ve Filistin devletinin tanınması yönündeki taleplerinin reddedilmesi üzerine 22 Ağustos’ta istifa etti. Veldkamp’ın bu kararı, koalisyonda domino etkisi yarattı ve Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC) üyesi diğer bakanlar da geçici hükümetten çekildi.İstifa edenler arasında NSC Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Eddy van Hijum, İçişleri Bakanı Judith Uitermark, Eğitim Bakanı Eppo Bruins, Sağlık Bakanı Danielle Jansen, Dış Ticaret Devlet Bakanı Hanneke Boerma, Hukuki Koruma Devlet Bakanı Teun Struycken, Vergi ve Gümrüklerden Sorumlu Bakan Tjebbe van Oostenbruggen ile Sosyal Yardımlar Devlet Bakanı Sandra Palmen-Schlangen yer aldı.Van Hijum, İsrail’in uygulamalarını “uluslararası hukukla tamamen çelişen” eylemler olarak tanımladı ve “Kısacası, artık bu noktada bitti” ifadelerini kullandı. Geçici Başbakan Dick Schoof ise istifalardan “derin üzüntü” duyduğunu belirtirken, Gazze’deki gidişatı “dramatik” sözleriyle değerlendirdi. İstifaların ardından hükümeti destekleyen sandalye sayısı 150’den 32’ye düştü.İngiltere İngiltere’de de istifalar dikkat çekti. Başbakan Keir Starmer’ın muhalefet lideri olduğu dönemde ateşkese karşı durması, birçok milletvekilinin tepkisini çekti. İşçi Partili Imran Hussain, Gazze’deki çatışmalarla ilgili söylemleri nedeniyle 8 Kasım’da Gölge Bakanlık görevinden ayrıldı. Bir hafta sonra Jess Phillips ve Yasmin Qureshi de ateşkes önergesine destek vermek için gölge kabinedeki görevlerini bıraktı.İngiltere’nin Dublin Büyükelçiliği’nde görevli diplomat Mark Smith, 2024 Ağustos’unda ülkesinin İsrail’e silah satmaya devam etmesini protesto ederek istifa etti. Smith, mektubunda “İngiltere’nin savaş suçlarına ortak olabileceği” uyarısında bulundu. Ayrıca Shaista Aziz, Amar Latif, Amna Abdullatif ve Altaf Patel gibi isimler yerel meclislerdeki görevlerinden ayrıldı. Eski milletvekili Lynne Jones ve İşçi Partisi yöneticisi, Filistinli fotoğrafçı Lubaba Khalid de aynı gerekçelerle istifa edenler arasında yer aldı.İspanya İspanya’da ise koalisyon ortağı Sumar ittifakı ile Podemos arasında gerilim arttı. Aralık 2023’te yapılan parlamento oturumunda Podemos lideri Ione Belarra’nın konuşmasının engellenmesi kriz yarattı. Belarra, Netanyahu’yu “soykırım planlamakla” suçlamıştı. Onun yerine söz alan Agustin Santos ise Filistin’in tanınması ve İsrail ile silah anlaşmalarının gözden geçirilmesi çağrısı yaptı fakat “soykırım” ifadesini kullanmadı. Bunun üzerine Podemos’tan 5 milletvekili istifa etti.İrlanda İrlandalı insan hakları avukatı Michael Farrell, Avrupa Konseyi’ne bağlı ECRI’deki 14 yıllık görevinden istifa etti. Farrell, Gazze konusunda defalarca girişimde bulunduğunu ancak önerilerinin bastırıldığını belirtti. “Eğer Gazze’deki saldırılar hakkında konuşamayacaksam, insan hakları ihlallerini yapan devletleri eleştirmeye de devam edemem,” ifadeleriyle görevinden ayrıldığını açıkladı.Belçika Belçika’da Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Maxime Prevot, hükümete İsrail karşısında daha sert bir tavır alınmazsa koalisyonun dağılabileceği uyarısında bulundu. Prevot, De Standaard gazetesine yaptığı açıklamada “Eğer İsrail’in insan hakları ihlallerine karşı kararlı bir tutum sergilenmez veya Filistin resmen tanınmazsa büyük bir kriz kapıda” dedi. Sorunun çözülmemesi halinde hükümet kararlarını engellemeyi düşüneceğini de belirtti.

İsrail’in Gazze saldırıları Avrupa’da istifa dalgası yarattı

Jura Kantonu’nda sağlık hizmetlerinde yeni bir dönem başlıyor. Jura Hastanesi, Jura Tıp Ağı ve sağlık sigortası sağlayıcısı CSS, Pazartesi günü yaptıkları açıklamada entegre bir sağlık hizmeti ağını hayata geçirdiklerini duyurdu. 

Sağlık hizmetleri

Bu modelle amaçlanan, bölgede yaşayan hastalara kaliteli ve koordineli sağlık hizmeti sunmak ve aynı zamanda sağlık sistemindeki maliyet artışını kontrol altına almak.Yeni sistem, aile hekimleri, uzmanlar, hastaneler, hemşireler ve evde bakım hizmetleri arasındaki iş birliğini güçlendirmeyi hedefliyor. Böylece yalnızca tedaviye değil, önleyici sağlık hizmetlerine de odaklanılarak hastaların bütüncül bir şekilde desteklenmesi planlanıyor.Yetkililer, entegre sağlık hizmeti sayesinde daha iyi ilaç yönetimi, yüksek kaliteli bakım ve maliyetlerin daha etkin kontrol edilebileceğini belirtiyor.<h3>Sağlık Sisteminin Zorluklarına Yanıt</h3>Jura Hastanesi, Jura Tıp Ağı ve CSS’ye göre bu model, sağlık sisteminin en önemli sorunlarına çözüm niteliğinde. Bunların başında yaşlanan nüfus, nitelikli sağlık çalışanı açığı ve kronik hastalıkların artışı geliyor.CSS sigortalıları için erişilebilir olacak yeni sağlık ağı, 1 Ocak 2026 itibarıyla hizmete girecek. CSS’nin Jura’daki yüksek sigortalı sayısı dikkate alındığında, bu girişimin Romand bölgesindeki en büyük entegre sağlık ağlarından biri olma potansiyeline sahip olduğu vurgulandı.

Jura Kantonu’nda entegre sağlık ağı kuruluyor

Dior, Chanel ya da Givenchy gibi markaların parfümlerine yüzlerce frank ödemeden benzer bir kokuya sahip olmak mümkün mü? 

“Dupe” parfümler

Sosyal medyada hızla yayılan “dupe” parfümler bu soruya “evet” yanıtını veriyor. Lüks parfümlerden ilham alınarak üretilen, fakat çok daha uygun fiyata satılan bu şişeler artık yalnızca internette değil, büyük market raflarında da yer buluyor.<h3>TikTok’tan Market Raflarına</h3>TikTok’ta “Chloé kokusuna 7 frank”, “Prada Paradoxe sevenler için birebir” paylaşımları binlerce kez izleniyor. Gençler kadar yetişkinlerin de ilgi gösterdiği bu ürünler, lüks parfüm kodlarını yıkma iddiasıyla satışa sunuluyor.Zug merkezli Parfumunglaublich.ch sitesinin kurucusu Sasha Tognarelli, İtalya’da üretilen ve 18–60 frank arasında satılan kokularıyla büyük ilgi görüyor. En çok satan ürünü, ünlü Baccarat Rouge’un esinlenmiş versiyonu. Tognarelli, “500 frank vermeden de güzel kokulabilir. Şatafatlı kampanyalara gerek yok; Johnny Depp’in çölde at sürmesine ihtiyacımız yok” diyor.<h3>Teknik Bir Kopyalama Süreci</h3>Profesyonel parfümör Jean-Jacques Rouge, dupe parfümlerin nasıl üretildiğini anlatıyor: “Orijinal kokudan birkaç damla alınıp kromatograf cihazına konuyor. Moleküller ve oranları çıkarılıyor, ardından profesyonel bir ‘burun’ son rötuşları yapıyor.”Lüks markalar yeni moleküller geliştirerek kopyacıların önüne geçmeye çalışsa da bu genellikle kısa ömürlü oluyor. Çünkü bir kokunun kendisi yasal olarak korunamıyor. İçeriğin küçük bir farkla değiştirilmesi, dupe üreticilerini hukuken koruma altına alıyor.<h3>Yasal Sınır: Şişe ve İsim</h3>Stop Piratage Derneği’nden Eveline Capol’a göre asıl sınır tasarımda: “Eğer şişe, isim veya ambalaj birebir aynıysa bu sahteciliktir. Ama yalnızca kokudan esinlenildiyse, bu yasal olarak tolere ediliyor.”Bu nedenle gümrükler özellikle ambalaj ve marka taklitlerini denetliyor. Ancak koku birebir kopyalanmadıkça, çoğu “dupe” ürünü raflara rahatlıkla girebiliyor.<h3>Kalite Farklı</h3>Uzmanların yaptığı testlerde bazı dupe parfümler oldukça başarılı bulunurken (örneğin Chanel No. 5’in Parfumunglaublich versiyonu), bazıları ise “zayıf bir taklit” olarak değerlendirildi (Lidl’in One Million yorumu).<h3>Demokratikleşme mi, Duplicité mi?</h3>Lüks sektörünün kaygıları sürse de, tüketiciler çoğu zaman cüzdanlarıyla karar veriyor. Böylece, “parfümde lüks” hiç olmadığı kadar erişilebilir hale geliyor.

Lüks endüstrisini korkutan gerçek–sahte kokular

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği ile ABD arasındaki gümrük tarifeleri anlaşmasının bilinçli bir adım olduğunu ve olası bir ticaret savaşını önlediğini bir kez daha vurguladı.

AB-ABD gümrük anlaşması

Von der Leyen, pazar günü İtalyan IlSole24ore ve Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung gibi gazetelerde yayımlanan makalesinde, eski ECB Başkanı ve İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin AB’nin “gümrükler ve ticaret konusundaki yetersizliği” eleştirisine dolaylı bir yanıt verdi.İtalyan gazetesine yaptığı açıklamada von der Leyen, “Bu anlaşmayla ilgili pek çok yorum yapıldı ve bunlar doğrudan yanıt gerektiriyor” diyerek, “Demokratik dünyanın iki en büyük ekonomisi anlaşmaya varamamış ve bir ticaret savaşı başlatmış olsaydı, bu durum sadece Moskova ve Pekin tarafından sevinçle karşılanırdı” ifadelerini kullandı.ABD’nin bazı ürünlerde uygulayabileceği yüzde 15’lik üst sınır tarifelere değinen von der Leyen, anlaşmayı “iyi, belki de kusursuz olmayan bir çözüm” olarak nitelendirirken, tarifelerin “tüketici ve işletmeler üzerinde ek yük oluşturan vergiler” olduğunu ve ekonomilerin rekabet gücünü zayıflattığını hatırlattı.Von der Leyen, Trump yönetimiyle yapılan anlaşmanın Avrupa’ya ek ticaret güvence ve fırsatları sağladığını belirterek, AB’nin ihracat pazarlarını çeşitlendirme çabalarını öne çıkardı:“Yakın dönemde Meksika ve Mercosur ile ticaret anlaşmaları imzaladık, İsviçre ve İngiltere ile ilişkilerimizi güçlendirdik. Endonezya ile görüşmeleri tamamladık ve yıl sonuna kadar Hindistan ile bir anlaşmaya varmayı hedefliyoruz.”Von der Leyen, ayrıca güçlü ve bağımsız bir Avrupa çağrısı yaparak, tek pazarın tamamlanması ve rekabet gücünün artırılması gerektiğini vurguladı.Draghi ise cuma günü Rimini Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “Yıllarca Avrupa Birliği, 450 milyonluk tüketici kitlesine sahip ekonomik büyüklüğünün uluslararası ticarette jeopolitik güç sağladığına inandı. Ancak bu yıl, bu yanılgının sona erdiği yıl olarak hatırlanacak” uyarısında bulunmuştu.Geçen yıl Draghi, AB’nin ekonomik büyümesini artırmak için öneriler içeren bir rapor sunmuş ve blokun varlığını sürdürebilmesi için uyum sağlamasının önemini vurgulamıştı.

Avrupa Komisyonu Başkanı ticaret anlaşmasının önemini vurguladı

İsviçre’de cam atıkların büyük bölümü artık ülke içinde değil, yurt dışında geri dönüştürülüyor. 

Artan ulaşım yükü

2024 yılında St-Prex’teki son Vetropack fabrikasının kapanmasının ardından, bugün toplanan camın %80’den fazlası Avrupa’ya ihraç ediliyor.<h3>Yüksek Geri Dönüşüm Oranı, Artan Ulaşım Yükü</h3>İsviçre, %95’lik cam toplama oranıyla dünyada en yüksek geri dönüşüm oranlarından birine sahip. Kişi başına yılda 40 kilo cam atık toplanıyor. Ancak 90%’ı yalnızca tek kullanımlık şişelerden oluşuyor.Fabrikanın kapanmasına kadar, toplanan camın üçte biri İsviçre’de yeniden eritilip şişeye dönüştürülüyordu. Bugün ise yılda 288 bin ton cam, yani 11 binden fazla kamyon yükü, yurt dışına taşınıyor.<h3>İtalya’dan Çekya’ya Uzanan Yolculuk</h3>RTS’nin “Mise au Point” programı, farklı bölgelerdeki konteynerlere takip cihazları yerleştirerek camın yolculuğunu inceledi. Sonuç: İsviçre’de toplanan şişeler İtalya, Almanya, Avusturya ve Çekya gibi ülkelere gidiyor. Çekya, kuş uçuşu 650 km ile en uzak destinasyon, ancak tek tren hattıyla doğrudan ulaşım sağlanan ülke. Diğer tüm güzergâhlarda cam kamyonlarla taşınıyor.<h3>Uzmanlardan Eleştiri</h3>Sürdürülebilirlik vakfı durabilitas uzmanı Martina Rapp, durumu eleştiriyor: “İsviçrelilerin şişelerini titizlikle ayırmasına rağmen, bu camların yüzlerce kilometre yol yaparak geri dönüştürülmesi üzücü.”Milano’daki Eurovetro şirketinden Riccardo Galli ise sürecin sonucuna dikkat çekiyor: “Ortalama bir şarap şişesinin %80’i geri dönüştürülmüş camdan oluşuyor.”<h3>Yeni Düzenlemeler Yolda</h3>Cam şişelerin geri dönüşümü yerine yeniden kullanılmasını teşvik etmek için eylül ayında Bienne’de yeni bir çatı dernek kurulacak.Öte yandan, Federal Hükümet içecek ambalajlarına dair yönetmeliği (OEB) gözden geçiriyor. Yeni düzenleme, yalnızca içecek şişelerini değil, tüm ambalajları kapsayacak. Bu taslak hâlen kamuoyu danışma sürecinde.

İsviçre’de camın %80’i geri dönüşüm için yurt dışına gönderiliyor

Fransa’nın Ain bölgesinde, İsviçre sınırına yakın bir çiftlikte nodüler dermatose (DNC) vakası tespit edildi. 

İtlaf

Hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla, enfekte sürüdeki tüm büyükbaş hayvanların önümüzdeki günlerde itlaf edileceği açıklandı.<h3>Yaz Boyunca Yayılım Gösterdi</h3>Söz konusu hastalık, yaz boyunca Savoie ve Haute-Savoie bölgelerinde yüzlerce hayvanın itlaf edilmesine yol açmıştı. İlk vaka 29 Haziran’da Savoie’de görülmüş, kısa sürede yayılım göstermişti. Ağustos ortasına gelindiğinde 39 çiftlikte toplam 74 vaka rapor edildi.<h3>Sıkı Önlemler ve Devlet Desteği</h3>Ain’deki yeni vakayla birlikte bölgedeki hayvan hareketleri durduruldu, gözetim önlemleri artırıldı. Etkilenen çiftçilere psikolojik destek sağlanırken, hayvan kayıpları için devlet tarafından mali tazminat ödenecek.<h3>Aşı Kampanyası Devam Ediyor</h3>Hastalığın insanlara bulaşmadığı belirtilirken, bulaşmanın ısırıcı böcekler yoluyla gerçekleştiği kaydedildi. Bu nedenle Fransa, 18 Temmuz’da büyük bir aşı kampanyası başlatarak Savoie, Haute-Savoie, Ain ve Isère bölgelerinde 310 bin sığırın aşılanmasını hedefledi.<h3>İsviçre Yakından İzliyor</h3>İsviçre Gıda Güvenliği ve Veterinerlik Dairesi (OSAV), yeni vakanın Fransa’nın batısında ortaya çıktığını ve şu an için İsviçre’deki gözetim alanının genişletilmeyeceğini bildirdi. Ancak durum yakından izlenecek ve gerekirse ek önlemler alınacak.OSAV, daha önce de Cenevre, Vaud’un Terre Sainte bölgesi ve Valais’nin Champéry, Finhaut ve Ferret bölgelerinde zorunlu aşılamayı başlatmıştı. Amaç, Fransa’daki salgının İsviçre’ye sıçramasını önleyecek bir bağışıklık bariyeri oluşturmak.

İsviçre sınırına yakın bölgedeki ineklerde Nodüler Dermatose vakası

Bern Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre pazar günü çalışmak hem fiziksel hem de psikolojik refahı olumsuz etkiliyor. Çalışma, özellikle kadınların bu durumdan daha fazla etkilendiğini ortaya koyuyor.

Yeni araştırma

“Pazar Günü İttifakı” (Alliance pour le dimanche) isimli oluşum, Cuma günü yaptığı açıklamada, haftanın bu özel gününün kısa vadeli ekonomik çıkarlara feda edilmemesi gerektiğini vurguladı. İttifak, Bern Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Merkezi tarafından yürütülen araştırmaya dikkat çekti.Araştırmaya göre pazar günü çalışma, uyku bozuklukları, kalp-damar hastalıkları ve depresyon riskini artırıyor. Düzenli dinlenme dönemlerinin ortadan kalkması, duygusal tükenmişliği de hızlandırıyor. Ayrıca pazar mesaileri, dini törenler, aile buluşmaları veya spor etkinlikleri gibi sosyal ritüelleri de sekteye uğratıyor.<h4>Kadınlar daha fazla etkileniyor</h4>Araştırmada, pazar günleri çalışanlar arasında kadınların, göçmenlerin ve güvencesiz işlerde çalışanların daha fazla temsil edildiği vurgulandı. Kadınların pazar günü çalışma oranı %17,3 ile erkeklerin %14’lük oranının üzerinde. Sağlık sektörü, otelcilik, restoran ve perakende gibi alanlarda çalışan kadınların pazar mesaileri daha sık görülüyor.Bunun yanında, kadınlar erkeklere kıyasla bir buçuk kat daha fazla güvencesiz çalışma koşullarına maruz kalıyor. Çalışma saatlerini belirleme imkanlarının sınırlı olması, bu durumun başlıca nedenlerinden biri.<h4>Yasal esnemeye karşı çıkılıyor</h4>Sendikalar, dini kuruluşlar ve İsviçre İş Sağlığı Derneği’nin de yer aldığı Pazar Günü İttifakı, yürürlükteki iş yasalarının gevşetilmesine karşı çıkıyor. Koalisyon, pazar günü çalışmanın yalnızca “toplum için vazgeçilmez” mesleklerle sınırlı kalması gerektiğini savunuyor.

Pazar günü çalışmak refahı olumsuz etkiliyor

Valais Kantonu’nda devam eden kuraklık ve geçtiğimiz haftalarda etkili olan aşırı sıcaklar, yangın riskini en üst seviyeye çıkardı. 

Yangın riski

Kantondan yapılan açıklamada, yağış beklentisine rağmen tehlikenin azalmayacağı belirtilerek, 19 Ağustos'tan itibaren açık havada ateş yakmanın tamamen yasaklandığı duyuruldu.Yetkililer, yalnızca yerleşim bölgelerindeki özel alanlarda yapılan mangallara sınırlı bir şekilde izin verileceğini açıkladı. Ancak bu mangalların, beton veya taş gibi yanmaz bir zemin üzerinde ve çevredeki yanıcı bitki örtüsünden en az on metre uzaklıkta olması zorunlu. Ateşi yakan kişinin sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gerektiği de özellikle vurgulandı.<h3>Kısa Süreli Yağış Yeterli Olmayacak</h3>Kanton yetkililerine göre, mevcut tehlikenin azalması için en az üç gün boyunca metrekare başına 30 mm’yi aşan sürekli yağış gerekiyor. Kısa süreli sağanaklar veya gök gürültülü fırtınaların ise mevcut duruma etkisi bulunmuyor. Halktan, olası yangın durumlarında 118 numaralı acil hattı aramaları istendi.<h3>Tehlike Seviyesi En Üst Noktada</h3>Konfederasyon’un yayımladığı uyarıya göre, Valais’in bazı bölgelerinde yangın tehlikesi 5 üzerinden 5 seviyesinde. Bu bölgeler arasında Sierre ile Sion arası, Val d’Anniviers’in bir kısmı, Saas ve Zermatt vadileri bulunuyor. Bu, herhangi bir anda yangın çıkabileceği ve hızla büyüyebileceği anlamına geliyor.Kantonun geri kalanında ise tehlike seviyesi 4/5 (yüksek risk) olarak değerlendiriliyor. Yalnızca güneybatı bölgesi daha düşük risk altında. İsviçre Romand bölgesinin diğer kısımlarında ise uyarı seviyesi 3/5 (belirgin risk) olarak bildirildi.

Valais’te açık havada ateş yakmak yasaklandı

Vaud Kantonu’nda sağlık alanında bu yaz açıklanan 20 milyon franklık bütçe kesintisi, Büyük Konsey’de sert tepkilere yol açtı. 

Büyük Konsey’den geri adım çağrısı

Milletvekilleri yaptıkları oylamada çok büyük çoğunlukla bir kararı kabul ederek, hükümete bu tasarruf planından geri dönme çağrısı yaptı.Kesintilerin en çok bölgesel hastaneleri ve dolayısıyla yerel sağlık hizmetlerini etkilemesinden endişe ediliyor. Vaud Hastaneler Federasyonu (FHV), kantondaki 12 bölgesel hastaneyi temsil ediyor ve alınan karar karşısında “şok” yaşadığını açıklamıştı. Özellikle Pays-d’Enhaut ve Vallée de Joux sağlık merkezlerinin bütçelerinin %25-30 oranında azalabileceği belirtiliyor. Bu da çok sayıda işten çıkarmayı gündeme getirebilir; zira bu kurumlarda maliyetlerin %70-75’i personelden oluşuyor.<h3>“Yerel sağlık hizmetlerinin idamı”</h3>UDC’li milletvekili Céline Baux, Büyük Konsey’de yaptığı konuşmada bu kesintileri “bölgesel sağlık merkezlerinin idamı” olarak nitelendirdi. Baux, “Bu 20 milyonluk tasarruf, doğrudan kırsal bölgelerde yaşayanların sırtına yükleniyor” dedi.PLR’li milletvekili ve aynı zamanda FHV Başkanı Carole Dubois da “ciddi sonuçlar” olacağı uyarısında bulunarak, bazı hizmetlerin ortadan kalkabileceğini ve iki sağlık merkezinin kapanma riski bulunduğunu ifade etti. Dubois, hükümetten diyaloğa açık olmasını talep etti.Sol partiler ise bu politikayı “kısa vadeli, eşitsizliği artıran ve hizmetlere doğrudan zarar veren” bir yaklaşım olarak eleştirdi. Solcu vekil Vincent Keller, “Kamu hizmetini güçlendirmek gerekirken, şu an parçalanıyor” dedi.<h3>Tüm partiler karşı çıktı</h3>Tartışmada söz alan tüm siyasi gruplar karara destek verdi. Yalnızca 16 vekil çekimser kaldı; 117 “evet” oyu ile karar kabul edildi.Buna rağmen hükümet cephesinden sessizlik hâkimdi. O sırada Meclis’te bulunan Centrist Bakan Valérie Dittli, sağlık alanından sorumlu olmamasını gerekçe göstererek söz almadı.<h3>Daha büyük tasarruflar yolda</h3>Vaud Hükümeti, 2025 için toplam 94 milyon franklık bütçe kesintisi öngörüyor. 2026’da ise yasal çerçevede mali dengeyi sağlamak amacıyla 300-400 milyon frank arasında tasarruf yapılması planlanıyor.

Vaud Kantonu’nda sağlıkta bütçe kesintilerine tepki

Greenpeace Europe’un yayımladığı yeni bir rapora göre, Avrupa’da şehirlerarası yolculuklarda tren biletleri uçak biletlerinden daha pahalı. 

Fiyat politikaları

Araştırmaya göre, incelenen hatların %54’ünde tren yolculuğu uçuştan daha yüksek maliyetli.Toplamda 109 sınır ötesi ve 33 ülke içi güzergâh analiz edildi. Hepsinde trenle ulaşım “makul ölçüde” mümkündü; yani ya gündüz yolculuğuyla ya da gece treniyle. Ancak fiyat karşılaştırmalarında uçak çoğu zaman çok daha ucuz çıktı. En çarpıcı örnek: Barselona – Londra hattı. Bir ay önceden alınan bilette tren 389 euroya mal olurken, uçak sadece 14,99 euroya bulundu.<h3>Çevre Dostu Ama Cep Yakıyor</h3>Greenpeace, mevcut fiyat politikalarının insanları tren yerine uçağa yönlendirdiğini vurguluyor. Oysa tren, yolcu-kilometre başına en az karbon salımı yapan ulaşım araçlarından biri. Uçak ise en yüksek emisyon yaratan seçenek.Raporda, Fransa en dikkat çekici örneklerden biri oldu. Ülkede sınır ötesi tren seferlerinin %95’i, incelenen günlerin çoğunda uçaktan daha pahalı çıktı. Özellikle gece trenleri, iklim dostu bir alternatif sunmalarına rağmen, çoğunlukla düşük maliyetli uçuşlardan pahalıya geliyor.<h3>Neden Daha Pahalı?</h3>Uzmanlara göre bu fiyat farkının temel nedeni, yüksek demiryolu kullanım ücretleri (peajlar). Demiryolu işletmeleri enerji vergileri, KDV ve ray kullanım ücretleri öderken, havayolu şirketleri uçak yakıtı olan kerosenden vergi ödemiyor.Demiryolu uzmanı François Guénard, “Demiryolu altyapısının bakımı çok pahalı. Bu finansman kısmen peajlarla sağlanıyor” diyerek farkı açıkladı.Greenpeace ise çözüm olarak, tüm Avrupa güzergâhlarında trenin uçaktan daha ucuz hale getirilmesini talep ediyor. Ayrıca kıta genelinde ray aralıklarının ve elektrik akımlarının uyumlu hale getirilmesi, trenlerin ülkeler arasında daha kolay işletilebilmesi için önerilen adımlar arasında yer alıyor.

Avrupa’da tren uçaktan daha pahalı

İsrail’in Batı Şeria’yı kuzey ve güneyden ayıracak tartışmalı “E1 Projesi”, Sivil İdare Birimi Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylandı. Birleşmiş Milletler (BM) projeyi yasa dışı ilan ederken, Türkiye Dışişleri Bakanlığı da kararı sert bir dille kınadı.

BM’den İsrail’e tepki

Söz konusu proje kapsamında, Doğu Kudüs ile Batı Şeria’daki yasa dışı Ma’ale Adumim yerleşimi arasında 3 bin 401 yeni konut inşa edilmesi planlanıyor. Bu adım, Filistin topraklarının bölünmesine ve iki devletli çözüm ihtimalinin ortadan kalkmasına yol açacağı gerekçesiyle tepki çekti.İsrailli sivil toplum kuruluşu Ir Amim’in temsilcisi Aviv Tatarsky, bu gelişmenin İsrail yönetiminin “Filistin devletini tamamen geçersiz kılmayı” hedeflediğinin açık göstergesi olduğunu belirtti. Tatarsky, “Uluslararası toplum, E1 Projesi’nin uygulanmasını önlemek için derhal harekete geçmelidir” çağrısında bulundu.Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Ma’ale Adumim yerleşimini genişletme planlarının Filistinlilerin Ramallah ile Beytüllahim arasındaki bağlantısını koparmayı amaçladığını söylemişti. Smotrich ayrıca, Başbakan Netanyahu’dan Batı Şeria’nın resmi olarak ilhak edilmesini ilan etmesini talep etmişti.Türkiye Dışişleri Bakanlığı da yaptığı yazılı açıklamada, “E1 Projesi, uluslararası hukuku ve BM kararlarını hiçe saymakta, Filistin’in toprak bütünlüğünü ve kalıcı barış umutlarını hedef almaktadır. Filistin halkının haklı mücadelesini desteklemeye devam edeceğiz” ifadelerine yer verdi.Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric ise kararı “uluslararası hukuka aykırı” olarak niteledi. Dujarric, İsrail hükümetine tüm yerleşim faaliyetlerini derhal durdurma çağrısında bulunarak, bu adımların “iki devletli çözümü imkânsız hale getirdiğini” vurguladı.

İsrail, Batı Şeria’yı bölecek E1 projesine onay verdi

Sınır Tanımayan Doktorların (MSF) Gazze’deki Tıbbi Koordinatör Yardımcısı Muhammed Ebu Mugaysib, bölgedeki insani krizin artık “felaket” kelimesiyle tarif edilemeyecek kadar ağırlaştığını söyledi. Mugaysib, insani yardım sisteminin çöküşte en dip noktaya ulaştığını vurguladı.

Felaketten daha vahim

Cenevre’de konuşan Mugaysib, İsrail’in aylardır süren saldırılarının Gazze’de sağlık altyapısını tamamen yok ettiğini belirtti. “Durum düzelmiyor, tam tersine giderek kötüleşiyor” diyen Mugaysib, artık ortada işleyen bir sağlık sisteminden söz edilemeyeceğini, hastanelerin ve sahra kliniklerinin yaralılarla dolup taştığını aktardı.Hastanelerde yatak kalmadığını, birçok hastanın yerde yattığını dile getiren Mugaysib, yoğun bakım ünitelerinin de yetersiz olduğunu, tıbbi malzeme eksikliği nedeniyle bazı ameliyatların yapılamadığını ifade etti. “Gazze’deki durum gerçekten felaket kelimesiyle açıklanamayacak kadar vahim. Bu kelime çok basit kalıyor” dedi.“Yiyecek olsaydı çocuklar ölmezdi” Mugaysib, mart ayında ateşkesin bozulmasından bu yana İsrail’in engellemeleri yüzünden bölgeye insani yardım tırlarının girmediğini hatırlattı. Gıda, ilaç ve temel yardımların yokluğu nedeniyle Gazze’nin kıtlığın eşiğine geldiğini belirterek, “Açlıktan ölen çocuklar var. Hastalıklar elbette var ama tedavi edilebilirdi. Eğer yiyecek, özel protein destekleri ve süt olsaydı, bu çocuklar hayatta kalabilirdi” dedi.Son günlerde birkaç yardım tırının girişine izin verilse de bunların yetersiz olduğunu söyleyen Mugaysib, ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın sadece dört yardım noktası açtığını, oysa geçmişte BM’nin 400’den fazla noktada gıda dağıttığını anımsattı. Dağıtım süreçlerini “korku filmi sahnesine” benzeten Mugaysib, bu noktalarda vurularak yaralanan çok sayıda kişinin MSF kliniklerine getirildiğini belirterek, “Buralar yardım değil ölüm noktaları” dedi.“Gazze halkının tamamı acı çekiyor” İsrail’in Gazze kentini işgal planı hakkındaki soruya yanıt veren Mugaysib, bölgedeki halkın büyük baskı altında olduğunu söyledi. “Gazze’nin yüzde 75’i İsrail’in kontrolünde. Kalan yüzde 25’lik bölgede 2 milyon insan sıkışmış durumda” diyen Mugaysib, kıyılarda ve şehirlerin farklı bölgelerinde çadırlarda yaşamaya çalışan insanların aşırı kalabalık ve zor koşullar altında olduğunu ifade etti.“İsrail yetkilileri ‘insani bölgelerden’ söz ediyor ama Gazze’de böyle bir yer yok. 2 milyon kişiyi küçücük bir alana sığdırmak, onlara sağlık ve gıda sağlamak imkânsız” diyen Mugaysib, planın çok sayıda sivilin hayatına mal olacağını belirtti.Son sözlerinde, “Bu gerçekten delilik. İnsanlar çaresiz, nereye gideceklerini bilmiyorlar. Birçoğu öleceğini düşünüyor. Güçleri kalmadı, gidecek yerleri de yok. Bu işgal planının iptal edilmesi için dua ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Sınır Tanımayan Doktorlara göre Gazze’deki tablo “felaket” tanımını aşıyor

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya lideri Vladimir Putin ile Türkiye’de görüşmeye açık olduğunu ifade etti. Ancak Ukrayna lideri, yeni bir zirvenin gerçekleşebilmesi için güvenlik garantilerinin netleşmesi gerektiğini vurguladı.

Zelenskiy-Putin görüşmesi

Zelenskiy, Moskova’da bir görüşmeyi kabul etmeyeceğini kesin bir dille belirtirken, olası müzakere yerleri konusunda da değerlendirmelerde bulundu. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’nin, ülkenin mevcut siyasi tutumu nedeniyle uygun olmadığını söyleyen Zelenskiy, Avusturya, İsviçre ve Türkiye’nin daha makul seçenekler arasında yer aldığını dile getirdi.Açıklamasında Kiev’in, Rusya’nın işgali altında bulunan toprakları asla yasal olarak tanımayacağını yineleyen Ukrayna lideri, Moskova’nın savaşı bitirme ya da kapsamlı müzakerelere başlama niyeti gösterdiğine dair hiçbir işaret bulunmadığını belirtti. Zelenskiy, “Rusya ikili görüşmelere yanaşmazsa, Avrupalılar ve biz, ABD’nin sert bir tepki ortaya koymasını bekliyoruz” dedi.Çin’in, Rusya’nın saldırısı sonrasında izlediği politikalar nedeniyle güvenlik garantisi sistemine dahil edilmediğini kaydeden Zelenskiy, “7 ila 10 gün içinde güvenlik garantileri konusunda bir mutabakata varmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

Zelenskiy:  “Putin’le Türkiye’de buluşabilirim”

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>