Eurostat verilerine göre, konut harcamaları hane bütçelerinde giderek daha fazla yer tutuyor. Avrupa şehirlerinde kira fiyatlarının artması, özellikle düşük gelir gruplarını ve asgari ücretlileri daha da zorluyor.
Deutsche Bank’ın araştırmasına göre, bazı kentlerde tek odalı bir dairenin kirası, ortalama net maaşı aşıyor. Son verilere göre İstanbul'da kira, maaşın yüzde 101,52'sine denk geliyor.
46 şehrin yer aldığı listede İstanbul, kira-maaş oranında 41. sırada bulunuyor. İstanbul dışında, net maaştan fazla kira ödenen diğer şehirler ise Sao Paulo, Lizbon, Meksiko, Bogota ve Kahire.
Kira, maaş oranında Kahire yüzde 125 ile başı çekerken, onu sırasıyla Bogota (%120), Meksiko City (%118), Lizbon (%116), Sao Paulo (%102) ve İstanbul (%101) izliyor.
Bu oran, bir şehirde yaşamanın maliyetini gösteren önemli bir ölçüt. Yüzde 100 ve üzerindeki oranlar, maaşın tamamının ya da daha fazlasının kiraya gittiğini ve kişilerin ya başka gelir kaynaklarına ihtiyaç duyduğunu ya da borçlanmak zorunda kaldığını gösteriyor.
İstanbul’da yaşayanların kira ödedikten sonra ellerinde maaşlarının yüzde 1,5’i kadar açık kalıyor.
Avrupa genelinde ortalama net gelirlerde İstanbul 855 euro ile en düşük seviyede yer alıyor. İstanbul’u 1.044 euro ile Atina takip ediyor.
Avrupa’da en yüksek maaşlar nerede?
2025 yılı itibarıyla, Avrupa’daki en yüksek ortalama net maaş Cenevre’de görülüyor: 7.307 euro. Zürih bu listede ikinci sırada ve ortalama maaş 7.127 euro. Bu rakamlar, İsviçre’yi Avrupa’nın en yüksek gelirli ülkesi konumuna getiriyor.
Lüksemburg, Amsterdam, Kopenhag ve Frankfurt gibi şehirlerde de ortalama net maaşlar 4.000 euronun üzerinde seyrediyor. Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Almanya, Fransa ve İngiltere’nin başkentlerinde ise maaşlar birbirine yakın: Berlin 3.565 euro, Paris 3.630 euro ve Londra 3.637 euro.
ABD şehirlerinde de gelirler oldukça yüksek; dünya genelinde en yüksek ortalama maaşa sahip 11 şehirden beşi Amerika’da bulunuyor.
Kira fiyatları ne durumda?
Tek odalı daire kiraları şehirden şehre ciddi farklılıklar gösteriyor. Örneğin Kahire’de bu tür bir daire ortalama 189 euro iken, New York'ta kira 4.143 dolar seviyesinde.
Avrupa’da ise en yüksek kira Londra’da kaydedildi: Aylık 2.365 sterlin. En düşük kira ise 595 euro ile Atina’da.
Zürih, Dublin, Amsterdam ve Cenevre’de ortalama kiralar 2.000 euroyu aşarken, İstanbul ve Budapeşte gibi şehirlerde bu rakam 900 euronun altında kalıyor.
Avrupa’da kira-maaş oranı en kötü şehir: Lizbon
Kira-maaş oranının en yüksek olduğu Avrupa kenti Lizbon; burada ortalama maaş, şehir merkezinde yaşamak için yetersiz kalıyor. Kira gelirin yüzde 116’sına denk geliyor.
Londra (%75), Barselona ve Madrid (%74), Milano (%71), Roma (%65), Dublin (%62), Atina (%57), Varşova (%56), Prag (%54) ve Budapeşte (%52) gibi şehirlerde de maaşın yarısından fazlası kiraya harcanıyor.
Kira-maaş oranında en iyi şehirler
Avrupa’da bu oranın yüzde 30’un altında kaldığı tek şehir Cenevre (%29). Onu Lüksemburg ve Frankfurt (%34), Zürih ve Helsinki (%35), Viyana (%38) takip ediyor.
Bu şehirlerde kiralar her ne kadar yüksek olsa da, yüksek maaşlar sayesinde kira gelirin büyük bir kısmını tüketmiyor.
Avrupa’nın büyük ekonomileri arasında, Berlin kiraya en az maaş ayıran başkent (%40). Paris’te bu oran %45 iken, Londra’da %75 ile zirvede. Madrid’de %74, Roma’da %65 seviyelerinde.
Dublin (%62), Amsterdam (%49), Stockholm (%46), Kopenhag (%43) ve Oslo (%42) gibi şehirlerde de durum benzer.
Kira sonrası elde kalan gelirde İsviçre farkı
Kira sonrası en fazla harcanabilir gelire sahip şehirler Cenevre (5.174 euro) ve Zürih (4.638 euro). Öte yandan Lizbon’da ortalama maaş kiraya yetmediği için eksi 202 euro açık oluşuyor. İstanbul’da ise kiradan sonra 13 euro açık kalıyor.
Avrupa’da, Cenevre ve Zürih’in ardından Lüksemburg (3.725 euro), Frankfurt (2.726 euro), Kopenhag (2.421 euro), Amsterdam (2.194 euro), Oslo (2.140 euro) ve Helsinki (2.021 euro) kira sonrası 2.000 euro üzerinde harcanabilir gelir sunuyor.
OECD’ye göre büyük şehirlerde konut maliyetleri daha yüksek; AB genelinde de son 20 yılda konut ve kamu hizmetlerine yapılan harcamalarda belirgin artış gözlemleniyor.
