
Tartışma yaratan bu paket, önümüzdeki yıllarda İsviçre’de siyasi ve toplumsal gündemin merkezinde olacak.
Dinamik AB Hukuku Üstlenme
Yeni pakete göre, İsviçre, AB iç pazarına erişim sağladığı alanlarda, bu alandaki AB hukukundaki gelişmeleri dinamik olarak üstlenmeyi taahhüt ediyor. İsviçre Parlamentosu ve halkı veto hakkına sahip olacak. Ancak veto durumunda karşı önlemler uygulanabileceği için bu madde özellikle tartışmalı bulunuyor.
Karşı Önlemler Mekanizması
İsviçre eğer AB hukukundaki değişikliklere uyum sağlamaz ve bu sayede haksız rekabet avantajı elde ederse, AB sınırlı ve orantılı karşı önlemler uygulayabilecek. Bu önlemler yalnızca iç pazar anlaşmalarıyla ilgili alanlarda geçerli olacak ve bir tahkim mahkemesi bu önlemlerin orantılı olup olmadığını denetleyecek.
Bu mekanizma, belirsizlik içerdiği için bazı siyasi partiler, özellikle Orta Parti tarafından eleştiriliyor.
Anlaşmazlık Çözümünde AB Adalet Divanı’nın Rolü
Anlaşmazlık durumunda İsviçre ile AB arasında oluşturulacak bağımsız bir tahkim mahkemesi devreye girecek. Ancak mahkeme, iç pazar ile ilgili hukuki soruları AB Adalet Divanı’na (EuGH) yönlendirmek zorunda olacak.
Bu madde özellikle SVP (İsviçre Halk Partisi) tarafından sert şekilde eleştiriliyor ve SVP bu nedenle pakete tümüyle karşı çıkıyor.
Elektrik Piyasasının Liberalleştirilmesi
Paketin yeni unsurlarından biri de İsviçre ve AB elektrik piyasalarının entegrasyonu. Hedef, arz güvenliğini artırmak ve maliyetleri düşürmek. Ancak sendikalar, bu sürecin tersine maliyetleri yükseltebileceği ve yerel elektrik şirketi çalışanlarını olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulunuyor.
Federal Hükümet (Bundesrat), bu anlaşmanın ayrı oylamaya sunulmasını öneriyor.
Ücret Koruma Tedbirleri
İsviçre sendikaları, yeni anlaşmaların ülkedeki ücret seviyelerini olumsuz etkileyebileceğinden endişeli.
Buna karşılık Bundesrat, işveren ve işçi temsilcileriyle birlikte 14 maddelik bir ücret koruma paketi hazırladı. Ancak liberal çevreler, bu tedbirlerin iş piyasasının esnekliğini zayıflatacağını savunuyor. Nihai karar parlamentoda şekillenecek.
Artan Mali Katkı
İsviçre, AB iç pazarının ekonomik uyumunu desteklemek için daha fazla mali katkı sağlamayı kabul etti.
Mevcut yıllık 130 milyon franklık katkının 350 milyon franka çıkarılması öngörülüyor. Bu artışın, özellikle parlamentoda büyük tartışma yaratması bekleniyor.
Süreç Nasıl Devam Edecek?
Federal Hükümet, yeni AB anlaşmalarının metinlerini ve gerekli yasal değişiklikleri kamuoyuna sunacak ve ardından bir danışma süreci (Vernehmlassung) başlatacak.
Partiler bu süreçte pozisyonlarını netleştirecek. Nihai olarak, parlamentonun onay sürecinden geçtikten sonra paketin 2028 yılında referanduma sunulması öngörülüyor.