Bilim insanları, insan kaynaklı faaliyetlerin ve iklim değişikliğinin bu yükselişin başlıca sebepleri olduğunu belirtiyor. Bu durum, özellikle büyük şehirler için ciddi sel riskleri anlamına geliyor.

Rapora göre, Çin gibi ekonomik açıdan kritik şehirlerin yoğunlaştığı bölgeler, hem deniz seviyesinin yükselmesi hem de zeminin çökmeye yatkın olması nedeniyle “çifte tehdit” altında.

Deniz seviyeleri ne kadar hızlı yükseliyor?

Rutgers Üniversitesi araştırmacıları, binlerce jeolojik kayıt ve mercan resifleri, mangrovlar gibi doğal arşivler kullanarak, deniz seviyesindeki değişimleri yaklaşık 12 bin yıl öncesine kadar inceledi.

Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, 1900 yılından itibaren küresel deniz seviyesi yılda ortalama 1,5 milimetre arttı. Araştırmayı yürüten Yucheng Lin, bu hızın son binlerce yıldaki hiçbir yüzyıllık dönemde görülmediğini belirtiyor.

Yükselişi hızlandıran etkenler

Çalışma, deniz seviyesindeki hızlı artışın iki ana nedeni olduğunu ortaya koyuyor: termal genleşme ve buzulların erimesi.

İklim değişikliği nedeniyle okyanuslar daha fazla ısı depoluyor ve genleşiyor. Aynı zamanda kutup bölgelerindeki buz tabakaları benzeri görülmemiş bir hızla eriyor. Lin, “Gezegen ısındıkça okyanuslar genişliyor ve daha küçük buzullar devasa kıtasal buz kütlelerine kıyasla çok daha hızlı tepki veriyor. Özellikle Grönland’da bu süreç belirgin şekilde hızlandı,” diyor.

Sadece Eylül 2023 – Ağustos 2024 arasında Grönland buz tabakası yaklaşık 80 milyar ton kaybetti. Bu, son 28 yılın toplam kaybından daha fazla. Tam erimesi durumunda Grönland’daki buz, küresel deniz seviyesini 7,4 metre yükseltebilecek kadar tatlı su içeriyor.

Kıyı bölgeleri tehlikede

Uzmanlar, deniz seviyesindeki her bir santimetrelik artışın dünya genelinde yaklaşık 6 milyon kişiyi taşkın riski altında bıraktığını belirtiyor. Özellikle delta bölgeleri tarım, ulaşım ve kentsel gelişim için kritik alanlar en fazla etkilenecek.

Lin, “Sadece birkaç santimetrelik artış bile deltaların taşkın riskini ciddi şekilde artırır. Bu bölgeler ulusal değil, uluslararası üretim merkezleridir,” diyor.

Araştırma ağırlıklı olarak Çin’e odaklanmış olsa da, New York, Cakarta ve Manila gibi alçak kıyı bölgelerine kurulu büyük şehirler için aynı risk geçerli.