“Hayal et, savaş var – ama kimse gitmek istemiyor”

1974 yılında, Soğuk Savaş tüm şiddetiyle sürerken İsviçre’de gençler zorunlu askerlikten giderek daha fazla uzak durmaya başladı. Bern’de mikrofon uzatılan bir genç, “Gerçekten anlamıyorum, neden 17 hafta askerlik yapmak zorundayım?” diyerek tepki göstermişti. Askerliği reddetmenin hapis cezasına yol açtığı bir dönemde bile gençler gönülsüzdü. Bir başka genç ise “Tamam geldim ve görevimi yapıyorum, ama bunu asla içten kabul etmeyeceğim” diyordu.

Orduya Mesafeli Bir Kuşak

1960’ların sonunda yükselen 68 hareketi, özgürlükçü ve otorite karşıtı bir ruhu beraberinde getirdi. O güne kadar “silahlı tarafsızlık” ve “vatan savunması” kavramları İsviçre toplumunun merkezinde yer alıyordu. Ancak yeni nesil, körü körüne disiplin ve otoriteye boyun eğmek istemiyordu. Karl Saurer’in hazırladığı ve İsviçre Televizyonu tarafından yayınlanmayan “Ruhe” (Sükûnet) adlı belgesel, ordunun korku üzerine inşa edilmiş bir kurum olduğunu ve gençlerin uyum sağlamaya zorlandığını anlatıyordu.

Değişen Ordu, Bitmeyen Eleştiriler

Artan tepkiler karşısında ordu reform yapmak zorunda kaldı. Gereksiz disiplin uygulamaları kaldırıldı, örneğin askerlerin saçlarını artık üniforma yakasına kadar uzatmasına izin verildi. Ancak bu değişiklikler gençler arasında büyük bir memnuniyet yaratmadı. Bir asker, televizyon kamerasına “Beni askerlik prensipte hiç ilgilendirmiyor, sıkıcı buluyorum” derken, bir diğeri “Duyduğum kadar kötü değil” diyordu.

1970’lerdeki bu eleştiriler, ilerleyen yıllarda toplumun geniş kesimlerine yayıldı. 1989’daki orduyu kaldırma referandumunda İsviçre halkının %35,6’sı “evet” oyu verdi. Bu sonuç, ordunun meşruiyetinin geniş kesimlerce tartışıldığını açıkça gösterdi.

Günümüzde Durum

Yarım yüzyıl sonra yapılan anketler de gençlerin orduya bakışındaki mesafenin sürdüğünü ortaya koyuyor. Son araştırmalara göre, İsviçrelilerin yalnızca %41’i ülke bir savaş durumuna girerse vatanı savunmaya hazır olduğunu söylüyor. Bu oran, hem geçmişteki hem de günümüzdeki tartışmaların ortak noktasını özetliyor: Genç kuşaklar, askerlik görevine her zaman mesafeli oldu ve bu eğilim bugün de devam ediyor.