Sürece yakın kaynakların Euronews'e aktardığına göre, bu gelişmeyle birlikte yapay zeka şirketleri, kuralları gönüllü olarak uygulamaya başlayabilecek.
Bu hamle, 2 Ağustos'ta yürürlüğe girmesi planlanan AB Yapay Zeka Tüzüğü'nün GPAI sistemlerini kapsayan hükümlerinden sadece birkaç gün önce gerçekleşmiş olacak.
Avrupa Komisyonu geçtiğimiz günlerde, ChatGPT ve Gemini gibi büyük ölçekli yapay zeka modellerini geliştiren şirketlerin AB mevzuatına uyumunu kolaylaştırmayı hedefleyen Uygulama Kodu’nu kamuoyuna sundu. Alanında uzman isimlerce hazırlanan bu kurallar, katılımcı şirketlere daha fazla hukuki netlik sağlarken, katılmayanlar daha sıkı denetime tabi tutulabilecek.
Kodun yürürlüğe girmesi için hem üye ülkelerin (AI Kurulu alt grubu aracılığıyla) hem de Komisyon’un Yapay Zeka Ofisi’nin onayı gerekiyor. 27 AB ülkesi önümüzdeki hafta metni değerlendirmeyi planlarken, Komisyon da aynı süre içinde kendi analizini tamamlamayı hedefliyor. Bu sürecin sonunda şirketler koda resmi olarak imza atabilecek.
Aslında bu belge, mayıs ayında yayımlanacaktı. Ancak çeşitli sebeplerle ertelendi ve özellikle teknoloji şirketleri, yayıncılar ve telif hakkı sahiplerinden eleştiriler aldı. Bu kesimler, kodun AB'nin telif düzenlemeleriyle çeliştiğini ve yenilikçiliği engelleyebileceğini ileri sürdü.
Geçen yıl yürürlüğe giren ve zamanla kademeli olarak uygulamaya geçen AI Act, yapay zeka sistemlerini topluma taşıdığı risk seviyesine göre sınıflandırarak düzenliyor.
Tepkiler farklı
OpenAI, kodun nihai hâlini aldığı anda bu belgeyi imzalayacağını açıkladı. Şirket açıklamasında, "Uygulama Kodu, AB’nin nisan ayında duyurduğu AI Kıtası Eylem Planı’nın bir devamı niteliğinde ve mevcut yapay zeka etkilerinin üzerine yeni yapılar inşa edilmesini sağlıyor," dedi.
Ancak kamuoyu ve sivil toplum kuruluşları, bu gönüllü kurallar setine temkinli yaklaşıyor. Avrupa Tüketici Dernekleri Bürosu (BEUC) ve Demokrasi ve Teknoloji Merkezi (CDT), nihai taslağa yönelik bazı eleştirilerde bulundu.
BEUC’ten kıdemli hukukçu Claudio Teixeira, bu gelişmeyi “doğru yönde bir adım” olarak nitelese de, bağlayıcılığı olmayan uygulamaların AB mevzuatının yerine geçemeyeceğinin altını çizdi. Ona göre bu tür gönüllü yaklaşımlar, yalnızca yasal düzenlemelere tamamlayıcı rol oynamalı.
CDT Avrupa’dan Laura Lazaro Cabrera ise taslağın, GPAI sistemlerinin tüm potansiyel risklerini eksiksiz biçimde analiz etmeyi ve bu riskleri azaltmayı zorunlu kılmadığını söyledi. Ona göre sağlayıcıların bu sürece ne kadar ciddiyetle yaklaşacağı, Yapay Zeka Ofisi’nin uygulama sürecini ne kadar şeffaf ve titiz yöneteceğine bağlı olacak.
